Sự đa dạng phương tiện từ xe máy, taxi, xe buýt đến tàu điện, buýt đường sông… của đô thị TP.HCM đang đối mặt với bài toán kết nối – Ảnh: QUANG ĐỊNH
Mỗi đô thị lớn đều có bài toán riêng về giao thông, nhưng điểm chung là nhu cầu di chuyển ngày càng đa dạng và phức tạp.
Di chuyển nội đô quá bất tiện
Tôi có cơ hội đến Việt Nam rất nhiều lần để làm việc, du lịch và gần đây là tham dự Triển lãm Du lịch quốc tế ITE tại TP.HCM diễn ra vào tháng 9-2025. Tôi nhận thấy ở những thời điểm cao điểm hoặc trời mưa, việc đặt được một chiếc taxi hoặc xe công nghệ không hề dễ dàng, có khi phải chờ hơn một tiếng. Điều đó khiến tôi nghĩ nhiều về một vấn đề lớn hơn: Tại sao việc đi lại trong các đô thị phát triển nhanh như TP.HCM vẫn còn nhiều bất tiện như vậy?
Câu trả lời nằm ở sự phân mảnh. Các thành phố lớn ở Việt Nam và cả khu vực Đông Nam Á, những nơi đang phát triển rất nhanh, dân số đô thị và khách du lịch tăng mạnh, nhưng đối mặt với thực tế hạ tầng chưa theo kịp và thiếu các giải pháp về kết nối giao thông đô thị.
Có quá nhiều nhà cung cấp dịch vụ cho thuê xe, nhưng đa số vẫn chưa có hệ thống quản lý và áp dụng công nghệ để tối ưu điều phối, quản lý hay kết nối với nhau.
Ông Choi Minsuk, tác giả bài viết
Thử hình dung, khi các nhà cung cấp dịch vụ cho thuê xe áp dụng công nghệ để tối ưu hóa việc vận hành, tối ưu trong việc điều phối xe, tối ưu lộ trình… sẽ tăng hiệu quả lên rất nhiều. Và tất cả đối tượng cung cấp dịch vụ vận chuyển từ xe hơi, xe buýt cho đến tàu điện… cùng sử dụng công nghệ để quản lý và vận hành thì lúc đó mới có thể tối ưu được việc kết nối tổng thể giao thông đô thị, mà chúng ta gọi là các giải pháp Mobility as a Services (MaaS).
Một trong những điểm khác biệt lớn giữa châu Á và châu Âu là mức độ đồng bộ của hạ tầng giao thông. Ở châu Âu, hệ thống công cộng liên thông, ít phân mảnh nên dễ cho du khách sử dụng. Ở châu Á, đặc biệt tại Việt Nam, sự đa dạng phương tiện từ xe máy, taxi, xe buýt, tàu điện, đến xe thuê riêng, là thách thức nhưng cũng là cơ hội để sáng tạo giải pháp công nghệ phù hợp.
Nếu bạn muốn đặt vé máy bay hay khách sạn, bạn có thể xem giá, chọn theo nhu cầu, đặt chỉ trong vài phút. Nhưng nếu muốn thuê xe riêng đi công tác, đưa đón nhân viên hay du lịch nhóm, bạn vẫn phải gọi điện, gửi email, đợi báo giá. Lĩnh vực “ground transportation” vẫn bị bỏ lại phía sau trong tiến trình chuyển đổi số.
Trong thời đại toàn cầu hóa, “vận chuyển” không chỉ là việc đưa hàng hóa từ nơi này đến nơi khác, mà còn là cách con người kết nối với công việc, học tập, du lịch và đời sống. Càng thuận tiện, nhanh chóng và minh bạch, việc di chuyển càng góp phần tăng năng suất, mở rộng cơ hội kinh doanh và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Kết nối giao thông đô thị bằng công nghệ
Muốn kết nối hiệu quả các loại hình giao thông thì trước hết phải số hóa các đơn vị cung cấp dịch vụ. Nếu hệ thống metro hay xe buýt được quản lý thông minh nhưng các doanh nghiệp cho thuê xe vẫn vận hành thủ công thì không thể có sự liên thông.
Tôi tin rằng khi các doanh nghiệp, cơ quan quản lý và start-up cùng nhìn nhận vận chuyển như một mắt xích trọng yếu trong phát triển đô thị thì Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành hình mẫu của khu vực trong việc ứng dụng công nghệ cho giao thông và du lịch thông minh.
Với TP.HCM, nơi mà rất nhiều doanh nghiệp trong nước và nước ngoài đang tập trung, cùng với nhu cầu kết nối với các nhà máy, bến cảng vô cùng lớn, TP cũng là một trong những điểm đến thường xuyên của khách doanh nhân trên khắp thế giới.
Đặc biệt trong tương lai khi sân bay Long Thành đi vào hoạt động và khu vực Vũng Tàu – Bình Dương được kết nối mạnh mẽ hơn, thành phố mới sẽ trở thành trung tâm sôi động bậc nhất khu vực. Sự bùng nổ của các chuyến công tác, hội nghị và du lịch sẽ kéo theo nhu cầu cực lớn về phương tiện giao thông.
Việt Nam và Hàn Quốc có nhiều điểm tương đồng, từ lịch sử đến tinh thần cầu tiến. Hàn Quốc hiện là nhà đầu tư lớn nhất tại Việt Nam, và ngược lại, du khách Việt đến Hàn Quốc luôn nằm trong nhóm đông nhất và tôi nghĩ nên bắt đầu từ bài toán về vận chuyển của doanh nghiệp, business trip, đưa đón từ sân bay Long Thành về trung tâm, đưa đón nhân viên, chuyên gia, thuê xe dài hạn…
Và khi vấn đề này của doanh nghiệp được giải quyết, chúng ta mới có thể mở rộng sang du lịch, dịch vụ và kết nối với hệ thống giao thông công cộng như metro, buýt, thậm chí là tàu đường sông. Nghe có vẻ đơn giản nhưng để chuyển đổi số và tối ưu vận hành cũng sẽ mất một thời gian dài.