Tình hình Tesla và X lao dốc, thử nghiệm tên lửa Starship liên tiếp thất bại là các bài toán chờ Musk xử lý khi quay lại kinh doanh.
Hôm 28/5, tỷ phú Elon Musk tuyên bố rút khỏi vai trò cố vấn chính quyền Tổng thống Donald Trump, sau thời gian đảm nhận nhiệm vụ dẫn dắt các nỗ lực cải tổ và cắt giảm chi tiêu liên bang thông qua Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE).
Musk chia tay Nhà Trắng do quy định, vị trí “nhân viên chính phủ đặc biệt” (SGE) mà Musk được bổ nhiệm chỉ được phép làm việc tối đa 130 ngày trong vòng 365 ngày, tức đến cuối tháng trước. Ngoài ra, tỷ phú rời Washington sau một thời gian đầy biến động trong chính phủ, chịu nhiều sức ép chính trị, theo các chuyên gia.
Giờ đây, khi quay lại tập trung điều hành các doanh nghiệp, Musk sẽ có hàng loạt vấn đề cần xử lý.
Elon Musk mặc áo in chữ DOGE trong khuôn viên Nhà Trắng hôm 9/3. Ảnh: AP
Khôi phục doanh số Tesla
Lợi nhuận của Tesla đã giảm 71% trong quý I, ngay sau khi BYD (Trung Quốc) trở thành nhà bán xe điện có sản lượng lớn nhất thế giới. Thị trường châu Âu gần đây cũng không khả quan, với doanh số tháng 4 giảm một nửa. Câu hỏi lớn lúc này là liệu việc Musk rời Washington có giúp thu hút người mua trở lại không.
Đây là vấn đề sống còn với Tesla trong bối cảnh nhiều yếu tố bất ổn đang chồng chất. Dòng sản phẩm của hãng đã bắt đầu lỗi thời, trong khi các đối thủ nước ngoài ngày càng cạnh tranh hơn, sẵn sàng giành giật thị phần.
Nguyên nhân doanh số sụt giảm mạnh trong quý I được cho là do quyết định đóng cửa nhà máy để nâng cấp mẫu Model Y bán chạy nhất, cùng với một số vấn đề tạm thời khác. Tuy nhiên, các chuyên gia và nhà đầu tư đặc biệt lo ngại về những hệ lụy kéo dài từ giai đoạn Elon Musk dính líu sâu vào chính trường Mỹ, điều có thể tiếp tục gây tổn hại cho hình ảnh và hoạt động kinh doanh của Tesla thời gian tới.
JP Morgan gần đây cảnh báo về “thiệt hại thương hiệu chưa từng có”. Wedbush Securities nói rằng Tesla gặp “cuộc khủng hoảng toàn diện”. Tuần qua, một nhóm các nhà đầu tư nhỏ gửi thư cho hội đồng quản trị Tesla yêu cầu Musk phải dành ít nhất 40 giờ một tuần để sửa chữa “danh tiếng toàn cầu đang lao dốc” của hãng.
Triển khai taxi không người lái
Elon Musk quảng bá taxi không người lái (robotaxi) trong hơn một thập kỷ. Ông dự kiến thử nghiệm 10 hoặc 20 chiếc đầu tiên ở Austin, Texas vào tháng này và tuyên bố phủ hàng trăm nghìn chiếc robotaxi cuối năm sau.
“Bạn có thể ngủ trong xe của chúng tôi và thức dậy ở điểm đến của mình không?” tỷ phú hỏi các nhà đầu tư trong hội nghị vào tháng 4 và trả lời: “Tôi tin rằng nó sẽ có mặt tại nhiều thành phố ở Mỹ cuối năm nay”.
Kể từ khi ông đưa ra tuyên bố này, cổ phiếu Tesla tăng 50%, phản ánh các nhà đầu tư tin rằng Musk sẽ thực hiện được. Nhưng thực tế, Musk vẫn phải đối mặt nhiều thách thức về dịch vụ này.
Tháng trước, các cơ quan quản lý an toàn liên bang yêu cầu Telsa cung cấp dữ liệu về cách thức hoạt động của robotaxi trong điều kiện tầm nhìn hạn chế. Yêu cầu được đưa ra sau cuộc điều tra 2,4 triệu chiếc Tesla trang bị phần mềm tự lái hoàn toàn nhưng gây một số tai nạn, bao gồm một vụ làm người đi bộ tử vong.
Ngay cả khi thử nghiệm ở Austin suôn sẻ, Musk vẫn phải cạnh tranh với Waymo. Công ty taxi không người lái thuộc sở hữu của Alphabet vừa ghi nhận chuyến đi thứ 10 triệu, hoạt động tại San Francisco và một số thành phố khác.
Cứu doanh thu quảng cáo cho X
Sau khi Musk mua Twitter vào năm 2022 và nới lỏng kiểm duyệt nội dung, các nhà quảng cáo lâu năm trên nền tảng bắt đầu tháo chạy. Ông còn khiến tình hình tệ hơn khi đe dọa sẽ bêu xấu và kiện họ.
Các nhà quảng cáo vẫn đang rút lui dù một số thương hiệu lớn tiếp tục chi tiêu cho X, một phần để lấy lòng chính quyền Trump hoặc để tránh sự trả đũa tiềm tàng của Musk, theo nhà phân tích tiếp thị trực tuyến Jasmine Enberg.
“Nhưng nỗi sợ không phải là động lực bền vững và hầu hết đều chi tiêu ít hơn trước đây”, bà nhận xét. Jasmine Enberg dự báo hoạt động kinh doanh quảng cáo của X phục hồi trong năm nay nhưng vẫn nhỏ hơn so với trước khi Musk mua lại.
Thử nghiệm tên lửa Starship thành công
Khó đánh giá chính xác tình hình của SpaceX do công ty tên lửa tư nhân của Elon Musk không công khai báo cáo tài chính. Tuy nhiên, những tin tức gần đây cho thấy cả thành công lẫn hạn chế.
Về ưu điểm, những nhà đầu tư may mắn tiếp cận được thông tin tài chính nội bộ của SpaceX tỏ ra vô cùng phấn khích, theo AP. Vòng gọi vốn tư nhân của công ty cách đây vài tháng và đợt bán cổ phiếu riêng lẻ gần đây đã định giá SpaceX ở mức 350 tỷ USD, tăng mạnh so với ước tính 210 tỷ USD vào một năm trước.
Ngược lại, các nỗ lực kỹ thuật vẫn còn đối diện nhiều thách thức. Hôm 28/5, tên lửa Starship của SpaceX phát nổ trên bầu trời Ấn Độ Dương trong lần thử nghiệm thứ 9. Đây là vụ nổ thứ 3 năm nay, sau 2 lần thất bại khiến Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) đình chỉ cấp phép chương trình Starship gần hai tháng.
Musk tuyên bố sẽ tiếp tục thử nghiệm thời gian tới. Áp lực đang đè lên SpaceX khi NASA kỳ vọng sử dụng Starship cho các sứ mệnh mặt trăng, gồm chuyến bay quanh quỹ đạo dự kiến vào năm sau, trước khi đưa 4 phi hành gia trở về Trái đất.
Phát triển độ phủ cho Starlink
Starlink, công ty cung cấp Internet vệ tinh của SpaceX, đang tích cực mở rộng thị trường nước ngoài. Nhưng khó để phân định rõ đâu là phát triển kinh doanh thuần túy và lợi thế chính trị, thứ có thể biến mất khi Musk rời khỏi Washington.
Trong chuyến đi cùng Tổng thống Trump tới Arab Saudi, Elon Musk tuyên bố nước này đã phê duyệt dịch vụ Starlink cho ngành hàng không và hàng hải. Kết quả này nối tiếp loạt thỏa thuận tại Bangladesh, Ấn Độ, Pakistan và Lesotho những tháng gần đây.
Tiếp đến, Starlink khả năng sẽ hiện diện ở Nam Phi, sau khi cơ quan quản lý nước này nới lỏng quy định về sở hữu doanh nghiệp nước ngoài, tạo điều kiện cho Starlink gia nhập thị trường.
Phiên An (theo AP)