Thiệt hại gần 17.000 tỷ đồng do mưa lũ sau bão Matmo

Ngày 15/10, trong báo cáo gửi Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết mưa lũ sau bão Matmo làm 18 người chết, chủ yếu do lũ cuốn ở Thái Nguyên và Bắc Ninh, 16 người bị thương.

Bão đổ bộ Quảng Tây (Trung Quốc), hoàn lưu sau bão kết hợp với đới gió đông nam của áp cao cận nhiệt đới đã gây mưa rất lớn cho miền Bắc, tâm mưa là Lạng Sơn, Cao Bằng, Thái Nguyên, Bắc Ninh và Hà Nội. Lượng mưa từ đêm 6/10 đến ngày 7/10 phổ biến 200-400 mm, riêng Thái Nguyên lượng mưa toàn tỉnh phổ biến 300-400 mm, có nơi trên 560 mm.

Mưa lớn đã làm lũ trên các sông Cầu, Thương, Cà Lồ, Trung lên rất nhanh với 9 trạm vượt mức lũ lịch sử. Đỉnh lũ sông Cầu tại Gia Bảy vượt lịch sử năm 2024 là 1,09 m, tại Lương Phúc vượt 0,13 m, tại Phúc Lộc vượt 0,58 m.

Lũ sông Thương tại Cầu Sơn vượt mức lịch sử 0,76 m, tại Phủ Lạng Thương vượt lũ 1986 là 0,08 m; sông Trung tại Hữu Lũng vượt lũ 1986 là 1,77 m; sông Cà Lồ tại Mạnh Tân vượt lũ 2024 là 0,41.

Lũ vượt lịch sử đã làm hơn 239.000 nhà ngập, phần lớn ở Thái Nguyên với 199.000, Bắc Ninh hơn 20.800, Cao Bằng 7.500, Hà Nội gần 8.200, Lạng Sơn 3.000. Đến hôm nay, Bắc Ninh, Hà Nội vẫn còn khoảng 2.600 nhà bị ngập.

Mưa lũ đã khiến hơn 33.600 ha hoa mùa, lúa, gần 1.500 ha cây ăn quả, 970 ha cây lâu năm, 254 ha cây lâm nghiệp, hơn 19.200 con gia súc, hơn 1,3 triệu con gia cầm bị chết, cuốn trôi.

Đập thủy điện Bắc Khê 1, xã Tân Tiến, tỉnh Lạng Sơn dung tích hơn 4 triệu m3, công suất 2MW bị vỡ do lưu lượng lũ về hồ tăng nhanh buộc chính quyền phải di dời khẩn cấp hơn 800 hộ dân.

Nước lên nhanh đã uy hiếp nhiều tuyến đê, gây ra 84 sự cố, riêng Bắc Ninh 66 sự cố. Các tỉnh đã huy động hàng chục nghìn người để đắp bao tải chống tràn với chiều dài hơn 26 km ở 8 tuyến đê; 18 sự cố sạt lở đê được khắc phục khẩn cấp.

Miền Bắc ghi nhận hơn 2.100 vị trí quốc lộ, tỉnh lộ bị ách tắc do sạt lở, ngập nước. Các tuyến đường sắt Hà Nội – Đồng Đăng, Kép – Hạ Long, Kép – Lưu Xá, Đông Anh – Quán Triều dừng hoạt động do ngập, trôi nền, sạt lở taluy. Hơn nửa triệu khách hàng ở Thái Nguyên, Cao Bằng, Bắc Ninh, Lạng Sơn bị mất điện.

Dự báo mưa lớn, lũ đặc biệt lớn còn hạn chế

Trong báo cáo gửi Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đánh giá đợt thiên tai vừa qua diễn ra dồn dập và đặc biệt khốc liệt, mang nhiều yếu tố bất thường, vượt mức lịch sử, xảy ra trên diện rộng, nhất là lũ chồng lũ, là nguyên nhân khách quan gây thiệt hại lớn về người và tài sản.

Về chủ quan, Bộ này thừa nhận công tác ứng phó mưa lũ sau bão Matmo còn bộc lộ một số tồn tại. Công tác dự báo mưa lớn cực đoan, lũ đặc biệt lớn, vượt lịch sử còn hạn chế, chưa dự báo sớm được các giá trị vượt lịch sử.

Tình trạng ngập sâu, chia cắt, cô lập tại vùng sâu và các đô thị lớn như Thái Nguyên, Bắc Ninh đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc tiếp cận hiện trường, chỉ huy, chỉ đạo ứng phó.

Năng lực chống chịu trước thiên tai của các công trình cơ sở hạ tầng còn hạn chế, nhất là với tình huống đặc biệt lớn, vượt lịch sử. Phương tiện, trang thiết bị phục vụ công tác ứng phó thiên tai, cứu hộ cứu nạn còn thiếu, chưa đáp ứng được yêu cầu, nhất là với vùng sâu.

“Phương án ứng phó với lũ lịch sử còn bị động, nhiều tồn tại. Hồ thủy điện nhỏ chưa được quản lý, theo dõi giám sát chặt chẽ từ khâu xây dựng, quản lý hồ sơ, vận hành dẫn đến sự cố hồ Bắc Khê 1 ở Lạng Sơn do lưu lượng lũ về hồ tăng nhanh”, báo cáo nêu.

Hơn 5,5 triệu USD hỗ trợ Việt Nam khắc phục hậu quả mưa lũ

Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai cho biết đến ngày 14/10, Đại sứ quán Australia hỗ trợ ba triệu đôla Úc, Đại sứ quán Hàn Quốc một triệu USD, Liên minh châu Âu 0,5 triệu Euro, tổ chức World Vision 350.000 USD, CRS 100.000 USD, Plan International 58.000 USD, HWA 30.000 USD, Canada 50.000 USD.

UNICEF dự kiến gửi 4.500 thùng nước uống và 600 bồn nhựa chứa nước cho Lạng Sơn hoặc Cao Bằng. Tổ chức Save the Children tặng 500 triệu đồng cho hộ có trẻ em ở Hà Tĩnh. IOM hỗ trợ Hà Tĩnh 4.000 chai nước, 350 bộ vật dụng thiết yếu.

Từ đầu năm đến nay, Việt Nam đã hứng chịu 20 loại hình thiên tai, trong đó có 11 cơn bão, 4 áp thấp nhiệt đới. Thiên tai đã làm 241 người chết, mất tích, 389 người bị thương; 261.000 nhà bị hư hỏng, tốc mái; 594.000 ha lúa, hoa màu, cây trồng khác bị ngập úng, thiệt hại… Tổng thiệt hại ước tính 53.809 tỷ đồng, tương đương khoảng 60% so với cùng kỳ năm 2024.

Gia Chính