Thủ tướng cho biết Chính phủ sẽ tạo đột phá hạ tầng giai đoạn 2026-2030, khai thác ba không gian phát triển mới gồm biển, ngầm và vũ trụ nhằm mở rộng không gian phát triển.
Báo cáo tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa 15 sáng 20/10, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh hạ tầng là một trong ba đột phá chiến lược giai đoạn tới, được xác định là động lực tăng trưởng dài hạn. Chính phủ sẽ tập trung đầu tư đồng bộ các công trình giao thông, năng lượng, hạ tầng số và hạ tầng xã hội, bảo đảm kết nối vùng, liên kết quốc tế và thích ứng biến đổi khí hậu.
Kế hoạch trọng tâm của Chính phủ là hoàn thiện tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, khởi công tuyến Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, mở rộng hệ thống cao tốc liên vùng và các nước láng giềng. Sân bay Long Thành giai đoạn hai sẽ được triển khai, đồng thời mở rộng Phú Quốc, Chu Lai, Phù Cát, Cà Mau, Thổ Chu và xây dựng sân bay Gia Bình, hình thành mạng hàng không chiến lược ba miền.
Ba cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, Liên Chiểu, Hòn Khoai sẽ được đầu tư đồng bộ, tạo chuỗi logistics Bắc – Trung – Nam. Các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 được khởi động lại để bảo đảm nguồn năng lượng dài hạn cho phát triển kinh tế.
Thủ tướng Phạm Minh Chính báo cáo trước Quốc hội sáng 20/10. Ảnh: Hoàng Phong
Song song với hạ tầng vật lý, Chính phủ thúc đẩy hạ tầng số và công nghệ cao với mạng 5G, internet vệ tinh, trung tâm dữ liệu quốc gia và nhà máy sản xuất chip bán dẫn. Hệ thống hạ tầng xã hội gồm giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao – được đầu tư song hành, hướng đến nâng cao chất lượng sống và phát triển con người.
Thủ tướng cho hay Chính phủ sẽ có cơ chế, chính sách đột phá để khai thác hiệu quả không gian biển, không gian ngầm và không gian vũ trụ, “vươn ra biển lớn, tiến sâu vào lòng đất, bay cao lên vũ trụ”.
Chính phủ cũng sẽ tiếp tục ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng gắn với ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và bảo đảm các cân đối lớn. Cùng với hoàn thiện thể chế, Chính phủ đẩy mạnh bốn trụ cột: hạ tầng, công nghệ, nhân lực và chuyển đổi số. Ba đặc khu kinh tế Vân Đồn, Vân Phong và Phú Quốc sẽ được thiết kế cơ chế vượt trội về đầu tư, tài chính, thuế và quản lý, hướng tới hình thành các trung tâm công nghiệp, dịch vụ, du lịch, logistics và tài chính quốc tế.
“Đặc khu phải là nơi thử nghiệm đổi mới thể chế, mở đường cho mô hình phát triển năng động gắn kết vùng động lực Bắc – Trung – Nam”, Thủ tướng nói.
Cùng với các dự án hạ tầng giao thông, Chính phủ sẽ phát triển hạ tầng số, đẩy mạnh kinh tế xanh, tuần hoàn và chia sẻ. Trong lĩnh vực khoa học – công nghệ, Chính phủ đặt mục tiêu đào tạo 100.000 kỹ sư về chip bán dẫn, trí tuệ nhân tạo; đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai, dạy AI trong chương trình phổ thông; phát triển các đại học quốc gia, cơ sở đào tạo nghề chất lượng cao, triển khai 11 nhóm công nghệ chiến lược.
Thủ tướng cho biết thêm Chính phủ sẽ xây dựng đề án xử lý ô nhiễm không khí, ùn tắc giao thông tại Hà Nội và TP HCM, đẩy mạnh công nghiệp quốc phòng, an ninh theo hướng hiện đại, tự chủ, lưỡng dụng; đồng thời triển khai các chương trình ứng phó biến đổi khí hậu vùng đồng bằng sông Cửu Long, miền Trung, Tây Nguyên và miền Bắc. Bộ tiêu chí KPI sẽ được ban hành để đánh giá cán bộ, công chức, viên chức, lấy sự hài lòng của người dân, uy tín và hiệu quả làm thước đo.
Kinh tế vượt khó, xã hội chuyển mình
Báo cáo kết quả giai đoạn 2021-2025, Thủ tướng cho biết Việt Nam đạt và vượt 22 trong 26 chỉ tiêu kinh tế – xã hội, với tám kết quả nổi bật. Tốc độ tăng trưởng GDP bình quân 6,3%, riêng năm 2025 ước đạt hơn 8%; quy mô nền kinh tế khoảng 510 tỷ USD, GDP bình quân đầu người 5.000 USD.
Ba đột phá chiến lược về thể chế, hạ tầng và nhân lực được triển khai mạnh mẽ. Đến hết năm 2025, Việt Nam dự kiến hoàn thành 3.245 km cao tốc, 1.711 km đường ven biển, cơ bản xong giai đoạn một sân bay Long Thành. Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia và Trung tâm Dữ liệu quốc gia đi vào hoạt động; chỉ số đổi mới sáng tạo của Việt Nam xếp thứ 44 thế giới; chỉ số phát triển Chính phủ điện tử tăng 15 bậc so với năm 2020.
Chính phủ đã chi 1,1 triệu tỷ đồng cho an sinh, hỗ trợ gần 700.000 tấn gạo cho người dân khó khăn, giảm tỷ lệ hộ nghèo đa chiều từ 4,4% xuống 1,3%. Thu nhập bình quân người lao động tăng từ 5,5 lên 8,3 triệu đồng mỗi tháng. Từ năm học 2025-2026, học sinh từ mầm non đến phổ thông được miễn, hỗ trợ học phí; 248 trường nội trú vùng biên giới được đầu tư xây dựng. Chính phủ cũng triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, giảm 145.000 biên chế, tiết kiệm 39.000 tỷ đồng chi thường xuyên mỗi năm.
Việt Nam tái đắc cử Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2026-2028, thiết lập quan hệ đối tác với 38 quốc gia, trong đó có năm ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an. Các sự kiện lớn như 80 năm Quốc khánh, 50 năm Giải phóng miền Nam, 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ “được tổ chức thành công, khơi dậy mạnh mẽ tinh thần đoàn kết, tự hào dân tộc”.
Lãnh đạo Đảng, Nhà nước dự phiên khai mạc kỳ họp 10 Quốc hội khóa 15, sáng 20/10. Ảnh: Hoàng Phong
Thẩm tra báo cáo của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi đánh giá hai năm cuối nhiệm kỳ, đặc biệt năm 2025, đã chứng kiến những quyết sách mang tính lịch sử. Ông cho rằng sự chuyển đổi sâu rộng về thể chế, việc sắp xếp tinh gọn bộ máy, mô hình chính quyền hai cấp, cải cách mạnh về pháp luật, phát triển hạ tầng chiến lược và kinh tế tư nhân đã tạo nền tảng cho giai đoạn phát triển mới.
Ủy ban nhận định thể chế được hoàn thiện mạnh mẽ, mô hình hai cấp đi vào thực chất, liên kết vùng chuyển biến về chất, hình thành chuỗi đô thị – công nghiệp – dịch vụ gắn với kinh tế biển và thí điểm Khu thương mại tự do Đà Nẵng. Các chính sách xã hội, dân tộc, tôn giáo được triển khai đồng bộ, an sinh bảo đảm, quốc phòng và đối ngoại đạt nhiều thành tựu.
Tuy nhiên, Ủy ban lưu ý một số dự án hạ tầng trọng điểm còn chậm tiến độ, ba đột phá chiến lược chưa tạo chuyển biến rõ rệt; pháp luật còn chồng chéo, mô hình hai cấp còn vướng về tổ chức và nhân sự; tốc độ già hóa dân số nhanh, biến đổi khí hậu tiếp tục là thách thức lớn.
Ủy ban đề nghị năm 2026, Chính phủ tập trung phát triển các ngành công nghiệp nền tảng, năng lượng sạch, công nghệ cao và mới nổi như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, không gian vũ trụ, lượng tử; đồng thời hoàn thiện chính sách thu hút nhân tài, đầu tư hạ tầng hiện đại, thông minh, kết nối quốc tế.
Trình bày báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến cho biết nhân dân đánh giá cao kết quả sắp xếp tổ chức bộ máy theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Sau hơn ba tháng hoạt động, cấp xã được phân quyền, phân cấp mạnh hơn, giải quyết thủ tục hành chính thuận lợi, đáp ứng tốt hơn yêu cầu của người dân.
Cử tri phấn khởi với chính sách miễn học phí cho học sinh từ mầm non đến hết phổ thông, mở rộng khám sức khỏe định kỳ, giảm viện phí và đẩy mạnh chương trình nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp. Người dân cũng bày tỏ sự tin tưởng vào công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục được triển khai quyết liệt, mang lại kết quả rõ rệt.
Tuy vậy, cử tri lo ngại trước tác động của lạm phát toàn cầu, chính sách thuế quan của Mỹ và biến động giá vàng, bất động sản ảnh hưởng đến kinh tế trong nước. Khu vực kinh tế tư nhân vẫn gặp khó khăn, ảnh hưởng tới việc làm và thu nhập của người lao động. Người dân cũng bức xúc về tình trạng lừa đảo qua điện thoại, mạng xã hội ngày càng phức tạp, cùng các vấn đề ngập lụt, ùn tắc giao thông tại Hà Nội và TP HCM chưa được giải quyết triệt để.
Mặt trận Tổ quốc đề nghị tăng cường biện pháp ngăn chặn giả danh cơ quan nhà nước, lợi dụng mạng xã hội để lừa đảo; đồng thời tổng kết, nghiên cứu giải pháp tổng thể, lâu dài để phòng chống, giảm nhẹ thiệt hại do bão lũ, thiên tai trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan.
Vũ Tuân – Sơn Hà