Bốn ngày qua, TP Huế, TP Đà Nẵng, Quảng Ngãi mưa phổ biến 400-600 mm, cá biệt đỉnh Bạch Mã trên 2.000 mm khiến lũ các sông đã vượt mức lịch sử năm 2020.
Ảnh hưởng của không khí lạnh kết hợp dải hội tụ nhiệt đới và gió đông, miền Trung mưa rất lớn. Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai cho biết lượng mưa từ 19h ngày 23/10 đến 7h hôm nay ở các địa phương Huế, Đà Nẵng và Quảng Ngãi phổ biến 400-600 mm, có nơi mưa trên 800 mm.
Một số trạm có tổng lượng mưa lớn như tại Huế, đỉnh Bạch Mã 2.092 mm, vườn quốc gia Bạch Mã 896 mm, Khe Tre 1.094 mm, Hương Sơn 953 mm. Tại Đà Nẵng mưa bốn ngày trạm Phước Thành ghi nhận 743 mm, Phước Chánh 719 mm, Trà Giáp 682 mm. Tại Quảng Ngãi, trạm Trà Thanh mưa 895 mm.
Mưa dồn dập từ đêm 25/10 đến hôm nay. Riêng từ 10h hôm qua đến 10h hôm nay khu vực từ Quảng Trị đến Quảng Ngãi mưa rất to. Lượng mưa ghi nhận tại đập thủy điện La Tó (Quảng Trị) 368 mm, Nam Đông (TP Huế) 995 mm, Phước Ninh (TP Đà Nẵng) 535 mm, Trà Thanh (Quảng Ngãi) 479 mm.
Di tích đình Thương Bạc nằm bên sông Hương bị ngập 0,7 m sáng 27/10. Ảnh: Võ Thạnh
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia nhận định miền Trung tiếp tục mưa đến hết tháng 10. Trong đó từ nay đến sáng 29/10, nam Quảng Trị – Đà Nẵng, đông Quảng Ngãi mưa phổ biến 200-400 mm, cục bộ trên 700 mm.
Riêng Huế và Đà Nẵng tiếp tục là tâm mưa với lượng 300-500 mm, cục bộ trên 800 mm. Ngoài ra, Hà Tĩnh – bắc Quảng Trị mưa 100-200 mm, cục bộ trên 350 mm, cảnh báo nguy cơ mưa có cường độ lớn trên 200 mm trong ba giờ.
Mưa lớn do hội tụ nhiều yếu tố
TS Trương Bá Kiên, Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Khí tượng Khí hậu, giải thích mưa lớn kéo dài ở miền Trung là kết quả của sự tương tác phức tạp giữa nhiều hình thái thời tiết. Khối không khí lạnh từ phía bắc liên tục tăng cường, tràn xuống miền Trung và đi qua vùng biển nên mang theo lượng hơi ẩm lớn. Cùng thời điểm, trên cao xuất hiện nhiễu động trong đới gió đông, kết hợp với vùng áp thấp ngoài khơi miền Trung khiến mây đối lưu phát triển mạnh.
Theo ông Kiên, dải hội tụ nhiệt đới đang vắt qua khu vực, trong khi ngoài khơi miền Trung tồn tại một vùng áp thấp, tuy chưa mạnh tới mức áp thấp nhiệt đới, nhưng vẫn cung cấp lượng ẩm dồi dào. Khi tương tác với không khí lạnh và địa hình ven biển, vùng áp thấp này đã kích hoạt mưa lớn, thậm chí mưa cực đoan.
“Địa hình miền Trung cũng đóng vai trò quan trọng”, TS Kiên nói và phân tích dãy Trường Sơn và các sườn núi hướng đông đóng vai trò như bức tường chặn gió, khiến không khí ẩm từ biển bị đẩy lên cao và ngưng tụ, làm gia tăng lượng mưa ở ven biển và trung du.
Phố cổ Hội An ngập lũ, sáng 27/10. Ảnh: Trung Đào
Lũ ở Huế vượt lịch sử
Do mưa lớn, các thủy điện bắt buộc phải xả, lũ sông Hương (Huế), sông Vu Gia – Thu Bồn (Đà Nẵng) đang lên nhanh, các sông ở nam Quảng Trị, Quảng Ngãi và Gia Lai cũng đang lên. Lúc 14h hôm nay, tại TP Huế, lũ sông Bồ ở trạm Phú Ốc là 5,25 m, trên báo động ba 0,75 m, tương đương lũ lịch sử năm 2020 (5,24 m); sông Hương ở trạm Kim Long là 4,68 m, trên báo động ba 1,18 m.
Tại Đà Nẵng, lũ sông Vu Gia ở trạm Ái Nghĩa là 9,61 m, trên báo động ba 0,61 m; sông Thu Bồn ở trạm Nông Sơn là 17,58 m, trên báo động ba 2,58 m; trạm Câu Lâu là 4,25 m, trên báo động ba 0,25 m.
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn nhận định trong 12 giờ tới, lũ tại Huế, Đà Nẵng tiếp tục lên nhanh. Lũ sông Bồ tại Phú Ốc vượt mức lịch sử năm 2020 khoảng 0,2-0,3 m; tại Kim Long trên báo động ba 0,6-1,3 m. Sông Vu Gia tại Ái Nghĩa tiếp tục lên trên báo động ba.
Mưa lũ gây ngập 32/40 xã, phường ở Huế; Đà Nẵng ngập ở đồng bằng, sạt lở ở một số khu vực miền núi.
Nước lũ tràn về trung tâm TP Huế đêm 26/10. Video: Võ Thạnh
Cơ quan khí tượng cảnh báo nguy cơ xảy ra sạt lở đất, lũ quét ở 262 xã, phường. Trong đó, Quảng Trị 30 xã, phường; Huế 21; Đà Nẵng 62; Quảng Ngãi 62, Gia Lai 40; Đăk Lăk 24; Lâm Đồng 13.
Trưa nay, Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia có công điện yêu cầu TP Huế, Đà Nẵng khẩn trương di dời người dân ở vùng trũng thấp, ven sông. TP Huế triển khai ngay phương án ứng phó với lũ lịch sử năm 2020 hoặc lớn hơn.
Căn cứ tình hình thực tế, các địa phương cho học sinh nghỉ học; bố trí lực lượng kiểm soát tại khu vực ngập sâu, không để người dân qua lại nếu không bảo đảm an toàn; vận hành các hồ thủy điện, thủy lợi đảm bảo an toàn công trình và hạ du.
Hai thành phố này cũng được yêu cầu triển khai ngay lực lượng, phương tiện, vật tư, lương thực, nhu yếu phẩm tại các khu vực trọng điểm, nhất là nơi có nguy cơ xảy ra chia cắt, cô lập, kịp thời ứng cứu, xử lý sự cố.
Gia Chính
Quỹ Hy vọng – báo VnExpress mở chiến dịch “Cùng đồng bào vượt lũ” nhằm hỗ trợ người dân vượt lên nghịch cảnh thiên tai, tái thiết các trường học bị thiệt hại. Mọi đóng góp của bạn xin ủng hộ tại đây.