Người dân sẽ nộp đơn đến cơ quan xã, chính quyền có trách nhiệm bổ sung các loại giấy tờ để giải quyết đơn, thời gian tối đa 45 ngày, với xã miền núi thì 60 ngày.
Trong Sổ tay hướng dẫn công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp, Bộ Nông nghiệp và Môi trường nêu rõ thời gian giải quyết tranh chấp đất đai không quá 45 ngày. Đối với các xã miền núi, hải đảo, vùng sâu, vùng có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, thời gian không quá 60 ngày.
Bước một, người có đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai nộp đơn đến Trung tâm Phục vụ hành chính công hoặc UBND cấp xã. Nếu Trung tâm Phục vụ hành chính công tiếp nhận thì sẽ chuyển đơn đến UBND xã.
Bước hai, Chủ tịch UBND xã trong 5 ngày làm việc phải thông báo bằng văn bản cho các bên tranh chấp đất đai và Văn phòng đăng ký đất đai hoặc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai về việc thụ lý đơn; nếu không thụ lý thì phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do. Chủ tịch UBND xã cũng sẽ giao trách nhiệm cho cơ quan tham mưu giải quyết.
Bước ba, cơ quan tham mưu cấp xã có nhiệm vụ thẩm tra, xác minh sự việc, tổ chức hòa giải giữa các bên tranh chấp, tổ chức cuộc họp các ban, ngành có liên quan để tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai và hoàn chỉnh hồ sơ trình Chủ tịch UBND cấp tỉnh ban hành quyết định giải quyết.
Thành phần hồ sơ giải quyết tranh chấp đất đai gồm: Đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai; biên bản hòa giải; biên bản làm việc với các bên tranh chấp và người có liên quan; biên bản kiểm tra hiện trạng đất; biên bản cuộc họp các ban, ngành có liên quan để tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai đối với trường hợp hòa giải không thành (nếu có); biên bản hòa giải trong quá trình giải quyết.
Cùng với đó, cơ quan tham mưu cấp xã sẽ phải trình trích lục bản đồ, hồ sơ địa chính, dữ liệu ảnh viễn thám qua các thời kỳ liên quan đến diện tích đất tranh chấp (nếu có) và các tài liệu làm chứng cứ, chứng minh trong quá trình giải quyết tranh chấp; báo cáo đề xuất và dự thảo quyết định giải quyết tranh chấp.
Người dân làm thủ tục đất đai tại TP HCM. Ảnh: Đình Văn
Hòa giải tranh chấp đất đai như thế nào?
Có 5 bước để hòa giải tranh chấp đất đai ở cấp xã. Bước một, người có đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai nộp đơn đến Trung tâm Phục vụ hành chính công hoặc UBND xã.
Bước hai, trong ba ngày, Chủ tịch UBND xã thông báo bằng văn bản cho các bên tranh chấp đất đai và Văn phòng đăng ký đất đai hoặc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai nơi có đất tranh chấp về việc thụ lý đơn yêu cầu hòa giải. Trường hợp không thụ lý thì phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Bước ba, cơ quan tham mưu cấp xã thẩm tra, xác minh nguyên nhân phát sinh tranh chấp, thu thập giấy tờ, tài liệu có liên quan do các bên cung cấp về nguồn gốc đất, quá trình sử dụng đất và hiện trạng sử dụng đất.
Bước 4, Chủ tịch UBND cấp xã thành lập Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai gồm Phó chủ tịch UBND xã làm Chủ tịch hội đồng, đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Tùy từng trường hợp, thành viên hội đồng có thể bổ sung đại diện cộng đồng dân cư, người có uy tín trong dòng họ, già làng, chức sắc tôn giáo.
Bất động sản TP Hà Nội. Ảnh: Giang Huy
Bước 5, Hội đồng hòa giải tổ chức cuộc họp hòa giải có sự tham gia của các bên tranh chấp, thành viên Hội đồng và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Việc hòa giải chỉ được tiến hành khi các bên tranh chấp đều có mặt.
Kết quả hòa giải tranh chấp đất đai phải được lập thành biên bản, gồm: Thời gian, địa điểm; thành phần tham dự; tóm tắt nội dung tranh chấp thể hiện rõ về nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất đang tranh chấp, nguyên nhân phát sinh theo kết quả xác minh; ý kiến của Hội đồng; nội dung đã được các bên tranh chấp thỏa thuận, không thỏa thuận.
Trong 10 ngày mà các bên tranh chấp có ý kiến bằng văn bản khác với nội dung đã thống nhất trong biên bản thì Chủ tịch UBND xã tổ chức lại cuộc họp Hội đồng để xem xét, giải quyết đối với ý kiến bổ sung và phải lập biên bản hòa giải thành hoặc không thành.
Trường hợp hòa giải không thành thì UBND xã hướng dẫn các bên tranh chấp gửi đơn đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp tiếp theo.
Gia Chính