Tháng 6, xuất khẩu thanh long chỉ đạt 25,7 triệu USD, giảm 53% so với tháng trước và giảm 7% so với cùng kỳ năm ngoái, theo số liệu Cục Hải quan.
Mức giảm mạnh này khiến lũy kế 6 tháng đầu năm, xuất khẩu thanh long chỉ đạt 294 triệu USD, giảm 1,5% so với cùng kỳ 2024.
Top 10 thị trường nhập khẩu thanh long Việt Nam trong tháng 6, tất cả đều giảm mua. Trung Quốc – thị trường lớn nhất – chỉ chi 15 triệu USD, giảm 60% so với tháng trước. Các thị trường khác như Ấn Độ, Mỹ, UAE giảm 48-57%, trong khi những nơi còn lại giảm 2-40%.
Ông Huỳnh Cảnh, Chủ tịch Hiệp hội thanh long tỉnh Bình Thuận, cho biết nguyên nhân khiến hàng xuất khẩu tháng 6 giảm sâu là do nguồn hàng chong đèn giảm mạnh, hàng tự nhiên cũng không dồi dào nên sản lượng xuất khẩu sụt giảm. Mặt khác, giai đoạn tháng 5-6 là thời điểm giao mùa, mưa nắng thất thường khiến cây bị nấm và bệnh, làm nhiều lô hàng không đạt chất lượng.
Ông Phạm Văn Dũng đang thu hoạch thanh long trong vườn, xã Mỹ Thạnh, huyện Hàm Thuận Nam (Bình Thuận), tháng 2/2022. Ảnh: Việt Quốc
Đồng quan điểm, ông Đặng Phúc Nguyên – Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam – cho rằng thời điểm này, hàng nội địa từ Trung Quốc, Ấn Độ và các nước Nam Mỹ vào vụ thu hoạch, khiến thanh long Việt khó cạnh tranh về giá. Ngoài ra, từ giữa tháng 6, việc thay đổi thẩm quyền cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho thị trường EU cũng khiến xuất khẩu sang khu vực này gặp khó.
Cụ thể, theo Thông tư 12 có hiệu lực từ 1/7, thẩm quyền cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho lô hàng xuất sang EU được chuyển từ Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật sang UBND cấp tỉnh. Đây là giấy bắt buộc để đáp ứng yêu cầu kiểm dịch của EU.
Thông tư quy định trong vòng một ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ, cơ quan chuyên môn được giao phải kiểm tra hồ sơ. Trong ngày làm việc tiếp theo, Chủ tịch UBND cấp tỉnh ban hành kết quả kiểm tra. Tuy nhiên, đại diện một doanh nghiệp xuất khẩu cho biết quá trình chuyển giao thẩm quyền khiến quy trình cấp giấy bị gián đoạn khoảng 10 ngày, khiến nhiều lô thanh long phải lưu kho lạnh, chờ cấp phép. Điều này gây khó trong bối cảnh EU yêu cầu kiểm dịch nghiêm ngặt và thời gian giao hàng chặt chẽ.
Ông Huỳnh Cảnh cũng cho biết đến ngày 25/7 đã có hơn 100 tấn thanh long hư hỏng do lưu kho quá lâu, trong khi 50-70 tấn khác vẫn đang chờ giấy chứng nhận. Nguyên nhân là chưa có đơn vị cấp tỉnh nào đứng ra xác nhận an toàn thực phẩm cho các lô hàng xuất sang EU.
Từ ngày 26/7, việc cấp giấy đã bắt đầu được tháo gỡ, giảm ách tắc nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn chịu thiệt hại.
Thủ tướng mới đây cũng yêu cầu các cơ quan liên quan tháo gỡ vướng mắc trong việc cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm, nhất là với hàng nghìn tấn thanh long, hồ tiêu đang ùn ứ tại kho lạnh, không thể xuất sang EU.
Thủ tướng giao UBND các tỉnh phối hợp với các bộ, ngành khắc phục khó khăn cho doanh nghiệp. Các giải pháp cần được triển khai đồng bộ để nông sản được thông quan kịp thời, hạn chế ảnh hưởng đến uy tín và năng lực xuất khẩu của Việt Nam.
Thi Hà