Ngày 6/10, Công an tỉnh Quảng Ninh cho biết, trước đó, ngày 29/9, tại khu vực cửa khẩu Bắc Luân 2, lực lượng Phòng Cảnh sát kinh tế tiến hành kiểm tra, bắt giữ 28 xe sơ mi rơ moóc kéo container. Theo hồ sơ, số phương tiện và hàng hóa đứng tên 75 doanh nghiệp với 176 tờ khai, đã hoàn tất thủ tục thông quan nhập khẩu qua cửa khẩu. Khi bị phát hiện, các xe đang trên đường vận chuyển về khu trung chuyển tại xã An Khánh (TP Hải Phòng) để bóc tách hàng lậu đưa đi các tỉnh tiêu thụ.
Kết quả kiểm hóa đối chiếu thực tế với tờ khai cho thấy thủ đoạn trà trộn hết sức tinh vi. Trong 19 container đã mở kiểm tra, ngoài các mặt hàng đúng danh mục nhập khẩu, các đối tượng đã xen kẹp từ 30% đến 70% hàng lậu vào cùng lô hàng gia công. Đặc biệt có 3 container chứa 100% hàng nhập lậu. Chủng loại tập trung vào nhóm vật dụng, thiết bị tiêu dùng công nghiệp có nhu cầu lớn trên thị trường như thiết bị máy tính, mực in, tủ điện, lốp ô tô, thùng sơn, bàn ghế, cao su non, modem, thiết bị giám sát và linh kiện điện tử… Tổng trị giá số hàng nhập lậu phát hiện trong 19 container ước trên 30 tỷ đồng. Con số này dự kiến còn tăng khi mở rộng kiểm hóa các container còn lại.
Quá trình điều tra ban đầu xác định một nhóm đối tượng người Việt Nam cấu kết với các đối tượng người Trung Quốc tổ chức, điều hành đường dây. Phía Việt Nam do Trương Văn Hà (SN 1983, trú thôn Đông Sơn, xã Đông Phú, tỉnh Bắc Ninh) và Nông Văn Hậu (SN 1989, trú phố Độc Lập, phường Móng Cái 2, tỉnh Quảng Ninh) cầm đầu. Phía Trung Quốc gồm Huang HuiGuang (Hoàng Huy Quang, SN 1993), Liu Chuan (Lưu Thuyền, SN 2002) và He Shenshen (Hà Thâm Thâm, SN 1996).
Các đối tượng lập, điều hành nhiều pháp nhân để nhập khẩu theo diện hàng gia công, trong đó có Công ty Thiên Kiến (trụ sở thôn Thạch Lựu, xã An Hưng, TP Hải Phòng) do các đối tượng người Trung Quốc chi phối. Công ty TNHH Xuất nhập khẩu và Vận tải Khánh Cường (trụ sở khu 7, phường Móng Cái 3, tỉnh Quảng Ninh) và Công ty TNHH Dịch vụ vận tải và Thương mại Quang Hiếu (trụ sở thôn Kim Châm, xã An Khánh, TP Hải Phòng) do Trương Văn Hà, Nông Văn Hậu điều hành.
Thủ đoạn chính là lợi dụng chính sách ưu đãi dành cho doanh nghiệp FDI trong khu công nghiệp, khu chế xuất (cho phép nhập khẩu nguyên liệu, hàng gia công với thuế suất 0%) để mở tờ khai bằng tên nhiều pháp nhân, sau đó trà trộn hàng không khai báo thuế vào container hàng gia công đã làm thủ tục thông quan chính ngạch qua Cửa khẩu Bắc Luân 2.
Khi về đến khu trung chuyển ở xã An Khánh, nhóm này bóc tách hàng lậu, phân phối cho các doanh nghiệp vốn FDI tại nhiều địa phương như Hà Nội, Bắc Ninh, Hải Phòng, Hưng Yên, Ninh Bình, Tuyên Quang, Thanh Hóa, Đà Nẵng… Lợi nhuận bất chính đến từ việc né thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng và chiếm lĩnh thị trường bằng nguồn hàng giá rẻ, gây thất thu ngân sách và méo mó môi trường kinh doanh.
Theo cơ quan điều tra, quy mô buôn lậu “đặc biệt lớn”, phương thức tổ chức nhiều tầng nấc, có sự tham gia của các pháp nhân trong và ngoài nước, vận hành theo chuỗi từ khâu mở tờ khai, thông quan, vận chuyển, đến khâu trung chuyển “bóc tách” phân phối. Vụ án cho thấy những lỗ hổng bị lợi dụng trong quản lý hàng gia công, nhất là khâu hậu kiểm sau thông quan, giám sát hành trình container, cũng như việc thuê mượn pháp nhân mở tờ khai và núp bóng doanh nghiệp FDI để hợp thức hóa nguồn gốc hàng hóa.
Hiện, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Quảng Ninh đang tiếp tục mở rộng điều tra, truy bắt các đối tượng liên quan, đồng thời phối hợp với lực lượng hải quan, quản lý thị trường và công an các địa phương liên quan để làm rõ vai trò của từng cá nhân, pháp nhân trong đường dây. Xác minh dòng tiền, hệ thống kho bãi, trung chuyển, củng cố chứng cứ xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.
