Thường vụ Quốc hội sẽ trình Quốc hội việc rút ngắn ba tháng nhiệm kỳ đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp để phục vụ việc bầu cử sớm.
Trả lời tại họp báo trước kỳ họp 9 khai mạc sáng 5/5, Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy cho biết việc rút ngắn nhiệm kỳ đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp đáp ứng nhu cầu thực tiễn, cũng là vấn đề đặt ra trong nhiều nhiệm kỳ trước đây.
Theo thông lệ, thời gian kết thúc Đại hội Đại biểu toàn quốc của Đảng thông thường vào tháng 1. Cả nước bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp quanh ngày 19/5. Như vậy có khoảng 4 tháng tiến hành công tác bầu cử và kiện toàn nhân sự cấp cao của Đảng và Nhà nước.
“Thời gian như vậy khá dài, trong khi việc sắp xếp tổ chức bộ máy đòi hỏi hoàn thiện sớm nhân sự của cơ quan Nhà nước gắn với yêu cầu kiện toàn nhân sự trong Đảng”, bà Thủy nói.
Vì vậy, Thường vụ Quốc hội đã xem xét, nhất trí trình Quốc hội rút ngắn 3 tháng nhiệm kỳ Quốc hội khóa 15 cũng như đại biểu HĐND các cấp để cuộc bầu cử được tiến hành gần nhất có thể khi kết thúc đại hội Đảng toàn quốc.
Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho rằng việc này sẽ tạo điều kiện để kiện toàn tổ chức bộ máy và nhân sự các cơ quan Đảng, Nhà nước. Đồng thời, Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND sẽ được nghiên cứu, sửa đổi theo hướng đơn giản hóa các khâu trong quá trình bầu cử, giúp công tác bầu cử thuận lợi, nhưng vẫn đảm bảo quyền của công dân trong bầu cử, ứng cử.
Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội
Chỉ định lãnh đạo chính quyền sau sắp xếp
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ thể chế hóa quy định về một số chức danh đối với đơn vị hành chính sau sắp xếp. Trong đó, khi thực hiện việc hợp nhất, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh hoặc thành lập mới đơn vị hành chính cấp xã, các địa phương không bầu cử chức danh chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, UBND; trưởng, phó đoàn đại biểu Quốc hội; Trưởng các ban của HĐND và Ủy viên UBND.
Thay vào đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thủ tướng, Thường trực HĐND cấp tỉnh, cấp xã căn cứ thông báo của cấp ủy có thẩm quyền quản lý cán bộ, tiến hành chỉ định, bổ nhiệm nhân sự đảm nhiệm các chức danh này. Trường hợp đặc biệt, Thường vụ Quốc hội cho phép chỉ định nhân sự không phải là đại biểu HĐND giữ các chức danh lãnh đạo HĐND cấp tỉnh, cấp xã mới thành lập.
Trả lời về nội dung này, bà Thủy cho biết việc chỉ định các chức danh của đơn vị hành chính sau sắp xếp đã được Bộ Chính trị xem xét, nghiên cứu và nêu tại Kết luận số 150. “Đây là cơ chế lần đầu tiên được thực hiện, phục vụ việc sắp xếp có tính chất lớn và đặc biệt nhất từ trước đến nay”, bà Thủy nói.
Bà Thủy giải thích ở lần sắp xếp này, ngoài việc nhập các xã, các tỉnh, thành, Nhà nước còn thực hiện chủ trương không tổ chức đơn vị hành chính cấp huyện. Cơ quan thuộc chính quyền địa phương cấp huyện cũng sẽ kết thúc hoạt động cùng thời điểm sáp nhập cấp tỉnh và nhập cấp xã.
Để đáp ứng yêu cầu về bố trí, sắp xếp cán bộ làm việc ở cơ quan đơn vị mới và khai thác tối đa nguồn nhân lực hiện có, Bộ Chính trị chỉ đạo thực hiện cơ chế chỉ định, bổ nhiệm với người giữ chức vụ lãnh đạo tại HĐND, UBND tại đơn vị thực hiện sắp xếp. “Cơ chế này chỉ thực hiện trong 2025, ứng với việc thực hiện sắp xếp quy mô lớn này. Đối với giai đoạn sau, quy trình trở về HĐND bầu UBND và các chức danh trong HĐND”, bà Thủy nói.
Kỳ họp thứ 9 khai mạc sáng 5/5, theo hình thức họp tập trung tại Nhà Quốc hội, được tiến hành theo hai đợt, gồm đợt 5-29/5 và 11-30/6. Dự kiến tổng thời gian làm việc của Quốc hội là 37 ngày. Quốc hội sẽ xem xét, quyết định sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; xem xét, thông qua 34 luật, 11 nghị quyết, cho ý kiến về 6 dự án luật khác.
Quốc hội sẽ xem xét 14 nhóm nội dung về kinh tế – xã hội, ngân sách nhà nước, giám sát và các vấn đề quan trọng khác, như Nghị quyết về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh; thành lập Hội đồng bầu cử quốc gia; xem xét, quyết định việc rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khóa 15 và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026.
Các đại biểu cũng thảo luận, ấn định ngày bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031; Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026; tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội.
Sơn Hà