Bộ Công an đề xuất người hoàn thành chương trình cai nghiện ma túy được vay tới 200 triệu đồng, gấp 10 lần mức cũ, với lãi suất như hộ nghèo, không cần bảo đảm tiền vay.
Đây là nội dung được cơ quan soạn thảo đề xuất trong Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về tín dụng đối với người sau cai nghiện ma túy, đang được lấy ý kiến trong 10 ngày từ 16-26/10.
Việc nâng vốn vay này nhằm tạo điều kiện để người sau cai nghiện được tiếp cận được nguồn tín dụng để học nghề, sản xuất, kinh doanh, góp phần giảm tỷ lệ tái nghiện; giảm cầu bền vững trong phòng, chống ma túy.
Học viên cai nghiện ma túy tại Cơ sở cai nghiện số 1 Thanh Hóa lao động dưới sự hướng dẫn của cán bộ công an. Ảnh: Phạm Dự
Được vay vốn nhiều gấp 10 lần quy định cũ
Theo đề xuất, diện được vay vốn là người sau cai nghiện ma túy 15 tuổi trở lên, được chính quyền cấp xã xác nhận đủ điều kiện đã hoàn thành cai nghiện cách thời điểm vay vốn không quá 10 năm. Số tiền được vay phụ thuộc mục đích sử dụng.
Cụ thể, nếu công dân cần vốn để đào tạo nghề sẽ được cho vay một khoản bằng chương trình tín dụng với học sinh, sinh viên. Mức tối đa hiện tại áp dụng là 4 triệu đồng/tháng/người. Nếu để sản xuất, kinh doanh, người sau cai nghiện có thể được vay tối đa tới 200 triệu đồng.
Trong các trường hợp này, cá nhân người sau nghiện không được tự đứng ra vay vốn mà phải thực hiện cho vay thông qua hộ gia đình. Đại diện hộ gia đình của người sau cai nghiện ma túy sẽ là người đứng tên vay vốn và giao dịch với Ngân hàng Chính sách xã hội.
Ngoài ra, các cơ sở sản xuất kinh doanh có sử dụng lao động là người sau cai nghiện cũng được hưởng ưu đãi này, với khoản vay lên đến 2 tỷ đồng. Điều kiện cho việc này là cơ sở có ký hợp đồng lao động với người sau cai nghiện; có phương án vay vốn để sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm… Việc quy định rõ các điều kiện này giúp việc xét duyệt hồ sơ vay vốn trở nên minh bạch và dễ dàng hơn, đồng thời đảm bảo vốn vay được sử dụng đúng mục đích.
So với các quy định cũ (Quyết định 29/2014 và Quyết định 02/2020), cá nhân sau cai nghiện chỉ được vay tối đa 20 triệu đồng, hộ gia đình là 30 triệu đồng. Số vốn này được cho là thấp, đặc biệt, chưa đáp ứng được nhu cầu về vốn của nhóm người ở khu vực đô thị.
Dự thảo lần này đề xuất khoản vay cho cá nhân cao gấp 10 lần so với quy định cũ, là mức phù hợp với các chính sách vay vốn hiện hành và tình hình thực tiễn, theo Bộ Công an.
Dự thảo cũng có điểm đột phá so với 2 văn bản cũ, khi bổ sung cơ sở sản xuất kinh doanh vào đối tượng được vay vốn. Cơ quan soạn thảo đánh giá, việc này nhằm khuyến khích các doanh nghiệp, hợp tác xã tạo việc làm ổn định cho người sau cai nghiện, giúp họ sớm tái hòa nhập cộng đồng.
Ngoài ra, lãi suất và thời hạn trả nợ cơ bản được giữ nguyên. Cụ thể, lãi suất cho vay bằng lãi suất cho vay đối với hộ nghèo quy định theo từng thời kỳ (hiên ở mức 6,6%/năm). Lãi suất nợ quá hạn bằng 130% lãi suất cho vay.
Cá nhân vay vốn không phải thực hiện bảo đảm tiền vay. Riêng với cơ sở sản xuất kinh doanh vay vốn trên 200 triệu đồng, phải thực hiện bảo đảm tiền vay theo quy định của pháp luật và Ngân hàng Chính sách xã hội.
Học viên tại Cơ sở cai nghiện số 1 Thanh Hóa thực hành nghề may. Ảnh: Phạm Dự
Về thời hạn cho vay, dự thảo đề xuất, với cá nhân vay vốn để học nghề, sẽ được áp dụng như chính sách sinh viên vay vốn: thời hạn trả nợ, tối đa sẽ bằng hai lần thời hạn phát tiền vay (từ khi nhận khoản vay đầu tiên đến khi hết khóa học).
Nghĩa là, nếu bắt đầu nhận tiền vay từ tháng đầu tiên của khóa học nghề 12 tháng thì người này sẽ có thời hạn là 24 tháng để trả nợ. Đối với vay vốn để sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm, thời hạn cho vay tối đa 60 tháng, như cho vay hộ nghèo, hộ cận nghèo tại Ngân hàng Chính sách xã hội.
Nhu cầu vay vốn gần 2.000 tỷ đồng mỗi năm
Bộ Công an cho biết, tính đến 15/9 cả nước có khoảng hơn 92.000 người nghiện ma túy và hơn 31.000 người bị quản lý sau cai nghiện. Họ hầu hết là nhóm người đặc thù, trình độ hạn chế, tâm lý còn mặc cảm. Các chủ doanh nghiệp, sản xuất kinh doanh vẫn e ngại khi tiếp nhận họ vào làm việc nên tình trạng thất nghiệp, tái nghiện còn tỷ lệ cao. Việc vay vốn học nghề, kinh doanh cũng là hạn chế lớn với họ, dẫn đến nên hòa nhập cộng đồng hiệu quả chưa cao.
Qua khảo sát khoảng 5.000 người nghiện và người sau cai nghiện ma túy, cơ quan soạn thảo nhận thấy 42% có nhu cầu vay vốn để học nghề, sản xuất kinh doanh. Trong đó, có gần 23% có nhu cầu vay vốn để đào tạo nghề ngắn hạn. Số còn lại có nhu cầu vay vốn đề mở rộng sản xuất kinh doanh, sản xuất nông nghiệp và các ngành nghề khác.
Tính trung bình, nếu mỗi cá nhân học nghề trong 12 tháng muốn vay 4 triệu đồng mỗi tháng, nhu cầu vay vốn của nhóm người này mỗi năm vào khoảng 128 tỷ đồng. Số còn lại, nếu mỗi người vay cần 200 triệu đồng để sản xuất, kinh doanh, thì tổng vốn khoảng 1.824 tỷ đồng.
Từ tính toán trên, Bộ Công an tính cơ bản, tổng nhu cầu vay vốn với người sau cai nghiện ma túy hàng năm khoảng 1.952 tỷ đồng.
Nguồn lực tài chính để thực hiện quyết định mới này, sẽ do Ngân sách trung ương cấp 50% nguồn vốn từ nguồn vốn đầu tư công. Ngân hàng chính sách xã hội cần đáp ứng 50% từ nguồn vốn huy động theo quy định của pháp luật.
Hải Thư