Chủ tịch TP Huế: ‘Tôi ấm lòng vì người dân rất chủ động chống lũ’

– Ông đánh giá thế nào về đợt mưa lũ từ đêm 25/10 đến 3/11?

– Đợt mưa lũ này diễn biến rất phức tạp. Lượng mưa rất lớn, duy trì nhiều ngày, đặc biệt mưa cực đoan tập trung trong thời gian ngắn nên lũ lên rất nhanh. Trước đó, địa bàn trải qua nhiều đợt mưa khiến mực nước các sông dâng lên cao, lại bị ảnh hưởng bởi triều cường nên lũ rút chậm.

Quá trình điều hành xả lũ ở các hồ, đập liên tục trong thời gian dài vì thế rất vất vả, khác với các đợt trước thường diễn ra trong thời gian ngắn. Nhờ dựa trên dự báo chính xác của cơ quan khí tượng thủy văn, tỉnh đã điều hành việc điều tiết xả lũ đạt hiệu quả, góp phần cắt giảm tốt đỉnh lũ, giảm ngập cho hạ du.

– Huế đã làm nhiều việc, từ tuyên truyền, hạ thấp mức nước hồ chứa, tới thu hoạch hoa màu. Ông đánh giá giải pháp nào mang lại hiệu quả nhất?

– Để đạt được kết quả như hiện nay là tổng hòa của nhiều giải pháp. Thứ nhất, phải khẳng định việc điều hành hồ đập rất hiệu quả. Các đơn vị liên quan và chủ hồ đã chấp hành tốt kỷ luật, kỷ cương vận hành hồ theo yêu cầu của chính quyền, góp phần quan trọng vào phòng, chống lũ.

Thứ hai, chính quyền địa phương hai cấp đã thể hiện rõ hiệu quả. Việc chỉ đạo, điều hành không qua trung gian mà được triển khai trực tiếp từ thành phố đến các xã phường giúp công tác ứng phó nhanh chóng và đồng bộ hơn.

Một điểm đáng ghi nhận là đội ngũ cán bộ ở cơ sở nhiều người mới, nhưng đều có năng lực, kinh nghiệm và tâm huyết, được tăng cường từ cấp huyện, cấp thành phố về. Nhờ đó công tác chỉ đạo, điều hành ở xã phường rất sáng tạo và hiệu quả.

Bên cạnh đó, hệ thống thông tin của thành phố, đặc biệt là ứng dụng Hue-S ngày càng chứng tỏ được tính ưu việt, nhận được sự tin tưởng của người dân. Thông qua các kênh chính thống này, tình hình mưa lũ được truyền tải chính xác, kịp thời đến người dân, giúp họ nâng cao ý thức tự chủ và chủ động ứng phó.

Nếu trước đây, nhắc đến “bốn tại chỗ” chủ yếu dành cho chính quyền, tức chính quyền lo toàn bộ để hỗ trợ người dân thì lần này đã được nâng lên cấp độ cao hơn. Một bộ phận rất lớn người dân đã tự xác định tinh thần “bốn tại chỗ”, chủ động lo cho chính mình. Điều này giúp giảm đáng kể áp lực cho chính quyền, để có thêm thời gian và nguồn lực tập trung hỗ trợ cho vùng sâu, vùng bị chia cắt.

– Ba hồ thủy điện Bình Điền, Hương Điền và Tả Trạch đã góp phần thế nào trong việc giảm ngập lụt ở hạ du?

– Địa hình Huế phức tạp. Các con sông ngắn và mưa lũ thường trùng với thời điểm triều cường nên khả năng thoát lũ có thời điểm còn hạn chế. Song với điều kiện hiện nay, tôi đánh giá các hồ chứa đã phát huy rất tốt vai trò điều tiết lũ. Nếu không có hệ thống hồ đập thì không chỉ trận lũ vừa qua mà nhiều đợt trước lũ sẽ lên rất cao, gây thiệt hại nghiêm trọng hơn nhiều.

Tính bình quân, các hồ đập đã giảm được khoảng nửa mét nước lũ ở hạ du sông Hương, sông Bồ. Nửa mét nước này có ý nghĩa vô cùng quan trọng, giảm mức độ ngập lụt vùng rốn lũ và duy trì mực lũ nằm ở ngưỡng mà người dân có thể chuẩn bị, dọn dẹp và tá túc ở các điểm cao để tránh thiệt hại. Nếu cao hơn nữa, một số khu vực sẽ ngập sâu, có thể gây nhiều thương vong.

Ý nghĩa khác của hồ đập là có thể kiểm soát được đỉnh lũ, đẩy thời điểm lũ cao nhất từ ban đêm sang ban ngày. Khi đó khả năng ứng cứu hiệu quả hơn, người dân bình tĩnh hơn và chính quyền có thể triển khai nhiều phương án thoát hiểm. Nếu không có hồ đập, nước sẽ lên tới đâu thì về tới đó, rất khó kiểm soát.

Quá trình điều tiết nước luôn công khai, các số liệu được cập nhật liên tục trên mạng xã hội. Tôi mong người dân chú ý theo dõi số liệu này, hình thành thói quen đọc và hiểu thông tin. Hiện các ứng dụng đã mô hình hóa mực nước và dự báo một cách trực quan, giúp người dân dễ nắm bắt tình hình một cách đơn giản và chính xác nhất.

– Đi thị sát vùng lũ, điều gì khiến ông xúc động nhất?

– Tôi thấy rất đáng quý là tinh thần, thái độ của người dân Huế trước thiên tai. Họ không kêu ca, không oán trách mà luôn giữ tinh thần chủ động, chia sẻ với những khó khăn do bão lũ gây ra và phối hợp chặt chẽ với chính quyền.

Khi chúng tôi đi thực tế ở các xã phường, kể cả vùng sâu, vùng bị ngập nặng, có thể thấy bà con rất nỗ lực, đoàn kết và đặc biệt là biết chia sẻ, hỗ trợ lẫn nhau trong lúc khó khăn. Nhờ vậy, chính quyền có thời gian tập trung xử lý những trường hợp khẩn cấp, nơi bị ảnh hưởng nặng. Sự phối hợp đó tạo nên tinh thần chung rất tích cực, ai cũng hiểu đây là tình huống thiên tai, và mọi người đều cùng chung tay với chính quyền để chống lụt.

Điều đó thực sự là nguồn động viên rất lớn đối với chính quyền. Dù anh em phải làm việc vất vả, lặn lội nhiều ngày liền, nhưng ai cũng thấy vui và ấm lòng khi được người dân đồng hành, chia sẻ và cùng vượt qua khó khăn.

– Được bầu giữ chức Chủ tịch TP Huế ngày 17/10, 10 ngày sau đã phải điều hành ứng phó với đợt lũ lịch sử, ông đã gặp áp lực gì?

– Việc điều hành ứng phó mưa lũ thực chất là sự tiếp nối công việc của các thế hệ lãnh đạo trước, những người đã làm rất tốt công tác này. Bây giờ chúng tôi chỉ tiếp tục vận hành, kế thừa và phát huy kinh nghiệm đó. Hơn nữa, từ khi còn là Phó chủ tịch thành phố, tôi đã có điều kiện được tham gia, nghiên cứu tình hình và cùng điều hành công tác phòng chống lụt bão.

Anh em chuyên môn trong Chi cục Thủy lợi và Biến đổi khí hậu đều có nhiều kinh nghiệm. Trong quá trình tác nghiệp, tôi cảm nhận rõ sự gắn kết và phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng nên tôi không thấy có gì bỡ ngỡ, việc điều hành cũng không quá khó khăn, chỉ khác là mưa lũ năm nay có phần phức tạp hơn.

Tôi tin rằng với đội ngũ hiện nay, gồm các chuyên gia, cán bộ có kinh nghiệm của các cơ quan chuyên môn trong lĩnh vực phòng chống lụt bão và dự báo thời tiết, chúng tôi hoàn toàn có thể vượt qua được khó khăn, dù trong thời gian tới tình hình thiên tai có thể còn diễn biến phức tạp.

– Dù dự phòng từ sớm, chuẩn bị nhiều phương án, Huế vẫn có nhiều thiệt hại về người. Theo ông, Huế đã rút ra bài học gì?

– Tôi đánh giá trong đợt lũ này, điều rất đáng mừng là không có thiệt hại về người trong thời điểm lũ diễn ra. Mọi người đều tuân thủ tốt chỉ đạo của chính quyền và đảm bảo an toàn cho bản thân cũng như gia đình.

Tuy nhiên, sau lũ lại xuất hiện một số trường hợp tử vong do tai nạn, phần lớn xuất phát từ sự chủ quan và không tuân thủ khuyến cáo của chính quyền. Có trường hợp dù khu vực đã được cảnh báo là nguy hiểm vẫn cố tình vượt qua; một số khác thì sử dụng rượu bia, hoặc di chuyển trong vùng ngập lụt mà không vì lý do thật sự cần thiết. Đến nay, TP Huế ghi nhận 15 người chết.

Để hạn chế những sự việc đau lòng như vậy, rất mong người dân nêu cao tinh thần cảnh giác, chăm lo cho bản thân và lắng nghe, chấp hành nghiêm các khuyến cáo, chỉ đạo của chính quyền.

Trong đợt lũ này, Huế không để xảy ra tình trạng thiếu đói hay người dân phải tự ý ra ngoài tìm kiếm lương thực trong điều kiện nguy hiểm. Tất cả trường hợp khó khăn được hỗ trợ kịp thời, người dân không cần quá vất vả trong vấn đề này. Tôi nghĩ nếu thực hiện tốt công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức và tinh thần tự giác của người dân thì các vụ tai nạn đáng tiếc sau lũ chắc chắn sẽ giảm đi rất nhiều.

– Khó khăn nhất sau lũ của địa phương là gì?

– Có thể nói, đến thời điểm này Huế đã nhận được sự quan tâm và hỗ trợ rất kịp thời từ lãnh đạo cao nhất của Đảng, Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương cho đến Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Đặc biệt, các tỉnh, thành tđã dành cho Huế sự hỗ trợ quý báu cả về vật chất lẫn tinh thần.

Trước mắt, các nguồn lực hỗ trợ hiện nay đã sẵn sàng, bảo đảm cho Huế chủ động trong công tác phòng, chống lũ. Về lâu dài, thành phố đã kiến nghị Trung ương rà soát, đánh giá lại về mặt kỹ thuật để cập nhật thông số mới, qua đó nâng cao năng lực điều tiết lũ của các hồ đập, đặc biệt là tại hồ Tả Trạch; đánh giá lại hệ thống thoát lũ của khu vực TP Huế nhằm đảm bảo khả năng tiêu thoát nước tốt hơn trong các tình huống mưa lũ cực đoan. Trung ương đã đồng ý để thành phố phối hợp với các bộ, ngành liên quan triển khai nội dung này.

Ngoài ra, Trung ương cũng xem xét đầu tư hồ chứa ở Ô Lâu Thượng nhằm tiêu thoát lũ cho cả TP Huế và Quảng Trị dọc theo hạ lưu sông Ô Lâu. Đây là một trong những vấn đề lớn, cần được tập trung triển khai trong thời gian tới.

Võ Thạnh