TP.HCM hướng đến mô hình trung tâm mua sắm – tiêu dùng mới nổi của khu vực

Dưới sự chỉ đạo của UBND TP.HCM, chiều 11-7, tại phường Vũng Tàu, Sở Công Thương TP.HCM và báo Tuổi Trẻ đã tổ chức buổi tọa đàm “Không gian phát triển TP.HCM – động lực từ xây dựng chuỗi cung ứng và bán lẻ”.

Buổi tọa đàm có sự đồng hành của Công ty Informa Markets Việt Nam, Công ty cổ phần dịch vụ Di Động Trực Tuyến (M-Service) và Công ty TNHH MTV WTC Bình Dương.

Mở đầu tọa đàm, ông Bùi Tá Hoàng Vũ – giám đốc Sở Công thương TP.HCM vui mừng cho biết cơ hội rất lớn đang mở ra cho ngành thương mại TP khi hợp nhất 3 tỉnh, thành.

Ông cũng nhìn nhận những điểm yếu của ngành này ở siêu đô thị TP.HCM. Đó là thiếu đồng bộ, thiếu liên kết, còn rời rạc. Đó là thương mại điện tử phát triển nhanh nhưng cũng thiếu gắn kết. Ngoài ra còn thiếu liên kết sản phẩm.

TP.HCM mới được so sánh với Thượng Hải

Theo ông Đỗ Thiên Anh Tuấn, Trường Chı́nh sách công và Quản lý Fulbright, sau sáp nhập với Bı̀nh Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, không gian phát triển của TP.HCM mới được mở rộng chưa từng có. TP.HCM mới hoàn toàn có cơ sở để hướng đến mô hình trung tâm mua sắm – tiêu dùng hàng đầu Đông Á.

TP.HCM giờ đây trở thành một siêu đô thị đa cực, kết hợp giữa trung tâm hành chı́nh – tài chı́nh – tiêu dùng truyền thống với vùng công nghiệp – logistics – cảng biển năng động.

Về quy mô, tổng diện tı́ch địa lý của thành phố mới đạt khoảng 6.772 km², gấp hơn 3,2 lần diện tı́ch TP.HCM cũ, gấp khoảng 25 lan Kuala Lumpur hay Đài Bắc, trên dưới 10 lần Singapore, Jakarta, Seoul; 4,3 lần Bangkok và tương đương với Thượng Hải, đưa TP.HCM vào nhóm đô thị lớn bậc nhất Đông Á.

Dân số chı́nh thức đạt ngưỡng 14 triệu người, chiếm khoảng 13,5% dân so cả nước, tương đương với Tokyo, vượt Jakarta, điều này tạo nên một thị trường tiêu dùng nội địa khổng lồ. Xét về quy mô kinh tế, TP.HCM mới đạt tới khoảng 120 tỉ USD GRDP, tương đương 23,5% GDP cả nước, khẳng định vai trò đầu tàu và trung tâm tı́ch tụ kinh tế hàng đầu Việt Nam.

Sự gia tăng mạnh về dân số, thu nhập và mức sống sau sáp nhập làm gia tăng đáng kể sức mua và năng lực tiêu dùng của thành phố.

TP.HCM vốn là địa phương dẫn đầu cả nước về tổng mức bán lẻ, với hơn 1,2 triệu tỉ đồng, nay được bổ sung thêm từ Bı̀nh Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu.

Cơ cấu dân cư của TP.HCM mới cũng mang đặc trưng đô thị hóa cao, với tầng lớp trung lưu và cận trung lưu chiếm tỷ trọng lớn.

Theo ông Tuấn, nhı̀n từ góc độ thị trường, TP.HCM sau sáp nhập có đầy đủ điều kiện để trở thành trung tâm tiêu dùng và dịch vụ đa dạng nhất Việt Nam, vừa đóng vai trò đầu mối phân phối, vừa là nơi dẫn dắt thị hiếu tiêu dùng quốc gia.

Ở cấp độ khu vực, TP.HCM bắt đầu bước vào nhóm các siêu đô thị có vai trò trung tâm thương mại – logistics cấp vùng, có thể so sánh về vai trò của những đô thị quan trọng như Singapore, Bangkok hay Thượng Hải.

TP.HCM hiện sở hữu mạng lưới dày đặc các trung tâm thương mại, siêu thị, chợ đầu mối và hệ thống phân phối bán lẻ hiện đại. Việc tı́ch hợp với Bı̀nh Dương bổ sung thêm vai trò là hậu cứ công nghiệp với các khu kho bãi, cụm logistics tại Sóng Thần, VSIP, Bàu Bàng…

Trong khi đó, Bà Rịa – Vũng Tàu mang đến hệ thong cảng biển nước sâu Cái Mép – Thị Vải, có khả năng kết nối trực tiếp với các tuyến vận tải biển quốc tế.

Ông Tuấn cho rằng sự kết nối ba địa phương này cho phép TP.HCM mới phát triển một hệ sinh thái thương mại, logistics và sản xuất khép kı́n, đáp ứng linh hoạt cả thị trường nội địa và xuất khẩu.

TP.HCM từ lâu đã là trung tâm thương mại điện tử lớn nhất cả nước, TP.HCM mới hoàn toàn có cơ sở để hướng đến mô hình trung tâm mua sắm – tiêu dùng mới nổi của Đông Nam Á, thậm chí Đông Á.

“TP.HCM phải đi nhanh, đi mạnh để dẫn dắt ngành thương mại cả nước”, chuyên gia này nói.

Những tham luận tiếp theo của các chuyên gia chuyển đổi số, nhà kinh doanh, nghiên cứu thị trường đã chỉ ra những lợi thế lớn của siêu đô thị TP.HCM trong tiêu thụ hàng hóa. Ông Lê Hoàng Long – đại diện Công ty TNHH NielsenIQ Việt Nam – cho biết sức mua tiêu thụ của TP.HCM (cũ) lớn hơn rất nhiều so với Hà Nội. Và nay cộng thêm 2 tỉnh sáp nhập thì sẽ lớn hơn nhiều.

Ông Long đề xuất để khai phá sức mua của siêu đô thị mới TP.HCM cần chú ý đến đến “đặc thù tiêu dùng của địa phương”, “bão hòa chuỗi cung ứng” và “phân hóa tiêu dùng”. Và có sự chênh lệch tiêu thụ hàng hóa giữa TP.HCM cũ và 2 tỉnh còn lại.

Bà Trần Mộng Tuyền Quản lý dự án cấp cao, Informa Markets Việt Nam, cũng đưa một thông tin khá hay tại tọa đàm. Đó là phát triển ngành triển lãm bởi ngành này có vai trò quan trọng đến tiêu dùng, mua sắm bởi có tác dụng lan tỏa.

Ngành này tại TP.HCM và Việt Nam còn thiếu các địa điểm đạt chuẩn quốc tế và đang đi theo hướng nhỏ lẻ, chưa có liên kết. Do đó cần có sự hỗ trợ của nhà nước để triển lãm trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

“TP.HCM có nhiều tiềm lực để trở thành trung tâm triển lãm lớn của khu vực và cần có kế hoạch đồng bộ kết nối metro, sân bay với triển lãm”, bà Tuyền nói.

Trong khi đó, ông Phan Huy Chí – Cố vấn cấp cao Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam – đã nêu lên thực trạng rất thời sự của hàng hóa Việt Nam hiện nay. Đó là “kiểm định, kiểm nghiệm nhiều nhưng chất lượng hàng hóa không đảm bảo”. Và Sở giao dịch hàng hóa có vai trò quan trọng trong kết nối cung – cầu, phòng ngừa rủi ro giá.

“Không gian sau sáp nhập TP.HCM rất lớn khi có cảng biển, hệ thống logictics… Do đó, cần thiết kế lại không gian phát triển thương mại” – ông Chí đề xuất.

Cần khai thác tốt logistics đường thủy

Ông Trương Tấn Lộc – phó chủ tịch Hiệp hội Logistics Thành phố Hồ Chí Minh (HLA) đề xuất cần tạo ra cơ chế thông qua công nghệ, làm sao TP.HCM mới phải tương đương như Singapore, Hồng Kông, như khu thương mại tự do.

Cảng Cái Mép Thị Vải ở Bà Rịa – Vũng Tàu cũ, cảng ở Bình Dương và các cảng ở TP.HCM phải là một, trước giờ chưa nghĩ đến nhưng giờ phải nghỉ đến, để tạo nguồn lực chung.

Chắc chắn TP.HCM phải là cụm cảng trung chuyển quốc tế, Cái Mép Thị Vải, Cần Giờ kết nối lại hơn nữa, và kết nối thêm các cảng khác. Ngoài ra, các bến thủy nội địa dọc theo các con sông phải được đầu tư, xây dựng nhiều hơn nữa.

Các kết nối giữa Vùng Tàu và TP.HCM cũ có nhiều kết nối nhưng còn nhiều vấn đề. Nếu đẩy mạnh kết nối bằng đường thuỷ giữa 3 địa phương trước đây sẽ là thế mạnh rất lớn mà không một quốc gia nào có đựợc.

Theo đó, cần đầu tư hệ thống sông ngoài, xà lan lớn, bến thuỷ nội địa… có như vậy thì TP.HCM mới cất cánh được, giảm áp lực lên đường bộ đang kẹt.

Xà lan, bến thủy nội địa không theo kịp vận chuyển. Sắp tới tiêu dùng tăng mạnh, nếu bến thuỷ nội địa được khai thác tốt, thêm tăng nghiên cứu kết nối với đường sẽ là lợi thế lớn.

Trong phần thảo luận, trả lời câu hỏi của nhà báo Trần Xuân Toàn – phó Tổng biên tập báo Tuổi Trẻ – về so sánh quy mô thương mại của TP.HCM mới với Bangkok, Singapore, ông Đỗ Thiên Anh Tuấn một lần nữa khẳng định các lợi thế của TP.HCM.

Đó đô thị có dân số trẻ, kinh tế năng động, tầng lớp trung lưu nhiều nên tiềm năng tiêu dùng, tốc độ tiêu dùng vô cùng lớn. Ngoài ra chi phí tiêu dùng rẻ hơn, lợi thế lớn so với đô thị của các nước xung quanh khi họ bảo hòa về tiêu dùng.

“TP.HCM có ba yếu tố lớn là sức cầu nội tại người dân rất lớn, sức mua của những người nhập cư và du khách đi du lịch mua sắm”, ông Tuấn nêu.

Đồng tình quan điểm này, ông Lê Kim Cương – phó giám đốc Trung tâm dịch vụ logistics – Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn đề nghị phải có giải pháp về vận tải hàng hóa bằng đường thuỷ, không nên đổ dồn vào đường bộ bởi hiện nay container chuyển từ Cái Mép về các ICD hậu phương mất 5-7 ngày.

Cụ thể ông Cương đề nghị rà soát lại cảng của TP.HCM để làm sao tận dụng lại sông Đồng Nai, thượng lưu sông Sài Gòn, dùng sà lan chở container, vì chi phí vận chuyển bằng sà lan khá thấp so với đường bộ, giảm ách tắc đường bộ, giảm thải C02.”Cần có chính sách về giá đất, thuế, đây là những đối tượng ưu tiên về chính sách để phát triển hạ tầng.

Nếu không có chính sách thì doanh nghiệp gặp khó trong việc phát triển chính sách. Giảm bớt thủ tục giấy tờ hải quan, số hoá để thủ tục thật nhanh chóng. Nếu giảm được chi phí logistics sẽ giúp ích lớn trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh của TP.HCM nói riêng và cả nước nói chung”, ông Lê Kim Cương nêu ý kiến.

Định vị vai trò thương mại của TP.HCM mới

Chương trình có sự tham dự của hàng trăm đại biểu là đại diện các bộ, ngành trung ương, địa phương; các chuyên gia đầu ngành lĩnh vực thương mại, các hiệp hội có liên quan; đại diện các tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, phân phối, logistics, thương mại điện tử, bán lẻ, đầu tư hạ tầng thương mại, logistics…

Buổi tọa đàm có ý nghĩa quan trọng, sát thực đối với ngành thương mại, chuỗi cung ứng, bán lẻ đối với siêu đô thị TP.HCM trong thời kỳ mới.

Trong đó có các tham luận sâu, kỹ, sát với thực tế sẽ được các chuyên gia kinh tế, thương mại, các doanh nghiệp nghiên cứu thị trường trình bày. Buổi tọa đàm tập trung vào các chủ đề:

– Định vị vai trò thương mại của TP.HCM sau sáp nhập;

– Dữ liệu tiêu dùng và xu hướng bán lẻ tại TP.HCM;

– Tái cấu trúc từ kênh bán lẻ truyền thống;

– Hội chợ triển lãm trong không gian đô thị mới;

– Sàn Giao dịch hàng hóa và thương mại hiện đại.

Với những chủ đề sát thực và có tính chiến lược như trên, những nội dung chi tiết của phiên thảo luận sẽ đưa ra những đề xuất, giải pháp thực tiễn, gợi ý nhằm xây dựng không gian thương mại hiện đại, đồng bộ và hiệu quả cho siêu đô thị TP.HCM trong giai đoạn phát triển mới.

Từ đó nâng cao chất lượng quy hoạch không gian thương mại, phát triển hạ tầng bán lẻ thông minh, hoàn thiện chuỗi cung ứng tích hợp và thúc đẩy mô hình liên kết vùng.

Các vấn đề chính được trao đổi, thảo luận tại buổi tọa đàm gồm:

Định hướng quy hoạch hệ thống phân phối theo mô hình đô thị đa trung tâm; Giải pháp hiện đại hóa và số hóa chợ truyền thống; Tổ chức lại mạng lưới kho vận – trung tâm phân phối vùng; Phát triển thương mại điện tử; Tăng cường liên kết với hệ thống cảng biển, khu công nghiệp và hoàn thiện chính sách phát triển bán lẻ phù hợp với nhu cầu tiêu dùng mới.

Tuổi Trẻ Online tiếp tục cập nhật nội dung buổi tọa đàm.