Gần 10 năm ‘đánh thức’ biển Bãi Sau Vũng Tàu

Sáng cuối tháng 8, Bãi Sau dọc đường Thùy Vân, phường Vũng Tàu, đông người dân và du khách tắm, thảnh thơi tản bộ trên con đường lát đá trong công viên, chạy bộ, đạp xe, trong khi trẻ con chơi cầu trượt. “Bãi biển ở đây hôm nay mới thật sự của tất cả mọi người”, ông Huỳnh Văn Tươi, 71 tuổi, người sống ở Vũng Tàu 40 năm nói, thêm rằng “cảnh tượng này chưa từng hình dung”.

Bãi Sau chạy dọc đường Thùy Vân dài gần 4 km, là bãi tắm nhộn nhịp nhất ở Vũng Tàu. Với bờ biển thoai thoải, nơi đây từ lâu đã trở thành “trái tim” du lịch của thành phố biển. Tuy nhiên, suốt hàng chục năm, bãi biển do các hợp tác xã du lịch khai thác nhếch nhác bởi tình trạng bán, luộc hấp hải sản, ăn nhậu, xả rác, hàng rong tràn lan.

Năm 2016, chính quyền TP Vũng Tàu bắt đầu chiến dịch làm sạch Bãi Sau bằng quy định nghiêm cấm buôn bán, nấu nướng hay ăn nhậu trên bãi cát, với quan điểm “bãi tắm chỉ để tắm biển, không dành cho bất kỳ hoạt động nào khác”. Quyết định này khi đó gây nhiều tranh cãi, nhất là giới kinh doanh dịch vụ ven biển, bởi họ lo ngại nguồn thu nhập bị ảnh hưởng.

“Chúng tôi đã phải mất nhiều thời gian thuyết phục, để người dân thấy rằng một bãi biển sạch sẽ, văn minh không chỉ đem lại lợi ích lâu dài cho cộng đồng mà còn cho chính những người làm dịch vụ”, ông Mai Ngọc Thuận, nguyên bí thư Thành ủy Vũng Tàu, nhớ lại. “Đó là bước đi đầu tiên nhưng rất quan trọng trong hành trình thay đổi diện mạo Bãi Sau.”

Trong ký ức của nhiều người dân Vũng Tàu, bờ biển Bãi Sau dài 2 km từ đoạn giao đường La Văn Cầu đến Nguyễn An Ninh từng có thời gian dài bị chia cắt bởi những hàng rào bêtông kiên cố dựng lên từ các khu du lịch. Để xuống biển, người dân và du khách phải đi vòng xa, hoặc len lỏi qua lối nhỏ, rất bất tiện.

Thực tế, diện tích hơn 28 ha đất ven biển được chính quyền giao cho Công ty Xây lắp tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu từ năm 1996 để cải tạo, xây dựng bãi tắm Thùy Vân, với tổng vốn đầu tư 122 tỷ đồng. Sau khi hoàn thành, đơn vị này cho tám doanh nghiệp thuê. Từ đó, nhiều doanh nghiệp tiếp tục cho các công ty du lịch, tổ chức, cá nhân thuê lại hạ tầng, mặt bằng để kinh doanh nhưng không ký hợp đồng.

Hơn 20 năm khai thác, nhiều doanh nghiệp chưa nộp đủ tiền thuê đất với tổng số nợ hơn 320 tỷ đồng tính đến cuối năm 2017. Kết luận thanh tra tháng 9/2018 cũng chỉ ra hầu hết công trình ở đây xây dựng không phép hoặc sai quy hoạch. Năm 2021, UBND Bà Rịa – Vũng Tàu quyết định thu hồi toàn bộ khu đất để chỉnh trang, với mục tiêu trả lại không gian công cộng, bãi tắm cho người dân.

Từ quyết định này, thành phố bước vào giai đoạn vừa vận động lại mặt bằng. Hàng loạt cuộc họp, đối thoại với doanh nghiệp được tổ chức nhằm tìm tiếng nói chung, song không ít trường hợp vẫn kéo dài tranh chấp. Việc giải tỏa vì thế diễn ra chậm.

Đến tháng 4/2023, thành phố Vũng Tàu bắt đầu tháo dỡ các hàng rào tạm, công trình tre nứa, mái lá xuống cấp, trả lại không gian thoáng đãng cho Bãi Sau. Ngay trên diện tích vừa giải phóng, thành phố bố trí bãi giữ xe, nhà vệ sinh công cộng, vòi tắm nước ngọt, giúp người dân và du khách có thêm tiện ích khi đến biển.

“Khi lãnh đạo tỉnh quyết định triển khai cải tạo Bãi Sau với kinh phí gần 1.100 tỷ đồng, tôi vui mừng khôn xiết”, nguyên bí thư Thành ủy Vũng Tàu Mai Ngọc Thuận nói.

Tuy vậy, dự án cũng gặp không ít khó khăn, khi một số doanh nghiệp chưa đồng thuận bàn giao mặt bằng, gửi đơn khiếu nại về phương án bồi thường hoặc mong muốn tiếp tục hoạt động trong lúc chờ quyết định từ cơ quan có thẩm quyền.

Những vướng mắc này khiến nhiều khu vực chưa thể giải tỏa, làm trải nghiệm của người dân và du khách chưa được liền mạch. Chính quyền đã tổ chức nhiều cuộc đối thoại để tìm tiếng nói chung, nhưng khi không đạt kết quả, buộc phải thực hiện biện pháp cưỡng chế tháo dỡ nhằm đảm bảo tiến độ.

Sau gần một năm thi công, Bãi Sau đã thành không gian mở với công viên ven biển, đường dạo lát đá, quảng trường rộng thoáng; các trạm dịch vụ công cộng trang bị hệ thống vệ sinh hiện đại, chỗ nghỉ chân, hầm đi bộ băng qua đường Thùy Vân…

“Công viên, tháp Tam Thắng, các dịch vụ du lịch vài năm gần đây đã tốt lên, sẽ là điểm cộng lớn để Vũng Tàu thu hút khách”, anh Lê Hoài An, 40 tuổi, ở Tây Ninh nói.

Từ góc nhìn chuyên môn, KTS Ngô Viết Nam Sơn cho rằng chính quyền tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cũ quyết tâm lớn trong việc dọn sạch sẽ và đầu tư xây dựng cảnh quan khu vực biển Bãi Sau là “rất đáng ghi nhận và rất tốt cho Vũng Tàu”.

Theo ông Sơn, ngoài không gian trải nghiệm, một trong những nhu cầu lớn là sự thuận tiện trong di chuyển. Với bãi biển dài, du khách hầu hết không đủ sức đi bộ, vì vậy cần tổ chức tuyến đi bộ và xe đạp xuyên suốt, cùng điểm dừng chân, bãi xe. Song song đó, một tuyến xe điện công cộng chạy suốt ven biển, thậm chí miễn phí, sẽ giúp khách thuận tiện khám phá toàn bộ Bãi Sau.

Khi đã sáp nhập vào TP HCM, ông kỳ vọng tuyến metro nối từ thành phố xuống Vũng Tàu được quy hoạch. Trong khi chờ tuyến này, địa phương nên tổ chức tuyến xe buýt nhanh về thẳng Bãi Sau để giải tỏa được áp lực giao thông cuối tuần và giúp hàng trăm nghìn du khách dễ dàng tiếp cận bãi biển.

Ông Sơn nhấn mạnh để Bãi Sau phát triển bền vững, cần có quy hoạch tổng thể xứng tầm, đồng thời huy động nguồn lực xã hội hóa và hợp tác công tư (PPP). Khi nhu cầu của người dân và du khách được đặt làm trọng tâm, nơi đây không chỉ trở thành bãi biển đẹp mà còn là không gian sống động, hấp dẫn, có thể phát triển gấp nhiều lần so với hiện nay.

Trường Hà