Trung tâm tài chính có thể khai phóng làn sóng đổi mới sáng tạo nếu đạt được 3 nguyên tắc: minh bạch, nhất quán và hợp tác, theo chuyên gia.
Nhận định được ông Phil Wright, Giám đốc cấp cao Khối nghiệp vụ ngân hàng HSBC Việt Nam nêu trong phân tích mới đây.
Theo ông Phil, kinh nghiệm toàn cầu cho thấy trung tâm tài chính có thể đóng vai trò xúc tác cho đổi mới sáng tạo. Bởi đây là môi trường thử nghiệm an toàn cho các công nghệ mới, thu hút đầu tư và kết nối nhân tài trong nhiều lĩnh vực.
Nghị quyết được Quốc hội thông qua ngày 27/6 định hướng Việt Nam xây dựng trung tâm tài chính quốc tế tại TP HCM và Đà Nẵng, cơ chế quản lý thống nhất nhưng phát triển sản phẩm đặc thù theo thế mạnh từng địa phương.
Với TP HCM, chính phủ đặt mục tiêu trung tâm tài chính vận hành năm nay và hoàn thành trong 5 năm. Theo xếp hạng mới nhất, TP HCM tăng 3 bậc xếp hạng trung tâm tài chính toàn cầu, đứng thứ 95 và lần đầu tiên vượt Bangkok.
Ông Phil đánh giá làn sóng đổi mới sáng tạo có thể hình thành nếu trung tâm tài chính của Việt Nam đạt 3 nguyên tắc đã được kiểm chứng, gồm: minh bạch, nhất quán và hợp tác.
Ông Phil Wright, Giám đốc cấp cao Khối nghiệp vụ ngân hàng HSBC Việt Nam. Ảnh ngân hàng cung cấp
Ví dụ điển hình cho minh bạch là Anh. Năm 2016, Cơ quan Quản lý Tài chính Anh (FCA) triển khai khung pháp lý thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) đầu tiên thế giới. Đây là không gian an toàn cho các công ty công nghệ tài chính (finTech) thử nghiệm sản phẩm mới dưới sự giám sát của cơ quan quản lý.
Nhờ vậy, startup nắm rõ quy định, cơ quan quản lý có thêm thông tin chuyên sâu về công nghệ mới và nhà đầu tư tự tin hơn khi rót vốn vào những ý tưởng chưa qua kiểm chứng. Từ đó, cơ chế thu hút hơn 1.000 công ty.
Nghiên cứu của Hiệp hội Tài chính châu Âu cho biết các công ty tham gia sandbox có khả năng huy động vốn cao hơn 50% và thu hút vốn nhiều hơn trung bình 15% so với các công ty khác. Mô hình của Anh hiện được nhân rộng toàn cầu.
“Nếu Việt Nam áp dụng hướng thử nghiệm tương tự, đây sẽ là thông điệp mạnh mẽ gửi tới cộng đồng đổi mới sáng tạo lẫn các nhà đầu tư: thử nghiệm được khuyến khích, nhưng trong khuôn khổ pháp lý an toàn và ổn định”, ông nói.
Khi minh bạch mang lại niềm tin, tính nhất quán sẽ đảm bảo startup có thể mở rộng. Dự án Guardian được Cơ quan Tiền tệ Singapore (MAS) khởi động vào 2022 là minh chứng. Sáng kiến này thử nghiệm token hóa trên thị trường vốn thông qua các chương trình thí điểm có kiểm soát.
Guardian không phải thử nghiệm đơn lẻ. Hàng năm, MAS duy trì và mở rộng các chương trình thí điểm, tinh chỉnh tiêu chuẩn. Cách tiếp cận ổn định và theo giai đoạn “trấn an” cộng đồng đổi mới sáng tạo rằng nỗ lực của họ sẽ không biến mất sau một lần thử nghiệm.
Nhà đầu tư cũng thấy thị trường có thể phát triển theo hướng có kiểm soát và đáng tin cậy. “Sự nhất quán trong quy định và chính sách sẽ là chìa khóa đảm bảo đổi mới sáng tạo không chỉ là một tia lửa nhất thời, mà là động lực tăng trưởng bền vững”, ông Phil nhận định.
Với khía cạnh hợp tác, Hong Kong có các Cyberport và Công viên Khoa học và Công nghệ, quy tụ các startup, tập đoàn công nghệ toàn cầu, nhà đầu tư và ngân hàng trong không gian chung. Các trung tâm này cung cấp vốn, cố vấn chuyên môn, chương trình ươm tạo. Việt Nam có cơ hội để tạo ra các cụm tập trung tương tự, hình thành kho ý tưởng, nhân tài và đầu tư, giúp trung tâm tài chính vận hành.
Tuy nhiên, còn một số thách thức cần giải quyết trong tham vọng xây dựng trung tâm tài chính của Việt Nam. Ông Phil cho rằng khó khăn chính là tìm được điểm cân bằng cho trung tâm tài chính, nơi khuyến khích thử nghiệm nhưng vẫn đảm bảo các tiêu chuẩn vững chắc.
Theo đó, cần hệ thống pháp lý phù hợp với quy định tham gia rõ ràng, cơ chế quản lý tinh gọn và linh hoạt, đồng thời tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế (như phòng chống rửa tiền, an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu) giúp nhà đầu tư, cộng đồng đổi mới sáng tạo biết rõ vị trí, phương thức tìm kiếm tăng trưởng.
Song song, chuyên gia khuyến nghị nên phát triển thế hệ lãnh đạo fintech tương lai và nhân lực có kỹ năng về phân tích dữ liệu, an ninh mạng, quản trị rủi ro và kỹ thuật tài chính, bên cạnh thu hút các chuyên gia quốc tế. Ví dụ Dubai áp dụng thành công các loại thị thực thu hút lao động có tay nghề, xếp hạng cao về các chỉ số cạnh tranh nhân tài toàn cầu. Việt Nam có thể cân nhắc các bước tương tự, theo chuyên gia.
Ông Phil Wright cho rằng Việt Nam đang đứng trước bước ngoặt. “Lồng ghép sự minh bạch, tính nhất quán và hợp tác vào nền tảng của trung tâm tài chính quốc tế, Việt Nam có thể tạo ra không chỉ một cứ điểm tài chính, mà còn là một trung tâm đổi mới, sáng tạo kết nối châu Á với thế giới”, ông nhận định.
Trong tọa đàm đầu tháng 10, Thứ trưởng Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh đề nghị Đà Nẵng và TP HCM sớm dự thảo quy chế hoạt động cho trung tâm tài chính quốc tế, bảo đảm tính tương thích với thông lệ quốc tế.
Viễn Thông