Theo ông Trần Văn Lâm, việc xóa bỏ thuế khoán, chuyển sang nộp với tỷ suất 1-5% trên doanh thu là gánh nặng cho hộ kinh doanh nhỏ.
Thông tin này được ông Trần Văn Lâm, Ủy viên Ủy ban Công tác đại biểu nêu tại phiên thảo luận tổ về Luật Quản lý thuế, Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi chiều 5/11.
Dự thảo luật Thuế thu nhập cá nhân đề xuất mức doanh thu không phải nộp thuế là 200 triệu đồng một năm. Đây cũng là mức hộ kinh doanh được miễn thuế VAT, thu nhập cá nhân khi dừng thu thuế theo phương thức khoán và chuyển sang tự kê khai, nộp thuế từ 1/1/2026.
Với nhóm hộ kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đến dưới 3 tỷ đồng một năm, họ phải nộp thuế trực tiếp trên doanh thu với thuế suất được phân theo ngành nghề. Trong đó, 1% cho phân phối, cung cấp hàng hóa; 3% cho sản xuất, vận tải, dịch vụ gắn với hàng hóa, xây dựng có bao thầu vật liệu; 5% cho dịch vụ, xây dựng không bao thầu vật liệu. Các hoạt động kinh doanh khác là 2%.
Còn nhóm có doanh thu trên 3 tỷ đồng một năm phải áp dụng phương pháp khấu trừ thuế VAT, trong đó khoản phải nộp bằng thuế VAT đầu ra trừ cho đầu vào. Mức thuế thu nhập cá nhân được tính 17% trên tổng lợi nhuận.
Ông Trần Văn Lâm nói chủ trương trên là hợp lý, nhưng thuế suất đưa ra là nặng với hộ kinh doanh nhỏ, kinh doanh lẻ – đối tượng yếu thế, chủ yếu mưu sinh, đáp ứng nhu cầu chi tiêu cơ bản trong gia đình.
Ủy viên Ủy ban Công tác đại biểu Trần Văn Lâm phát biểu chiều 5/11. Ảnh: Đại biểu Nhân dân
Ông Lâm cho rằng thuế suất từ 1% đến 5% trên doanh thu với hộ kinh doanh nhỏ sẽ cao hơn nhiều lần khi so với tỷ lệ thuế mà các doanh nghiệp thực hiện theo quy định về việc hạch toán kế toán đầy đủ. Theo đại biểu này, thuế suất 1 – 5% có thể bằng cả mức lãi của hộ kinh doanh nhỏ.
Vì vậy, Uỷ viên Ủy ban Công tác đại biểu đề nghị cân nhắc xác định tỷ lệ thuế suất phù hợp để bảo vệ người yếu thế, không có điều kiện làm ăn lớn, tránh thiệt thòi khi chuyển từ nộp thuế khoán sang tự kê khai, nộp thuế.
PGS Trần Hoàng Ngân cũng cho rằng nên tính toán lại ngưỡng chịu thuế 200 triệu đồng với hộ kinh doanh. Bởi doanh thu 200 triệu đồng sau khi khấu trừ các khoản chi phí, thu nhập của cá nhân, hộ kinh doanh “sẽ chẳng còn bao”, theo ông Ngân.
Đại biểu này nói nếu so sánh với mức giảm trừ gia cảnh mới được nâng lên 15,5 triệu đồng mỗi tháng, tương ứng khoảng 280 triệu một năm, ngưỡng chịu thuế 200 triệu của hộ kinh doanh chưa tương thích. Ông Ngân đề xuất nâng ngưỡng chịu thuế này lên 300 – 400 triệu đồng.
PSG Trần Hoàng Ngân phát biểu tại thảo luận tổ 5/11. Ảnh: Đại biểu Nhân dân
Còn GS Hoàng Văn Cường cũng đánh giá ngưỡng nộp thuế với doanh thu từ 200 triệu đồng là chưa công bằng. Theo nguyên Phó hiệu trưởng Đại học Kinh tế quốc dân, thuế thu nhập áp với phần lãi, không phải doanh thu.
Ông Cường ví dụ một người bán 200 hộp sữa có doanh thu 200 triệu đồng, thu nhập có thể chỉ được 10 triệu đồng vẫn phải nộp thuế với quy định mới. Vì vậy, ông đề nghị ngưỡng thu thuế 200 triệu đồng áp dụng với thu nhập.
Tính tới cuối 2024, cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ, cá nhân kinh doanh. Số hộ kinh doanh đang hoạt động ổn định (hộ khoán và kê khai) là 2,2 triệu. Số hộ có doanh thu trên ngưỡng phải nộp thuế – đang áp dụng mức 100 triệu một năm – là 1,3 triệu hộ, chiếm 59% tổng số hộ.
Anh Tú