Ít nhất 3.000 tài xế xe tải đã bị cấm lái xe trong hai tháng qua sau khi không vượt qua được bài kiểm tra tiếng Anh bắt buộc trên đường.
Ngày 20/8, Harjinder Singh, tài xế lái xe container gốc Ấn Độ, phải hầu tòa tại California vì gây ra vụ tai nạn chết 3 người ở Florida. Anh bị cáo buộc quay đầu xe trái phép trên cao tốc gây ra va chạm với một xe tải nhỏ, hôm 12/8.
Bị cáo đối mặt 3 tội ngộ sát, do không biết tiếng Anh phải nhờ phiên dịch trong toàn bộ phiên điều trần.
Sau tai nạn, tài xế này được yêu cầu làm bài kiểm tra trình độ tiếng Anh, và đã trượt. Anh chỉ trả lời đúng 2/12 câu hỏi của Cục An toàn Vận tải cơ giới liên bang (FMCSA), không đọc được các biển báo trên đường.
Nhà chức trách cho hay anh nhập cư trái phép vào Mỹ năm 2018 và bằng cách nào đó vẫn được cấp Giấy phép lái xe thương mại 40 tấn, tại California và Washington.
Khoảnh khắc tài xế Harjinder Singh quay đầu xe trên cao tốc gây ra vụ tai nạn 3 người chết. Video: X
Vụ việc tài xế không biết tiếng Anh gây tai nạn này, càng khiến cho làn sóng ủng hộ luật mới trở nên mạnh mẽ. Theo sắc lệnh được Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải ký hồi cuối tháng 5, những tài xế xe cơ giới thương mại không đáp ứng được các yêu cầu về trình độ tiếng Anh của FMCSA sẽ bị cho thôi việc.
“Luật liên bang rất rõ ràng, một tài xế không đủ khả năng đọc hoặc nói tiếng Anh – ngôn ngữ quốc gia của chúng ta và không hiểu các biển báo giao thông sẽ không đủ điều kiện để lái xe cơ giới thương mại tại Mỹ. Tiêu chuẩn này không bao giờ nên bị bãi bỏ”, Bộ trưởng phát biểu khi công bố chính sách mới.
Động thái này đã nhận được sự hoan nghênh từ nhiều hiệp hội xe tải. Họ cho rằng việc thực thi nghiêm ngặt luật mới sẽ cải thiện an toàn giao thông bằng cách đảm bảo tài xế có thể đọc các biển báo ven đường như cảnh báo đi chậm, hoặc tình trạng đường xá nguy hiểm, đang thi công…
Luật có hiệu lực từ 25/6, và sau 2 tháng, khoảng 3.000 tài xế không vượt qua bài kiểm tra tiếng Anh trên đường đã bị cấm lái xe thương mại. Texas có lượng tài xế bị đào thải nhiều nhất, 350 người.
Chính quyền Tổng thống Obama đã đình chỉ việc thực thi quy định về trình độ tiếng Anh vào năm 2016, nhưng ông Trump đã đảo ngược quyết định đó kể từ ngày 25/6 vừa qua. Luật mới yêu cầu tài xế xe tải phải nói chuyện với thanh tra mà không cần sử dụng ứng dụng điện thoại thông minh hoặc phiên dịch.
Bài kiểm tra đọc hiểu biển báo giao thông bằng tiếng Anh diễn ra thế nào
Bài kiểm tra, được chuẩn hóa trên toàn quốc, yêu cầu người lái xe trả lời 12 câu hỏi cụ thể bằng tiếng Anh và nhận dạng 37 loại biển báo giao thông khác nhau. Trong các câu hỏi có nội dung: “Hôm nay bạn khởi hành ở đâu?” và “Hôm nay bạn đã lái xe được bao lâu?”.
>>Không biết chữ, thi bằng lái xe thế nào?
Tài xế xe tải thương mại phải tuân thủ tiêu chuẩn cao hơn tài xế xe du lịch, và khi cấp giấy phép lái xe của họ cũng yêu cầu kiểm tra y tế định kỳ. Tài xế xe tải cũng được yêu cầu kiểm tra an toàn và cân đo ngẫu nhiên.
Đây là một phần trong chiến dịch siết chặt an toàn được chính phủ liên bang đang hướng đến. “Chúng tôi không cố gắng hạn chế thương mại hay giao thông. Chúng tôi chỉ cố gắng giữ an toàn cho mọi người. Nếu tài xế không thể đọc và hiểu các biển báo trên đường cao tốc rất có thể sẽ gây tai nạn và làm bị thương người khác vì họ không thể đọc được biển báo quan trọng”, thanh tra Đường bộ Wyoming nêu quan điểm.
Thanh tra này cho biết ông thường thấy những tài xế dường như chỉ ghi nhớ 6 ký hiệu đầu tiên trong số 37 ký hiệu mà tài xế xe tải phải thuộc.
Cảnh sát dừng xe kiểm tra tiếng Anh một tài xế lái xe thương mại. Ảnh: Freight Waves
Khi bị cảnh sát giao thông xác định không nói được tiếng Anh, tài xế sẽ phải dừng xe để gọi người khác tới lái. Trong lúc đợi tài xế mới, cảnh sát sẽ hộ tống tài xế không đạt chuẩn ra trạm dừng nghỉ. Nếu bỏ chạy, tài xế 100% sẽ đối mặt với án tù.
Thanh tra này cho hay tất cả cuộc hội thoại nhằm mục đích kiểm tra tiếng Anh, đều được ghi hình và cảnh sát sẽ làm việc rất cẩn thận để hiểu chất giọng địa phương hay cách phát âm nặng của người nhập cư.
“Chúng tôi hiểu rằng đây là những người đang cố gắng kiếm miếng cơm cho gia đình. Nhưng việc tước giấy phép của tài xế không đọc hiểu được biển báo cơ bản, sẽ làm cho giao thông an toàn hơn nhiều”, ông nói.
Nhà chức trách cho biết các công ty vận tải vô đạo đức, cố tình thuê tài xế không đủ trình độ, là một phần của vấn đề. Một số công ty gặp khó khăn trong việc tuyển dụng tài xế vì lương tài xế thấp và giờ làm việc kéo dài, dẫn đến tình trạng thiếu nhân sự trầm trọng.
Trong khi đó, tại Texas, thiếu tá Omar A. Villarreal thuộc Cảnh sát tuần tra đường bộ Texas cho biết một số trường dạy lái xe tải ở Mỹ có thể bị hối lộ để cấp bằng lái xe thương mại (CDL) cho những tài xế không đủ điều kiện. Ông cũng bày tỏ lo ngại về việc những tài xế không đủ điều kiện dễ dàng có được bằng lái.
Ngôn ngữ có phải vấn đề chính gây ra tai nạn?
Nghiên cứu an toàn gần đây nhất năm 2023 của Cục an toàn Vận tải cơ giới liên bang FMCSA đã xác định các vi phạm phổ biến nhất dẫn đến tai nạn, không liên quan gì đến khả năng nói tiếng Anh.
Vi phạm giờ làm việc được xếp là lý do cao nhất, trong đó lái xe trong tình trạng mệt mỏi vẫn là một vấn đề báo động. Theo luật liên bang, tài xế có thể được làm việc liên tục tối đa 14 tiếng, gồm cả thời gian lái xe và làm việc chuyên môn khác, như bốc dỡ. Trong khoảng thời gian 14 giờ đó, người lái xe chỉ được lái xe tối đa 11 giờ và phải nghỉ 30 phút sau 8 giờ lái xe liên tục.
Các lý do tai nạn xếp sau là bằng lái xe hết hạn, chứng nhận y tế hết hạn hoặc tài xế không đủ điều kiện điều khiển xe thương mại, vi phạm về ma túy và rượu…
Chỉ riêng trong năm 2024, đã có hơn 62.000 vụ vi phạm được báo cáo, chủ yếu liên quan đến việc sử dụng cần sa và cocaine.
Mặc dù rõ ràng là vi phạm trình độ tiếng Anh có liên quan đến tỷ lệ tai nạn cao hơn, nhưng mối liên hệ nhân quả vẫn còn chưa rõ ràng, theo chuyên gia logistics và vận tải. Trong khi đó, theo chuyên gia, việc cấp bách hơn kiểm tra trình độ tiếng Anh là chấn chỉnh việc thi cấp giấy phép lái xe, và mạnh tay với tài xế sử dụng chất kích thích.
Hải Thư (Theo USA Today, Freight Waves)