Các nhà khoa học Serbia đang thử nghiệm dùng sâu bột để ăn rác nhựa từ hộp đựng thực phẩm một lần hay xốp cách nhiệt, thường mất 500 năm để phân hủy.
Viện Sinh học Belgrade (Serbia) được chính phủ, UNDP và các nhà tài trợ từ Liên minh châu Âu (EU) hỗ trợ dự án huấn luyện sâu bột (Tenebrio molitor), ấu trùng của bọ cánh cứng vàng, ăn nhựa polystyrene.
Loại nhựa này viết tắt là PS, ký hiệu nhựa số 6, được ứng dụng trong bao bì, đồ đựng thực phẩm một lần, xốp cách nhiệt.
Larisa Ilijin, nhà nghiên cứu chính của Viện Sinh học Belgrade, nói họ đã bổ sung PS vào bột cám lúa mì, thức ăn thông thường của loại sâu này. Sâu bột thường ăn tạp, nên có thể huấn luyện để ăn các vật liệu nhựa.
“Chúng tôi đang có loại sâu thích ứng với quy trình phân hủy nhựa trong một thời gian dài”, Ilijin nói. Bà thêm rằng vi khuẩn sống trong ruột của sâu bột phân hủy nhựa thành carbon dioxide (CO2), nước, và không có bằng chứng nào cho thấy chúng để lại cặn vi nhựa trong ruột hoặc phân.
Các nhà khoa học Serbia huấn luyện sâu ăn nhựa. Nguồn: Reuters
Sâu ăn nhựa là một giải pháp xử lý nhựa theo phương thức sinh học, được các nhà khoa học châu Âu phát hiện lần đầu vào năm 2017, trong bối cảnh nhựa mất tới 500 năm để phân hủy. Khi ấy, sâu sáp, ấu trùng của bướm sáp, được phát hiện tự động ăn nhựa polyethylene (PE). Đây là loại nhựa có cấu trúc tương tự sáp ong, thức ăn chính của sâu sáp. Phát hiện này đã mở ra một tương lai cho ngành xử lý nhựa dựa vào côn trùng.
Một số loại sâu được chọn lọc, bỏ đói và thử nghiệm ăn các loại nhựa khác nhau. Hai loại nhựa phổ biến được chọn làm thức ăn cho chúng là PS và PE.
Hai tháng trước tại Canada, Bryan Cassone, giáo sư sinh học tại Đại học Brandon, công bố đã thử nghiệm thành công với 2.000 con sâu sáp ăn trọn vẹn túi nylon (từ nhựa PE) trong 24 giờ.
Tuy nhiên, với chế độ ăn hoàn toàn là nhựa, sâu sáp bị sụt cân đáng kể và chết sau vài ngày. Điều này cho thấy sâu sáp khó có thể xử lý nhựa PE liên tục. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu tin rằng việc tạo ra nguồn thức ăn hỗ trợ quá trình hấp thụ PE sẽ giúp sâu sáp duy trì khả năng sống khỏe khi ăn nhựa và cải thiện hiệu quả phân hủy. Ví dụ, với thử nghiệm của các nhà khoa học Serbia, sâu bột sống khỏe sau khi ăn thức ăn trộn nhựa.
Giới khoa học tin rằng sâu ăn nhựa là phương thức lý tưởng trong nền kinh tế tuần hoàn. Tùy thuộc vào phụ phẩm sau ăn nhựa, loại sâu này có thể dùng làm thức ăn chăn nuôi.
Viện Sinh học Belgrade đã tặng một số thùng sâu bột sau nghiên cứu cho Belinda Animals, công ty chuyên nuôi sâu để xử lý nhựa quy mô lớn tại thủ đô Belgrade (Serbia). Loại sâu này giàu protein, không có dư lượng chất ô nhiễm hoặc nhựa, có thể dùng làm thức ăn chăn nuôi khi đạt quy mô thương mại lớn.
“Khi phân hủy 1 kg xốp, sâu bột thải ra 1-2 g CO2. Trong khi đó, quy trình xử lý lượng xốp này bằng cách đốt cháy sẽ thải ra lượng khí CO2 gấp 4.000 lần”, ông Boris Vasiljev, chủ sở hữu Belinda Animals, cho biết.
Trong bản giới thiệu với UNDP, đại diện Belinda Animals nói mô hình huấn luyện sâu ăn nhựa có tiềm năng cách mạng hóa các hoạt động quản lý chất thải, đồng thời thúc đẩy nông nghiệp bền vững. Nếu sáng kiến này được áp dụng cho chỉ 1% trang trại ở Serbia, ước tính lượng khí thải nhà kính có thể giảm 348.430 tấn CO2e trong 20 năm.
Bảo Bảo (theo Reuters, Wired)