Những bãi củi tạp được thu mua dọc quốc lộ 26 đoạn qua xã Ea Knuếch, Đắk Lắk – Ảnh: MINH PHƯƠNG
Đầu tháng 10-2025, từng chuyến xe công nông chở đầy củi tạp nối đuôi nhau vào trạm cân tại điểm thu mua của anh Lương Văn Kiện (39 tuổi, xã Ea Ktur, tỉnh Đắk Lắk), nơi đang gom hàng cho các doanh nghiệp sản xuất ván ép, viên nén gỗ ở Bình Dương và TP.HCM.
Rộn ràng “chợ củi” ven quốc lộ
Gần 10 năm nay, điểm thu mua của anh Kiện đã trở thành nơi quen thuộc để bà con trong vùng mang củi bỏ đi trong vườn đến bán, kiếm thêm chút tiền trang trải. “Trước đây khi dọn vườn, bà con thường gom nhánh cây lại đốt hoặc để mục rữa. Giờ có người thu mua, vừa có thêm thu nhập, vừa tránh lãng phí”, anh Kiện nói, tay vẫn thoăn thoắt kiểm tra sổ ghi hàng.
Vợ chồng ông Nguyễn Văn Mạnh (xã Ea Ktur) chạy xe công nông chở gần 1 tấn gỗ chôm chôm vừa hạ. Hai người hì hục bốc củi xuống bãi, mồ hôi đẫm lưng áo nhưng ánh mắt vẫn ánh lên niềm vui.
“Gần 1 tấn gỗ bán được hơn 1 triệu đồng, không lớn nhưng cũng đủ vui. Nếu không có chỗ thu mua này thì củi cũng chẳng biết vứt đi đâu. Giờ bán được đồng nào hay đồng nấy”, ông Mạnh cười, đưa tay quệt mồ hôi.
Một người dân ở xã Ea Knuếc, Đắk Lắk nhập củi cho bãi thu mua – Ảnh: MINH PHƯƠNG
Ông Mạnh vừa nhận tiền, một xe công nông chở đầy củi muồng lại trờ tới. Tiếng chuông cân vang lên, tiếng cười nói rộn ràng quanh bãi. Củi xuống hết, xe quay đầu ra cổng, người lái nhận tiền, phấn khởi như vừa bán được vụ mùa.
Không chỉ ở Ea Ktur, nhiều xã lân cận cũng hình thành “nghề” thu mua củi tận vườn. Anh Tân Phong (29 tuổi, xã Dray Bhăng) cho biết đây là “nghề tay trái” nhưng cho thu nhập đều đặn.
“Cây lớn tôi mua khoảng 30.000 đồng/cây, cây nhỏ 10.000 đồng. Có khi bà con bán trọn vườn, tôi chở xe công nông tới cắt, gom hết rồi bán lại cho các điểm lớn như chỗ anh Kiện”, anh nói.
Hành trình biến củi tạp thành viên nén gỗ, đồ nội thất… đi xuất khẩu
Tại bãi tập kết của anh Kiện, củi chất cao như núi, chờ xe tải lớn đến chở đi. Dù đang vào mùa ít hàng, điểm thu mua vẫn duy trì việc làm cho hàng chục lao động quanh vùng. Sau khi gom đủ, công nhân dùng máy cưa cắt củi thành khúc đều, xếp ngay ngắn lên xe tải.
“Trung bình mỗi ngày tôi có 1 – 2 xe lớn chở từ 30 đến hơn 60 tấn gỗ đi Bình Định hoặc Bình Phước. Mùa cao điểm có khi tới 5 – 6 xe”, anh Kiện thông tin.
Giá củi cũng tùy loại: muồng, bơ, mít được giá cao hơn, điều thấp hơn, còn củi cây gòn là rẻ nhất. “Muồng to có thể dùng đốt than, giá khoảng 850 đồng/kg. Củi nhỏ đóng theo lô khoảng 770 đồng/kg. Cây điều 650 đồng/kg, còn gòn thấp nhất chỉ 220 đồng/kg”, anh tính toán.
Bà Hà Thị Bích Hạnh – Trưởng phòng thu mua nguyên liệu của một công ty sản xuất ván nhân tạo ở Bình Phước – chia sẻ: “Các loại củi như bơ, sầu riêng, điều… được ưa chuộng vì chất lượng gỗ tốt, giá vừa phải. Mỗi ngày công ty nhập hàng trăm tấn củi từ Tây Nguyên. Sau khi chế biến, khoảng 50% sản phẩm tiêu thụ trong nước, phần còn lại xuất khẩu sang Trung Đông, Mỹ, Nhật, Hàn Quốc…”.
Anh Nguyễn Minh Đức (xã Krông Năng, Đắk Lắk) đang nén những thớ củi tạp vừa băm nhỏ để chở đến nhà máy chế biến ở Quy Nhơn, Gia Lai – Ảnh: TÂM AN.
Theo lãnh đạo Sở Công Thương tỉnh Đắk Lắk, nhiều doanh nghiệp đã đăng ký thu mua gỗ tạp, củi tạp để tận dụng tối đa nguồn nguyên liệu, biến những loại cây ít giá trị thành sản phẩm xuất khẩu có giá trị cao.
Từ củi tạp, các cơ sở có thể chế biến thành than đen, than trắng, viên nén, ván ép hoặc đồ thủ công mỹ nghệ phục vụ trang trí nội thất. Tuy vậy phần lớn doanh nghiệp ở Đắk Lắk hiện vẫn chủ yếu xuất thô gỗ, củi, mùn hay dăm bằm nhỏ, rồi đưa đến các cảng và nhà máy ở Đông Nam Bộ hoặc Quy Nhơn để tiêu thụ.
Từ những cây củi tạp trong vườn, qua bao công đoạn thành các mặt hàng bày bán trong nước, đưa đi xuất khẩu – Ảnh: MINH PHƯƠNG