Các shipper chạy xe máy xăng chở khách và chở hàng lưu thông ở TP.HCM vào chiều 20-7 – Ảnh: T.T.D
Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM vừa có văn bản gửi UBND TP về tổng hợp các đề xuất đóng góp ý kiến và đồng hành của các thành viên hệ sinh thái xe điện đối với chương trình chuyển đổi xanh của thành phố.
Các thành viên hệ sinh thái xe điện sẽ đồng hành cùng thành phố
Theo Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, nhìn chung, các góp ý từ chuyên gia và các thành viên trong hệ sinh thái xe điện đều bày tỏ sự ủng hộ về mục tiêu, tính cấp thiết của các nhiệm vụ liên quan đến chuyển đổi xanh, kiểm soát khí thải trong lĩnh vực giao thông của thành phố.
Các định hướng lớn gồm: chuyển đổi toàn bộ xe buýt sang điện trước năm 2030; phủ xanh các vùng phát thải thấp tại đặc khu Côn Đảo và khu vực Cần Giờ; chuyển đổi toàn bộ xe hai bánh dùng xăng sang xe điện đối với xe công nghệ và giao hàng.
Các ý kiến đóng góp tập trung khẳng định tính đúng đắn của chủ trương và ủng hộ việc triển khai theo lộ trình, có trọng tâm, trọng điểm. Các thứ tự ưu tiên chuyển đổi đột phá, mang lại kết quả cụ thể trong những bước đi đầu tiên như theo nhóm xe buýt, xe công nghệ giao hàng, ô tô dịch vụ; thí điểm vùng phát thải thấp tại những khu vực đặc thù như Côn Đảo, Cần Giờ.
Đồng thời lưu ý xem xét lộ trình phù hợp với điều kiện thực tiễn, cân nhắc ưu tiên chính sách hỗ trợ các đối tượng yếu thế, chính sách phát triển hạ tầng đồng bộ đáp ứng theo nhu cầu chuyển đổi.
Doanh nghiệp trong hệ sinh thái từ sản xuất, vận hành nền tảng công nghệ, tài chính đến hạ tầng cam kết đồng hành cùng thành phố trong hoạt động chuyển đổi xanh. Các công ty vận tải, giao hàng khẳng định nhận thức rõ trách nhiệm, sẵn sàng tuyên truyền và khuyến khích tài xế tự nguyện chuyển đổi sang xe sử dụng điện, năng lượng xanh.
Các doanh nghiệp hạ tầng mong thành phố sớm ban hành chính sách hỗ trợ để bảo đảm nguồn điện và hệ thống trạm sạc. Các doanh nghiệp trong hệ sinh thái liên quan đến pin, sạc (đổi pin), xử lý pin thải loại mong muốn được đầu tư nhà máy kèm những ưu đãi theo quy định.
Những thách thức cần được xem xét, giải quyết
Bên cạnh sự ủng hộ chung, các doanh nghiệp và chuyên gia cũng chỉ ra một số rào cản và thách thức cần giải quyết để đảm bảo tính khả thi và bền vững.
Thứ nhất là chi phí và khả năng tiếp cận tài chính. Hiện chi phí đầu tư mua xe được xem là rào cản lớn nhất đối với tài xế. Giá xe còn tương đối cao, trong khi việc tiếp cận nguồn vốn vay lại rất hạn chế do nhiều tài xế không có hộ khẩu thường trú, khó chứng minh thu nhập hoặc có lịch sử tín dụng chưa tốt.
Thứ hai là về hạ tầng trạm sạc, tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn. Có nhiều lo ngại về việc hạ tầng trạm sạc chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế. Các trạm sạc hiện tại chủ yếu tập trung tại khu vực trung tâm, trong khi lại thiếu độ phủ tại các khu vực ngoại thành và các khu dân cư đông đúc.
Đồng thời, quãng đường di chuyển của nhiều mẫu xe điện (100 – 120km mỗi lần sạc) được cho là chưa phù hợp với tần suất hoạt động liên tục (8 – 12 tiếng/ngày) và quãng đường di chuyển trung bình (100 – 150km) của tài xế.
Thứ ba là về nguồn năng lượng và các vấn đề môi trường liên quan. Nguồn cung cấp điện cho xe vẫn có ý kiến lo ngại về nguy cơ “sử dụng xe điện nhưng điện không sạch”. Do đó, cần đầu tư các khu sạc điện tập trung có tích hợp nguồn năng lượng tái tạo để đảm bảo nguồn điện sạch, giải quyết triệt để bài toán môi trường.
Bên cạnh đó, vấn đề pin hỏng, pin hết hạn sử dụng đang đặt ra một thách thức lớn về ô nhiễm thứ cấp. Việc này đòi hỏi phải có chính sách toàn diện và yêu cầu kỹ thuật bắt buộc về việc thu hồi, tái chế và xử lý pin một cách an toàn.
Từ nội dung trên, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM đề xuất TP giao Sở Xây dựng phối hợp các đơn vị liên quan đẩy nhanh tiến độ thực hiện đề án kiểm soát khí thải giai đoạn 1 với nội dung chuyển đổi xe buýt sang sử dụng điện, năng lượng xanh toàn thành phố.
Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM đề xuất sẽ chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng lộ trình và hoàn thiện phương án phủ xanh 100% giao thông khu vực phát thải thấp Cần Giờ và đặc khu Côn Đảo gắn với chiến lược phát triển hai khu vực này.
Đồng thời phối hợp các đơn vị có liên quan bổ sung kết quả từ các hội thảo, triển khai khảo sát lấy ý kiến tài xế để có cơ sở trình đề án chuyển đổi xe hai bánh từ xăng sang điện cho toàn bộ tài xế công nghệ và giao hàng tại TP.HCM.
Trong quá trình thực hiện cần lưu ý làm rõ cơ sở pháp lý, thủ tục, thẩm quyền và trách nhiệm thực hiện đối với từng chính sách cụ thể, hoàn chỉnh báo cáo, tham mưu UBND TP.HCM trong tháng 9-2025.