Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang thảo luận khả năng mua cổ phần tại Critical Metals, công ty sở hữu dự án đất hiếm lớn nhất đảo Greenland.
Nguồn tin của Reuters cho hay chính quyền ông Trump đã thảo luận về khả năng nắm 8% cổ phần Critical Metals. Nếu kế hoạch được chốt, Washington sẽ có quyền lợi trực tiếp tại mỏ Tanbreez – dự án khai thác đất hiếm lớn nhất Greenland.
Critical Metals, trụ sở tại New York, mua lại mỏ Tanbreez năm ngoái với giá 5 triệu USD tiền mặt và 211 triệu USD cổ phiếu, nhờ sự hỗ trợ của Tổng thống Joe Biden. Mức giá này thấp hơn nhiều so với đề nghị của một doanh nghiệp Trung Quốc đưa ra. Khi ấy, công ty đồng thời nộp đơn xin tài trợ 50 triệu USD theo Đạo luật Sản xuất Quốc phòng của Mỹ – chính sách có từ thời Chiến tranh Lạnh, nhằm thúc đẩy sản xuất hàng hóa phục vụ an ninh quốc gia.
Sáu tuần gần đây, chính quyền Tổng thống Trump bắt đầu thảo luận khả năng chuyển khoản tài trợ này thành cổ phần nhà nước. Nếu thành công, 50 triệu USD sẽ tương đương khoảng 8% cổ phần Critical Metals. Tỷ lệ vẫn có thể thay đổi tùy kết quả đàm phán. Critical Metals không phản hồi về thông tin.
Khu vực vịnh Disko, Ilulissat, phía tây Greenland tháng 6/2022. Ảnh: AFP
Dự án Tanbreez ước tính cần 290 triệu USD để đi vào khai thác thương mại. Ngoài cổ phần của chính quyền liên bang, Ngân hàng Xuất nhập khẩu Mỹ (EXIM) đang xem xét cấp khoản vay 120 triệu USD cho Critical Metals để phát triển các công tác kỹ thuật nhằm đưa mỏ vào vận hành ban đầu năm 2026. Khi hoạt động toàn phần, mỏ có thể sản xuất 85.000 tấn tinh quặng đất hiếm mỗi năm, có chứa gali – loại Trung Quốc đã hạn chế xuất khẩu và tantali.
Greenland là vùng lãnh thổ Bắc Cực thuộc Đan Mạch, từng được ông Trump đề xuất mua lại. Mỹ vốn có lợi ích kinh tế lâu dài tại hòn đảo này. Dưới thời Tổng thống Biden, các quan chức Mỹ vẫn đến thăm thủ phủ Nuuk của đảo để khuyến khích đầu tư tư nhân vào khai khoáng.
Tháng 3, Phó tổng thống JD Vance cũng thăm hòn đảo, nơi có một trong những căn cứ Không quân lớn nhất của Mỹ. Đại sứ quán Đan Mạch tại Washington chưa đưa ra phản hồi về thương vụ giữa Nhà Trắng và Critical Metals.
Đất hiếm đóng vai trò then chốt trong nhiều ngành công nghệ cao, từ xe điện đến hệ thống tên lửa. Tầm quan trọng này đang thúc đẩy các nước phương Tây tìm nguồn cung mới nhằm giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, quốc gia gần như kiểm soát toàn bộ khâu khai thác và chế biến.
Ngoài Critical Metals, Washington còn có ý định đầu tư vào Lithium Americas và MP Materials. Cuộc đàm phán với Critical Metals gần đây bị trì hoãn do chính quyền đang thương lượng mua 5% cổ phần tại Lithium Americas. Dù vậy, việc đóng cửa chính phủ Mỹ được cho là không ảnh hưởng đến tiến độ đàm phán, vì các nhân sự cấp cao liên quan vẫn được xem là nhân viên thiết yếu.
Ngoài ra, các quan chức Nhà Trắng cũng đang xem xét chuyển 2 tỷ USD từ Đạo luật CHIPS sang tài trợ cho các dự án khoáng sản chiến lược. Đạo luật này, được ký năm 2022 dưới thời ông Biden, nhằm thu hút sản xuất chip về Mỹ.
Phiên An (theo Reuters)