VinSpeed, công ty thuộc Tập đoàn Vingroup, muốn đầu tư tuyến metro dài 48,5 km, kinh phí gần 3 tỷ USD, nối quận 7 (cũ) đến Cần Giờ, tốc độ 350 km/h, hoàn thành sau 3 năm.
Thông tin được Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển đường sắt cao tốc VinSpeed nêu tại tọa đàm về giao thông xanh kết nối Cần Giờ với trung tâm TP HCM, do Viện Nghiên cứu và Phát triển thành phố tổ chức, ngày 22/8.
Tuyến metro đi trên cao, điểm đầu ở đường Nguyễn Văn Linh (đoạn giữa nút giao đường Nguyễn Thị Thập và Lý Phục Man, phường Tân Thuận, quận 7 cũ); điểm cuối nối vào Khu đô thị lấn biển Cần Giờ. Trên tuyến có hai nhà ga (Tân Thuận, Cần Giờ) và một depot nằm trong khu đất rộng 39 ha gần khu đô thị lấn biển. Đoạn qua sông Soài Rạp dự kiến xây cầu dây văng riêng, không đi chung với cầu Cần Giờ.
Hướng tuyến metro nối trung tâm TP HCM xuống Cần Giờ được quy hoạch. Đồ họa: Hoàng Thanh
Theo VinSpeed, dự án có tổng mức đầu tư 2,93 tỷ USD (hơn 76.000 tỷ đồng). Doanh nghiệp cam kết chi trả toàn bộ chi phí xây dựng, thiết bị, quản lý dự án và dự phòng, với cơ cấu 15% vốn tự có, 85% vốn vay. Riêng chi phí giải phóng mặt bằng hơn 7.600 tỷ đồng sẽ do Nhà nước thực hiện.
So với phương án cũ tốc độ 250 km/h, dự án nay nâng lên 350 km/h, thiết kế đường đôi, khổ 1.435 mm. Vận tốc này gấp hơn ba lần metro Bến Thành – Suối Tiên (110 km/h).
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Tổng giám đốc VinSpeed, cho biết lựa chọn tốc độ 350 km/h nhằm đón đầu xu hướng, vì “nếu thiết kế thấp hơn sẽ khó nâng cấp về sau”. Ông nhấn mạnh đây là tốc độ tối đa, còn khai thác thực tế có thể linh hoạt.
Do Việt Nam chưa có kinh nghiệm với loại hình này, VinSpeed cho biết đã tham khảo mô hình ở nhiều quốc gia, đồng thời khảo sát địa chất, địa hình dọc tuyến. Doanh nghiệp dự kiến khởi công quý IV năm nay và hoàn thành đầu 2028. “Đây là tiến độ đầy thách thức và được xem là kỷ lục đối với một tuyến metro, tuy vậy chúng tôi tự tin thực hiện đúng kế hoạch”, ông nói.
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Tổng giám đốc VinSpeed. Ảnh: Hạ Giang
Tại tọa đàm, một số chuyên gia cho rằng phương án đề xuất như trên là ý tưởng táo bạo, mở đường cho tư duy mới phát triển metro, đường sắt. Nhưng để thực hiện cần vượt qua nhiều khó khăn, bao gồm tiêu chuẩn kỹ thuật, công nghệ, quá trình vận hành. Do vậy, việc tính toán cần thận trọng, so sánh giữa nhiều phương án để chọn cách phù hợp.
Ông Trương Tiến Triển, Phó Ban Quản lý phát triển đô thị TP HCM, cho rằng tuyến metro sẽ tạo đột phá kết nối Cần Giờ, vốn hiện chỉ tiếp cận bằng phà. Tuy nhiên, ông băn khoăn tốc độ 350 km/h có thể khiến hành khách “khó tận hưởng cảnh quan thiên nhiên đặc sắc ở Cần Giờ”. Ông cũng đề xuất bổ sung ga trung gian tại Bình Khánh để tăng tiếp cận, đồng thời hỗ trợ mô hình đô thị TOD.
TS Trần Du Lịch, Tổ trưởng Tổ tư vấn phát triển mạng lưới metro TP HCM, cho rằng tuyến tàu điện nối đến Cần Giờ là cần thiết. Tuy nhiên, vấn đề cần quan tâm khi triển khai dự án là phải đảm bảo yêu cầu môi trường. “Tuyến không được xâm phạm Khu dự trữ sinh quyển quốc tế Cần Giờ, nên hướng dù cong cũng phải bám theo”, ông nói.
Đường Rừng Sác, huyện Cần Giờ, tháng 9/2024. Ảnh: Quỳnh Trần
TS Phan Hữu Duy Quốc, Chủ tịch HĐQT Tổng công ty Xây dựng Số 1, người từng tham gia xây dựng metro Bến Thành – Suối Tiên, lưu ý quá trình thi công cần bố trí đường công vụ, công trường hợp lý để giảm tác động môi trường. Với đoạn vượt sông, thay vì làm cầu riêng, ông gợi ý cân nhắc đi ngầm.
“Đào ngầm dưới sông hay đô thị không khác biệt nhiều, trong khi chúng ta đã có kinh nghiệm từ tuyến Bến Thành – Suối Tiên”, ông nói.
Cần Giờ cách trung tâm TP HCM khoảng 50 km, có diện tích hơn 71.300 ha, trong đó 70% là rừng ngập mặn, sông rạch. Hiện kết nối chủ yếu qua phà Bình Khánh.
Ngoài metro đi Cần Giờ, quy hoạch mạng lưới metro TP HCM có 11 tuyến, trong đó đến 2035 dự kiến hoàn thành 7 tuyến dài 355 km. Trước mắt, Metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương) sẽ khởi công cuối năm nay, làm cơ sở triển khai đồng loạt nhiều tuyến từ 2027.
Giang Anh