‘Xử nặng về hành chính thay cho hình sự, trốn thuế 1 tỉ phạt 10 tỉ thì sẽ không ai dám trốn thuế’

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký kiêm Trưởng Ban Pháp chế VCCI, cho biết Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân nêu rõ quan điểm không hình sự hóa quan hệ kinh tế, đáp ứng tâm lý doanh nhân mong sự an toàn.

Doanh nhân lo các quy định không rõ ràng

Thực tế, nhiều vụ án hình sự phát sinh từ tranh chấp hợp đồng, đầu tư, đấu thầu, vay vốn… vốn thuộc phạm vi pháp luật dân sự, thương mại.

Doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, thường thiếu năng lực pháp lý, dễ bị kéo vào tố tụng hình sự khi có tranh chấp.

Một số tội danh như trốn thuế, lừa dối khách hàng, quảng cáo gian dối, sản xuất – buôn bán hàng giả, buôn lậu… thường được áp dụng trong các vụ việc có bản chất kinh tế – dân sự.

Những tội danh này cần được rà soát để phân biệt giữa dấu hiệu tội phạm với vi phạm hành chính hoặc sai sót trong kinh doanh.

Từ thực tiễn, ông Lê Văn Cường, Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Nghệ An, kiến nghị cần làm rõ nội dung “không hồi tố” trong nghị quyết. Nhiều doanh nhân ở lĩnh vực nhạy cảm như bất động sản gặp vướng mắc, dù lỗi không xuất phát từ họ.

Ông Cường mong muốn quy định này phải cụ thể, vì có thể một hành vi hiện tại là đúng nhưng sau lại thành sai, trong khi không phải lỗi doanh nghiệp.

Ông cũng cho rằng các vi phạm liên quan nguyên tắc kế toán gây hậu quả nghiêm trọng rất nhạy cảm, dễ rủi ro với doanh nghiệp. Nhiều trường hợp sai sót chỉ do sơ suất, nhưng lại bị xem là gây hậu quả nghiêm trọng.

Ông Cường lo ngại có trường hợp doanh nghiệp vi phạm chỉ 120 triệu cũng bị khởi tố. Ông cho rằng thay vì xử lý hình sự, cần phạt hành chính thật nặng. Ví dụ trốn thuế 1 tỉ nhưng phạt 10 tỉ thì sẽ không ai dám vi phạm.

Ông cũng nhận xét việc sửa luật chưa căn cơ. Như Luật Đất đai, có dự án 3 năm chưa điều chỉnh được chủ trương đầu tư, nay lại sửa tiếp khiến doanh nghiệp tiếp tục chờ.

Ông đề nghị cần thay đổi chính sách toàn diện, hoàn thiện luật rõ ràng, bài bản để doanh nghiệp yên tâm kinh doanh.

Cải cách hệ thống pháp luật hình sự và tố tụng

Theo ông Đậu Anh Tuấn, cần giải pháp pháp lý để phòng ngừa và bảo vệ doanh nghiệp, hạn chế tình trạng hình sự hóa quan hệ kinh tế – dân sự.

Giải pháp then chốt là cải cách pháp luật hình sự và tố tụng theo hướng phân định rạch ròi giữa trách nhiệm hình sự, dân sự và hành chính, đồng thời xây dựng cơ chế hỗ trợ pháp lý linh hoạt, kịp thời.

Ông Tuấn kiến nghị sửa các quy định dễ dẫn đến hình sự hóa trong Bộ luật Hình sự. Chỉ xử lý hình sự khi hành vi có yếu tố cố ý, gian dối, gây hậu quả nghiêm trọng, không thể khắc phục, hoặc có dấu hiệu trục lợi.

Ngoài ra, cần cải cách quy trình tố tụng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp, tránh áp dụng biện pháp ngăn chặn quá mức, gây ảnh hưởng đến sản xuất – kinh doanh.