Chỉ trong một tháng, tỷ phú Elon Musk khẩu chiến với Tổng thống Trump 2 lần, khiến tài sản bốc hơi hàng chục tỷ USD, rủi ro kinh doanh gia tăng.
Đóng cửa phiên giao dịch 1/7, cổ phiếu hãng xe điện Tesla giảm 5,3%, mức thấp nhất 3 tuần. Theo thống kê của Bloomberg Billionaires Index, việc này khiến tài sản của CEO Tesla Elon Musk giảm 12,1 tỷ USD trong một ngày, trở thành tỷ phú mất tiền nhiều nhất thế giới hôm qua.
Diễn biến xuất phát từ việc Musk hôm thứ hai (30/6) tiếp tục chỉ trích dự luật cắt giảm thuế và chi tiêu của ông Trump. Có tên là “dự luật to đẹp” (OBBBA), dự luật sẽ loại bỏ các khoản trợ cấp cho người mua xe điện, vốn từng mang lại lợi ích lớn cho Tesla. Ông đồng thời tuyên bố trên X ý định thành lập “đảng Nước Mỹ” nếu dự luật OBBBA được thông qua.
Đến trưa, 2/7, dự luật đã được Thượng viện Mỹ thông qua với cách biệt sít sao. Cùng ngày, Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa sẽ cắt hàng tỷ USD trợ cấp mà các công ty của Elon Musk đang nhận từ chính phủ liên bang, đánh dấu bước leo thang mới trong cuộc khẩu chiến giữa ông và đồng minh cũ.
“Musk đang mất đi các ưu đãi về xe điện. Ông ấy bực bội về nhiều thứ, song có thể mất nhiều hơn thế nữa”, ông Trump nói tại Nhà Trắng. Trên Truth Social, Tổng thống viết thêm: “Không còn phóng tên lửa, vệ tinh hay sản xuất ôtô điện nữa, đất nước chúng ta sẽ tiết kiệm được một khoản tiền khổng lồ”.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và tỷ phú Elon Musk tại Nhà Trắng ngày 30/5. Ảnh: AP
Trước khi rút lui chính trường cuối tháng 5, Musk từng dẫn dắt Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE), với mục tiêu cắt giảm chi tiêu liên bang. Giờ ông Trump nói DOGE có thể sẽ để mắt đến những khoản trợ cấp dành cho các công ty của Musk. “Bạn biết DOGE là gì không? Đó là con quái vật có thể quay lại và nuốt chửng Elon”, ông nói.
Đáp lại lời đe dọa, tỷ phú Elom Musk viết trên mạng xã hội X: “Tôi nói thật đó, hãy cắt hết. Ngay bây giờ”. Ông sau đó viết thêm hoàn toàn có thể đẩy căng thẳng với Tổng thống Trump lên cao hơn, nhưng “tạm thời sẽ kiềm chế”.
Theo Reuters, dù Musk từng tuyên bố nên xóa bỏ trợ cấp, Tesla trên thực tế đã hưởng lợi hàng tỷ USD từ các khoản ưu đãi thuế và hỗ trợ chính sách khác trong lĩnh vực giao thông sạch và năng lượng tái tạo. Nếu mất trợ cấp xe điện, lợi nhuận của Tesla sẽ hụt thêm 1,2 tỷ USD, tương đương 17% thu nhập hoạt động năm 2024, theo ước tính của J.P. Morgan.
Chính quyền Trump hiện kiểm soát nhiều chương trình trợ cấp này, gồm khoản ưu đãi 7.500 USD dành cho người mua hoặc thuê xe điện nhằm kích cầu phương tiện này. Tổng thống Trump đăng trên mạng xã hội Truth Social rằng “nếu không có trợ cấp, có lẽ Elon phải dẹp tiệm và trở về Nam Phi”.
Ông Gary Black, Giám đốc điều hành tại The Future Fund, nhà đầu tư lâu năm của Tesla vừa thông báo bán toàn bộ cổ phiếu Tesla. Ông nói với Reuters rằng việc mất khoản ưu đãi thuế dành cho xe điện sẽ là đòn giáng mạnh vào hãng xe. Trên nền tảng X, ông Gary Black viết: “Không hiểu sao Elon Musk lại không lường trước được việc phản đối dự luật ‘tuyệt đẹp’ của ông Trump sẽ dẫn đến chuyện này”.
Đầu tháng trước, Musk và ông Trump từng đấu khẩu về OBBBA. Khi đó, Musk chỉ trích dự luật là “sai lầm đáng kinh tởm”. Tổng thống Mỹ cũng đáp trả bằng lời đe dọa cắt hợp đồng chính phủ với các công ty của Musk. Việc này khiến cổ phiếu Tesla mất tới hơn 14% một phiên, làm bốc hơi 152 tỷ USD vốn hóa công ty và 34 tỷ USD tài sản của Musk.
Diễn biến giá cổ phiếu Tesla một năm qua, đơn vị: USD. Đồ họa: AP
Căng thẳng sau đó hạ nhiệt, nhưng theo các chuyên gia, việc Musk khơi mào cãi vã lại chỉ sau một tháng có thể tạo thêm thách thức cho đế chế kinh doanh của ông, đặc biệt khi nguồn tài sản chính là Tesla đang đặt cược lớn vào dịch vụ taxi tự hành (robotaxi) đang được thử nghiệm ở Austin, Texas.
Tốc độ triển khai robotaxi phụ thuộc nhiều vào quy định từ cấp bang đến liên bang đối với xe tự hành. Bộ Giao thông Mỹ sẽ đóng vai trò then chốt trong việc quyết định liệu Tesla có được triển khai hàng loạt robotaxi hay không. “Giá trị hiện tại của Tesla phần lớn dựa trên tiến độ phát triển công nghệ tự lái. Tôi không nghĩ sẽ có thay đổi lớn nào lúc này nhưng rõ ràng đây là rủi ro”, Gene Munster, chuyên gia tại Deepwater Asset Management nhận định.
Tesla còn thu về hàng tỷ USD từ việc bán tín chỉ phát thải cho các hãng xe không đủ điều kiện tuân thủ quy định môi trường. Nếu không có doanh thu này, công ty đã lỗ trong quý I. Giới phân tích dự đoán hãng xe điện Mỹ sẽ có quý kinh doanh khó khăn nữa, khi công bố số liệu giao xe quý II tuần này.
Musk thừa nhận rằng các chiến dịch tẩy chay do người tiêu dùng bất bình với quan điểm chính trị của ông đã ảnh hưởng đến doanh số bán hàng. Tuy nhiên, ông chủ yếu đổ lỗi cho một yếu tố ít nghiêm trọng hơn và chỉ mang tính tạm thời là khách hàng đang quá háo hức chờ phiên bản mới của mẫu SUV Model Y, nên đã quyết định hoãn mua xe vài tháng qua.
Thế nhưng, ngay cả khi phiên bản mới đã mở bán, doanh số vẫn tiếp tục lao dốc. Số liệu công bố tuần trước cho thấy doanh số tại châu Âu trong tháng 5 đã giảm 28% so với cùng kỳ 2024, tháng giảm mạnh thứ năm liên tiếp.
Trớ trêu là màn khẩu chiến trên mạng xã hội giữa Musk và ông Trump lại đang đe dọa các hoạt động kinh doanh của Musk từ cả hai hướng. Người tiêu dùng không muốn mua xe của ông vì vẫn nhớ đến mối quan hệ thân thiết trước đây với Tổng thống Trump. Trong khi giờ đây, chính mối quan hệ rạn nứt đó lại có nguy cơ làm tổn hại tiếp đến các mảng kinh doanh khác của ông.
“Trong một thế giới kỳ lạ, ông ấy đã khiến cả hai phe đều quay lưng. Nghe có vẻ bất khả thi, nhưng ông ấy thực sự đã làm được điều đó”, Dan Ives, chuyên gia phân tích tài chính của Wedbush Securities bình luận.
Phiên An (theo Reuters, AP)