Một nông dân quan sát hạt đậu nành trên trang trại của mình ở Magnolia, bang Kentucky – Ảnh: REUTERS
Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang chuẩn bị tung ra gói cứu trợ trị giá ít nhất 10 tỉ USD, nhằm hỗ trợ nông dân Mỹ đang chật vật vì giá hàng hóa lao dốc, chi phí tăng cao và căng thẳng thương mại với Trung Quốc.
Theo Đài CNN ngày 5-10, đây được xem là một trong những nỗ lực lớn nhất của Nhà Trắng trong nhiệm kỳ hai của ông Trump để đối phó với cuộc khủng hoảng trong ngành nông nghiệp – lĩnh vực vốn đóng vai trò then chốt trong chính trị nội địa và an ninh lương thực của Mỹ.
Nông dân Mỹ đối mặt khủng hoảng kép
Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), chi phí sản xuất nông nghiệp năm 2025 dự kiến đạt 467,4 tỉ USD, tăng thêm 12 tỉ USD so với năm trước.
Trong khi đó, giá hàng hóa nông sản sụt giảm mạnh, tình trạng thiếu hụt lao động do chính sách nhập cư siết chặt và các đòn trả đũa thương mại từ các nước đang đẩy nhiều nông hộ vào cảnh khó khăn. Số vụ phá sản nông trại trong nửa đầu năm nay đã tăng lên mức cao nhất kể từ năm 2021.
Bộ trưởng Nông nghiệp Brooke Rollins thừa nhận ngành nông nghiệp Mỹ, đặc biệt là các loại cây trồng truyền thống như đậu nành, bắp, lúa mì đang trong giai đoạn “thử thách nghiêm trọng”.
Ngành đậu nành, mặt hàng xuất khẩu lớn nhất của Mỹ, đã trở thành “biểu tượng” cho tình trạng nông nghiệp khó khăn hiện tại.
Năm ngoái, khoảng một nửa lượng đậu nành Mỹ xuất khẩu sang Trung Quốc. Tuy nhiên kể từ tháng 5, Bắc Kinh đã áp đặt mức thuế 20% và gần như ngừng mua hoàn toàn mặt hàng này như một phần của cuộc chiến thuế quan với Washington, khiến xuất khẩu rơi về mức 0.
Tình thế càng trở nên tồi tệ khi Trung Quốc tăng cường nhập khẩu đậu nành từ Nam Mỹ, đặc biệt là Argentina và Brazil.
Trong khi chính quyền ông Trump vừa cam kết gói cứu trợ 20 tỉ USD cho Ngân hàng Trung ương Argentina nhằm ổn định thị trường tài chính nước này, Trung Quốc đã nhanh chóng mua ít nhất 10 lô hàng đậu nành từ Argentina và ký thỏa thuận tăng cường hợp tác nông nghiệp với Brazil. Điều này khiến nông dân Mỹ bị “gạt ra bên lề” ngay trong mùa thu hoạch, bất chấp năng suất được đánh giá là khá cao ở nhiều nơi.
Một cánh đồng đậu nành ở bang Illinois đang được gieo hạt – Ảnh: AFP
Nhà Trắng chuẩn bị gói cứu trợ ít nhất 10 tỉ USD
Trước sức ép ngày càng lớn từ ngành nông nghiệp, chính quyền Tổng thống Trump trong những tuần qua đang đẩy nhanh các cuộc họp liên ngành giữa Bộ Nông nghiệp và Bộ Tài chính để chốt phương án hỗ trợ.
Theo các quan chức Nhà Trắng, hai phương án chính đang được xem xét bao gồm: sử dụng một phần doanh thu từ thuế nhập khẩu để chuyển trực tiếp cho nông dân, hoặc rút tiền từ Quỹ Hỗ trợ hàng hóa khẩn cấp (ECAP) của Bộ Nông nghiệp – nguồn quỹ từng được sử dụng để chi 10 tỉ USD hỗ trợ nông dân vào năm 2024.
Nhà Trắng cũng cân nhắc kết hợp cả hai phương án để đảm bảo tốc độ giải ngân nhanh nhất. Tổng giá trị gói cứu trợ dự kiến dao động từ 10 – 14 tỉ USD, tùy theo nhu cầu thực tế và nguồn thu thuế quan.
Ông Trump khẳng định trên mạng xã hội: “Chúng ta thu về rất nhiều tiền từ thuế quan. Tôi sẽ dành một phần nhỏ số tiền đó để giúp đỡ nông dân. Tôi sẽ không bao giờ để nông dân Mỹ phải thất vọng!”.
Hiện chính quyền Washington cũng đang chịu áp lực từ các hiệp hội nông dân, trong đó có Hiệp hội Đậu nành Mỹ, yêu cầu nhanh chóng đạt được một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc – thị trường lớn nhất thế giới.
“Chính quyền cần sớm hoàn tất đàm phán với Bắc Kinh. Trung Quốc vẫn là khách hàng số một của chúng ta”, Chủ tịch Hiệp hội Caleb Ragland nhấn mạnh.
Ông Trump dự kiến sẽ đưa vấn đề đậu nành trở thành trọng tâm trong cuộc gặp trực tiếp với Chủ tịch Tập Cận Bình tại Hàn Quốc vào tháng tới. Trong lúc đó, Bộ trưởng Rollins được cho là đang liên tục thúc ép Nhà Trắng và Bộ Tài chính hành động nhanh chóng.