Doanh nghiệp Việt cần bứt phá để giữ đơn hàng

Tuy vậy để sớm tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, doanh nghiệp (DN) Việt cũng còn nhiều điều phải làm.

Nhộn nhịp kết nối, DN đặt thêm kỳ vọng

Diễn đàn diễn ra từ ngày 4 đến 6-9 với quy mô lớn khi thu hút hơn 450 đoàn thu mua từ 60 quốc gia, vùng lãnh thổ đến Việt Nam, tìm kiếm nguồn cung, mở rộng hợp tác. 

Theo ghi nhận, trong ngày thứ 2 của triển lãm, các hoạt động xúc tiến, kết nối giữa các DN, giữa đơn vị cung ứng và thu mua diễn ra khá sôi động. Nhiều DN thực phẩm, nông sản Việt xếp hàng chờ đến lượt kết nối, “chào hàng” với đoàn mua quốc tế.

Bà Vũ Thị Hoài Sơn, Tổng giám đốc của Nhất Hương Group (TP.HCM), cho biết sự kiện năm nay có quy mô lớn, nhiều đối tác nước ngoài nên trong hai ngày đầu diễn ra đơn vị đã tiếp xúc với hàng trăm cá nhân, DN, trong đó 40 – 50 DN đặt vấn đề sâu hơn, khả năng có thể hợp tác được.

Kết nối với nhiều DN nhập khẩu, bán lẻ thế giới, ông Nguyễn An, Giám đốc Truyền thông Sâm Ngọc Linh Kon Tum K5, cho biết chỉ sau gần hai ngày diễn ra triển lãm, đã làm việc sâu hơn 10 đối tác nước ngoài.

“Chúng tôi có 4.000ha trồng sâm với hàng chục sản phẩm, trong đó sâm tươi có giá phổ biến từ 100 – 300 triệu đồng/kg. Chúng tôi đã xuất đi Úc rồi, qua triển lãm, kỳ vọng có thêm đối tác ở các thị trường lớn, đặc biệt là Trung Quốc“, ông An nói.

Trong khi đó, với năng lực sản xuất trái cây sấy đạt 5.000 tấn/năm, 50% là xuất khẩu, ông Phạm Văn Tùng, Giám đốc sản xuất Công ty Tam Ngọc (Cần Thơ), cho biết thông qua các chương trình như diễn đàn xuất khẩu, đơn vị đặt mục tiêu nâng tỉ lệ hàng xuất lên 80%.

“Đã có hơn 200 khách tham quan, 55 khách trao đổi sâu và tìm hiểu các vấn đề sản xuất, chất lượng sản phẩm. Trái cây sấy là mặt hàng chịu sự cạnh tranh lớn, nên nhiều DN nước ngoài đòi hỏi các chứng nhận chất lượng quốc tế, giá cả phải cạnh tranh”, ông Tùng nói.

Nguồn hàng từ Việt Nam đã đa dạng hơn

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Mirash Basheer, giám đốc Công ty TNHH xuất khẩu may Exports Việt Nam (thuộc Lulu Group), cho biết đây là lần thứ 3 tham gia chương trình và quy mô năm nay lớn hơn, số lượng DN tham gia tăng mạnh. Nhờ vậy, qua hơn một ngày diễn ra, đơn vị đã kết nối với đông đảo DN.

Theo ông, nhờ sản phẩm được cải thiện, đa dạng chủng loại, hiện có khoảng 300 sản phẩm và 200 DN Việt Nam nằm trong chuỗi cung ứng của Lulu Group, đây là tỉ lệ cao và hằng năm số lượng mặt hàng của Việt Nam tăng khoảng 20 – 30%.

Đại diện một hệ thống siêu thị lớn tại Trung Quốc cho biết đây là lần đầu tham gia triển lãm và đã tiếp xúc được nhiều đối tác có tiềm năng hợp tác cao. Đặc biệt, Việt Nam có ưu thế về trái cây hơn Trung Quốc, chất lượng ổn, nên đây là nhóm sản phẩm mà đơn vị có thể tăng nhập khẩu thêm.

Ngoài ra, qua chương trình, đơn vị kỳ vọng kết nối với các DN Việt Nam để mang kỹ thuật, giống, máy móc sang Việt Nam xây dựng vùng trồng, nhà máy nhằm sản xuất phục vụ xuất khẩu. Bởi Việt Nam có lợi thế về vị trí địa lý, giao thông thuận lợi, xuất khẩu đường biển dễ.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Trần Hoàng Linh, đại diện Công ty Tamda Foods (Cộng hòa Czech), cho biết đã nhập khẩu 200 – 300 sản phẩm thực phẩm của Việt Nam, trong đó có nhiều sản phẩm thế mạnh như hải sản, hàng chế biến từ gạo… “Thông qua các chương trình kết nối, đơn vị kỳ vọng có thêm 20 – 30 đối tác mới với khối lượng sản phẩm nhập từ Việt Nam ngày càng nhiều”.

Theo các nhà thu mua tại triển lãm VIS 2025, Việt Nam có lợi thế về nguồn cung, không chỉ trong dệt may hay nông sản, đây là điều mà nhiều chuỗi phân phối và hệ thống bán lẻ đang tìm kiếm.

Cần thêm DN có năng lực sản xuất lớn

Dù triển lãm có nhiều nhà mua quốc tế nhưng bản thân các DN nội địa cũng thừa nhận vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong việc đáp ứng nhu cầu và tiếp cận thị trường. Theo bà Sơn, Nhất Hương đã xuất khẩu đi hàng chục quốc gia với hàng trăm mặt hàng như bánh, kem, bún, phở… và gần đây tăng trưởng bình quân 10%/năm. 

Tuy vậy, vẫn đang thiếu nguồn vốn để tăng yếu tố công nghệ hóa, hiện đại hóa nhằm làm giảm giá thành; việc xuất khẩu cạnh tranh nhiều nước như Thái Lan, Trung Quốc, đặc biệt Trung Quốc có giá bán khá thấp, thậm chí có sản phẩm cùng loại có giá thấp hơn đơn vị 20%.

Trong khi đó, xác định kết nối tại triển lãm mới chỉ là bước đi đầu, ông Nguyễn An cho rằng thực tế còn nhiều việc phải làm. “Sâm Việt Nam chất lượng nhưng đang gặp khó bởi tình trạng hàng giả nhiều; chịu sự cạnh tranh lớn từ sâm Hàn…

Do đó, khi tiếp xúc, các đối tác cũng đắn đo, so sánh, tìm hiểu kỹ; một số thị trường châu Âu kén sản phẩm, chủ yếu ưu tiên sản phẩm như yến sâm, nước sâm giải khát”.

Ông Đặng Văn Lâm, Giám đốc R&D của CTCP LC Foods, cho biết một trong những thách thức cho DN xuất khẩu thực phẩm là nguồn nhân lực – công nhân. “Hiện lực lượng lao động phổ thông đang có xu hướng chuyển dịch rất nhanh từ ngành nghề này sang ngành nghề khác, từ địa phương khác”, ông Lâm chia sẻ.

Để đáp ứng những đơn hàng xuất khẩu lớn, DN này cũng phải nỗ lực tăng cường tự động hóa như đầu tư hệ thống cánh tay robot trong khâu đóng gói bao bì, hạn chế tiếp xúc con người, đảm bảo an toàn thực phẩm. Song song với đó còn là quá trình kiểm định chất lượng và nghiên cứu thị trường với nguồn nhân lực được đào tạo bài bản, chi tiết và am hiểu về thị trường. Điều này khó có thể thực hiện đối với những DN nhỏ, nguồn vốn không cao.

Ông Trần Hoàng Linh cho biết trong 14 năm qua, luôn cố gắng đưa càng nhiều sản phẩm Việt Nam đến khách hàng thế giới. Nhưng gần đây sức mua giảm dần do thị trường đã bão hòa nhưng hàng Việt lại thiếu những sản phẩm đột phá, khác biệt. 

“Nước uống, thực phẩm chế biến là hai ngành hàng được châu Âu ưa chuộng, nhưng điều quan trọng là DN Việt phải tập trung nghiên cứu sâu hơn, cho ra sản phẩm mới, đột phá để không bị đụng hàng với chính sản phẩm trước đó, và sản phẩm các nước”, ông Linh nói.

Nhiều nhà mua quốc tế cho rằng các thủ tục, giấy phép, logistics liên quan đến xuất khẩu còn nhiều hạn chế, gây ít nhiều khó khăn cho DN xuất nhập khẩu tại Việt Nam.