Sinh năm 1973, tham gia BHXH tự nguyện 1 năm rồi chuyển sang BHXH bắt buộc, tính lương hưu thế nào?

Xin hỏi đến năm nào tôi đủ điều kiện nghỉ hưu và được hưởng bao nhiêu %?

– Luật sư Hoàng Hà (Đoàn luật sư TP.HCM) trả lời:

Giả định anh là lao động nam, điều kiện lao động bình thường, thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) được cơ quan BHXH chấp nhận đủ 18 năm (gồm 2008-2009 tự nguyện và từ 2009 đến nay bắt buộc).

Tuổi nghỉ hưu nam theo lộ trình hiện hành tăng 3 tháng mỗi năm và đạt 62 tuổi vào năm 2028. Từ đó trở đi, nam nghỉ hưu chuẩn là 62 tuổi. Anh sinh năm 1973 thì đến năm 2035 đủ 62 tuổi. Vì vậy năm 2035 anh đủ tuổi nghỉ hưu theo diện bình thường (nếu không thuộc diện suy giảm khả năng lao động, nặng nhọc…).

Điều kiện về thời gian đóng: từ 1-7-2025, Luật BHXH 2024 cho phép tối thiểu 15 năm đã được hưởng lương hưu (khác trước đây yêu cầu 20 năm với nam). Anh đã đóng 18 năm, đạt điều kiện thời gian (miễn là sổ BHXH thể hiện đủ).

Để xác định % hưởng, có hai trường hợp như sau (vì tỉ lệ % phụ thuộc tổng số năm đóng tại thời điểm anh nghỉ):

Trường hợp 1: Anh dừng đóng ngay bây giờ (giữ mốc 18 năm) và chờ đủ tuổi mới nộp hồ sơ:

– Từ 1-7-2025, người có 15 đến dưới 20 năm được tính 40% cho 15 năm đầu, +1%/năm cho mỗi năm vượt 15; tối đa 75%.

Với 18 năm: 40% + (18-15)×1% = 43% mức bình quân tiền lương/tháng đóng BHXH

Trường hợp 2: Anh tiếp tục đóng đến đúng tuổi 62 (năm 2035):

– Quy tắc chung đối với nam vẫn là 45% cho 20 năm đầu, sau đó +2%/năm, trần 75%.

– Nếu anh đóng thêm ~10 năm nữa (từ 18 lên 28 năm): tỉ lệ ước tính 45% + (28-20)×2% = 61% mức bình quân tiền lương. (Con số thực tế phụ thuộc đúng số năm khi nghỉ).

Mức bình quân tiền lương được tính theo quy định về bình quân tiền lương/tháng đóng BHXH trong toàn bộ thời gian (không còn mặc định “5 năm cuối” đối với người bắt đầu tham gia sau các mốc cũ). Cách tính chi tiết BHXH địa phương sẽ áp dụng theo niên chế và hệ số trượt giá từng năm.

Như vậy đối với nam sinh năm 1973, điều kiện bình thường, nghỉ hưu chuẩn ở 62 tuổi tức năm 2035. Từ 1-7-2025, chỉ cần tối thiểu 15 năm đóng đã được hưởng lương hưu; anh có 18 năm nên đạt điều kiện thời gian. Nếu giữ 18 năm và chờ đủ tuổi, tỉ lệ khoảng 43% (40% cho 15 năm đầu + 1% × 3 năm), còn nếu tiếp tục đóng đến 28 năm thì khoảng 61% (45% cho 20 năm đầu + 2% × 8 năm); trần 75%.

Nghỉ trước tuổi (nếu đủ điều kiện nghề nặng hoặc giảm khả năng lao động) bị trừ 2% mỗi năm. Anh cần kiểm tra sổ BHXH, tránh tháng trống và cân nhắc dừng hay tiếp tục đóng để tối ưu tỉ lệ.