Hàng loạt dự án cao tốc vừa khởi công quanh TP HCM, từ Long Thành – Dầu Giây đến Mộc Bài, kỳ vọng giải tỏa ùn tắc cửa ngõ, mở ra động lực phát triển mới cho Đông Nam Bộ, Tây Nguyên.
Sau 10 năm khai thác, cao tốc TP HCM – Long Thành – Dầu Giây dài 55 km thường xuyên quá tải với 60.000-65.000 lượt xe mỗi ngày, dịp cao điểm lên 70.000-75.000 lượt, vượt 25% năng lực thiết kế. Đây là tuyến huyết mạch nối TP HCM với Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu và Đông Nam Bộ, đồng thời kết nối trực tiếp sân bay Long Thành trong tương lai.
Đầu tháng 8, dự án mở rộng tuyến cao tốc này chính thức khởi công với tổng vốn hơn 16.300 tỷ đồng. Đoạn nâng cấp dài 22 km từ Vành đai 2 đến nút giao Biên Hòa – Vũng Tàu. Trong đó, 5 km từ Vành đai 2 đến Vành đai 3 mở rộng lên 8 làn xe, 15 km còn lại lên 10 làn. Riêng cầu Long Thành dài 2,3 km sẽ được xây thêm nhánh mới rộng 5 làn song song cầu hiện hữu.
Cao tốc Long Thành – Dầu Giây đoạn qua TP HCM. Ảnh: Hạ Giang
Dự án do Tổng công ty Đầu tư Phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) thực hiện, ngân sách Nhà nước tham gia 6.500 tỷ, phần còn lại VEC huy động. Đây là lần đầu tiên một dự án đầu tư công được giao cho doanh nghiệp Nhà nước làm cơ quan chủ quản. Công trình được Thủ tướng cho phép triển khai diện “khẩn cấp”, áp dụng một số cơ chế đặc thù, dự kiến hoàn thành cơ bản cuối 2026, cầu Long Thành hoàn tất quý I/2027.
Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng đánh giá đây là một trong tám trục giao thông chính kết nối sân bay Long Thành. “Dự án khi hoàn thành không chỉ giảm ùn tắc mà còn mở không gian phát triển cho cả vùng kinh tế trọng điểm phía Nam”, ông nói và yêu cầu VEC huy động nguồn lực đẩy nhanh tiến độ, bảo đảm dự án kịp thời gian hoàn thành đồng bộ với sân bay Long Thành khi công trình này đưa vào khai thác.
Nối trực tiếp với Long Thành – Dầu Giây, dự án cao tốc Dầu Giây – Tân Phú dài hơn 60 km cũng vừa khởi công, tổng vốn gần 8.500 tỷ đồng. Tuyến nằm trọn trên địa bàn Đồng Nai, điểm đầu ở xã Dầu Giây, điểm cuối xã Phú Lâm, nối vào cao tốc Tân Phú – Bảo Lộc.
Hướng tuyến cao tốc Dầu Giây – Tân Phú. Đồ họa: Trần Nam
Dự án thiết kế tốc độ 100 km/h, giai đoạn một quy mô 4 làn, rộng 17 m, một số đoạn nền đất yếu và cầu lớn sẽ xây dựng hoàn chỉnh ngay từ đầu. Công trình triển khai theo hình thức BOT, do liên danh Công ty Đại Quang Minh và Tập đoàn Sơn Hải đầu tư. Thời gian thi công dự kiến hai năm, đưa vào khai thác từ 2027.
Ông Bùi Quang Thái, Cục trưởng Đường bộ Việt Nam, cho rằng đây là tuyến then chốt trong mạng lưới cao tốc phía Nam, góp phần giảm tải quốc lộ 20 – trục chính từ TP HCM, Đồng Nai đi Đà Lạt (Lâm Đồng). “Tuyến đường rút ngắn thời gian di chuyển, tăng an toàn, tạo động lực phát triển cho Tây Nguyên”, ông nhấn mạnh.
Giữa tháng 8, cao tốc Gia Nghĩa – Chơn Thành cũng khởi công. Tuyến dài 124 km, tổng vốn gần 20.000 tỷ đồng, nối Đắk Nông với Bình Phước cũ (nay thuộc Lâm Đồng và Đồng Nai). Đây là một đoạn của cao tốc Bắc – Nam phía Tây.
Dự án giai đoạn một có quy mô 4 làn, rộng gần 25 m, tốc độ 120 km/h. Hình thức BOT, vốn Nhà nước tham gia 6.800 tỷ, còn lại nhà đầu tư huy động. Dự kiến hoàn thành năm 2027, cao tốc này sẽ tăng năng lực vận chuyển hàng hóa, giảm tải quốc lộ 14 và kết nối Tây Nguyên với vùng Đông Nam Bộ.
Dự án cao tốc TP HCM – Mộc Bài dài gần 51 km, tổng vốn hơn 19.600 tỷ đồng, đang triển khai các gói thầu rà phá bom mìn, di dời hạ tầng kỹ thuật. Cao tốc có điểm đầu giao Vành đai 3 (huyện Củ Chi cũ), điểm cuối nối quốc lộ 22 tại Tây Ninh.
Phối cảnh cao tốc TP HCM – Mộc Bài khi hoàn thành. Ảnh: TCIP
Giai đoạn một, tuyến đường quy mô 4 làn, hai làn dừng khẩn cấp, tốc độ 120 km/h, giải phóng mặt bằng toàn tuyến để thuận lợi mở rộng về sau. Dự án chia làm bốn thành phần, trong đó phần cao tốc chính thực hiện theo hợp đồng BOT. Công trình dự kiến hoàn thành cuối 2027, giảm tải quốc lộ 22 vốn thường xuyên ùn tắc và tăng kết nối với Campuchia.
Ông Bùi Văn Quản, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hàng hóa TP HCM, đánh giá nhiều dự án cao tốc lớn ở khu vực được triển khai sẽ tạo thuận lợi đi lại, giao thương và thúc đẩy phát triển các hành lang kinh tế, đô thị mới. Các dự án cao tốc đang triển khai cho thấy quyết tâm của Chính phủ và địa phương trong khơi thông hạ tầng giao thông vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Theo ông, Đông Nam Bộ là trung tâm kinh tế, dịch vụ, công nghiệp, trong khi Tây Nguyên là vùng cung ứng nguyên liệu quan trọng, có lợi thế du lịch. Tuy vậy, kết nối giao thông ở khu vực nhiều năm qua phụ thuộc chính vào cao tốc Long Thành – Dầu Giây cùng các tuyến quốc lộ 1, 51, 20, 22…, dẫn đến ùn tắc thường xuyên.
“Khi các tuyến cao tốc hoàn thành, doanh nghiệp sẽ có thêm lựa chọn hành trình thông suốt, giúp rút ngắn thời gian, tiết kiệm chi phí cũng như tăng năng lực cạnh tranh”, ông nói.
Tuy nhiên, ông Quản cũng nhấn mạnh tiến độ thi công các dự án cần được kiểm soát chặt, tránh để kéo dài, công trường ngổn ngang ảnh hưởng đi lại, kinh doanh của người dân. Đặc biệt, với dự án mở rộng cao tốc Long Thành – Dầu Giây, trong điều kiện vừa thi công vừa khai thác, ông cho rằng cần triển khai các giải pháp điều tiết giao thông đồng bộ, hạn chế ùn tắc và đảm bảo an toàn trong suốt quá trình thực hiện.
Giang Anh