Nguồn cung từ nhà vàng nhỏ giọt, người dân mua bán giá trao tay cao hơn từ vài triệu đến 20 triệu đồng một lượng so với chính thức.
Anh Hùng (nhân viên kế toán, TP HCM) ngày 16/10 đăng tin bán 2 lượng vàng miếng SJC mua cách đây vài năm, trên một hội nhóm trao đổi online.
Chỉ trong vòng một tiếng, bài đăng nhận được nhiều bình luận, một số người tự nhận là đầu mối thu mua vàng nhắn tin trực tiếp cho anh, báo mua tận nơi với giá 170 triệu đồng – cao hơn 20 triệu mỗi lượng so với giá chính thức.
“Vàng lên cao nên tôi có nhu cầu chốt lời bớt. Thấy bà con khó khăn mua vàng, tôi cũng thử đăng bán trực tuyến, nhưng không ngờ mọi người quan tâm nhiều thế. Tôi chốt lời được 2 lượng vàng miếng giá 170 triệu đồng ngay trong ngày, bên mua họ tới tận cơ quan giao dịch. Nhìn chung rất nhanh gọn”, anh Hùng kể lại.
Trong các hội nhóm nơi anh Hùng giao dịch, nhiều người cũng đăng bán vàng nhẫn trơn 24K của các thương hiệu lớn như DOJI, Bảo Tín Minh Châu, SJC… dao động từ 160-165 triệu đồng một lượng. Mức này cao hơn thị trường chính thức 5-10 triệu đồng cùng thời điểm.
Ở chiều thu mua, các tin rao gom vàng miếng, nhẫn trơn 9999 của các thương hiệu lớn như DOJI, Bảo Tín Minh Châu, SJC… từ các đầu mối – xuất hiện dày đặc, lấn át chiều bán ra. Họ sẵn sàng thu với số lượng lớn, chốt giá, sau đó giao dịch tận nơi. Một số đầu mối hiện nhận thu mua cả vàng 18K với số lượng lớn, giá tốt hơn vài triệu đồng một lượng so với thị trường.
Quy mô các hội nhóm trao đổi vàng 9999 và vàng miếng tăng nhanh trong thời gian gần đây, dao động từ vài chục nghìn đến trăm nghìn thành viên. Ảnh: Quỳnh Trang
Việc hình thành thị trường chợ đen, theo ông Huỳnh Trung Khánh, Phó chủ tịch Hiệp hội kinh doanh vàng (VGTA), là hệ quả của tình trạng bất đối xứng cung cầu kéo dài. Giao dịch trên thị trường chợ đen càng nhộn nhịp, vào những thời điểm thị trường nóng sốt, trong khi nguồn cung chính thức khan hiếm.
Từ đầu năm tới nay, Ngân hàng Nhà nước không bán vàng miếng bình ổn. Các doanh nghiệp lâu nay không được cấp phép nhập khẩu, rơi vào tình trạng thiếu nguyên liệu kéo dài. Dù Ngân hàng Nhà nước có thông báo về việc cấp quota cho các doanh nghiệp nhập khẩu vàng trở lại, song việc này cũng cần có “độ trễ”.
Các thương hiệu lớn trên thị trường thường xuyên treo biển “tạm hết hàng” hoặc giới hạn lượng mua chỉ một vài phân, trong những ngày gần đây.
Người dân xếp hàng chờ đợi trước cơ sở Bảo Tín Minh Châu (Hà Nội) ngày 16/10. Ảnh: Hoàng Giang
Trong khi đó, không chỉ riêng ở Việt Nam, theo ông Khánh, người dân ở các nước khác hiện nay đều chung tâm lý đổ xô đi mua vàng, khi chứng kiến giá kim loại quý liên tiếp lập đỉnh, phá mốc 4.300 USD một ounce.
Những ngày qua, người dân lùng mua từng phân hoặc từng chỉ nhẫn trơn khi giá lập đỉnh. Một số thương hiệu dù giới hạn lượng mua mỗi ngày 3 phân, nhiều người vẫn chấp nhận xếp hàng dài chờ đợi.
Chị Nhung (TP HCM), công tác trong lĩnh vực giải trí, cho biết sốt ruột khi thấy giá vàng lên từng ngày, hiện lên gấp đôi so với thời điểm mua vào năm ngoái. “Nhiều bên dự báo giá vàng còn lập đỉnh, những ngày này tôi nhờ người quen khắp nơi hỏi thăm, cũng chỉ có cách xếp hàng ở nhà vàng – chờ tới lượt mua được 1 chỉ”.
Bà Tuyết (Bình Thạnh, TP HCM) cho hay, ngày nào cũng ghé tiệm vàng quen thuộc, nhưng họ thường xuyên báo hết vàng nhẫn 24K tất cả các loại. Vì thế, bà đành chuyển qua mua vài chỉ vàng Tây (18K) tích trữ, giá rẻ hơn 5-6 triệu một lượng so với vàng 24K.
Nhu cầu lớn trong khi nguồn cung chính thức không có khiến nảy sinh nhiều hiện tượng biến tướng. Thị trường chợ đen thuận mua vừa bán, giá cả phụ thuộc nhiều vào niềm tin của họ về kịch bản giá vàng trong thời gian tới. Song, việc mua bán trên thị trường chợ đen, đặc biệt là không có giấy tờ, chứa nhiều rủi ro cho người mua, chuyên gia của VGTA khuyến cáo.
Ngân hàng Nhà nước nhiều lần khuyến nghị, vàng với tính chất là tài sản biến động, gắn liền với nhiều yếu tố của thị trường, người dân cần cân nhắc và thận trọng khi mua và đầu tư để tránh rủi ro.
Nhà điều hành cũng nhắc nhở người dân chỉ được mua, bán vàng miếng SJC tại các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp được Ngân hàng Nhà nước cấp phép kinh doanh. Hiện, cả nước có 22 ngân hàng và 16 doanh nghiệp được cấp phép kinh doanh vàng miếng như SJC, DOJI, PNJ, Mi Hồng, Bảo Tín Minh Châu, Vàng Phú Quý, Vàng Kim Ngọc Phú, Vàng bạc đá quý Ngọc Hải…
Theo Nghị định 88/2019, người dân mua bán vàng miếng với các đơn vị không có giấy phép kinh doanh vàng miếng bị phạt cảnh cáo hoặc 10-20 triệu đồng nếu vi phạm nhiều lần. Với doanh nghiệp, nếu mua bán vàng miếng nhưng không có giấy phép, họ có thể bị phạt 300-400 triệu đồng.
Với các mặt hàng nữ trang, hiện chưa có quy định pháp lý cấm các hoạt động kinh doanh, mua bán mặt hàng này.
Quỳnh Trang