Đến cuối năm 2025, 18 quỹ ngoài ngân sách do Trung ương quản lý dự kiến dư hơn 1,69 triệu tỷ đồng, tăng gần 15% so với cuối năm ngoái.
Thông tin này được Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc cho biết tại phiên họp Quốc hội chiều 20/10 khi trình bày báo cáo về ngân sách nhà nước.
Theo báo cáo của Chính phủ, tính đến tháng 9/2025, tổng số quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách do Trung ương quản lý là 18. Số dư dự kiến của các quỹ này cuối năm nay hơn 1,69 tỷ đồng. Trong đó, 3 quỹ do Bảo hiểm xã hội Việt Nam quản lý gồm Quỹ Bảo hiểm xã hội, Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp, Quỹ Bảo hiểm y tế chiếm khoảng 92%. Còn lại là các quỹ như: Quỹ Tích lũy trả nợ, Quỹ Dịch vụ viễn thông công ích Việt Nam, Quỹ Quốc gia về việc làm, Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam, Quỹ Phòng chống thiên tai Trung ương…. Đến năm 2026, các quỹ này dự kiến dư khoảng 1,78 triệu tỷ đồng.
Để tăng cường quản lý và sử dụng, Chính phủ chỉ đạo các bộ, cơ quan quản lý đẩy mạnh rà soát, sắp xếp, đổi mới cơ chế hoạt động, cũng như kiên quyết giải thể các quỹ đã hết nhiệm vụ hoặc hoạt động không hiệu quả.
Về tình hình thu ngân sách năm nay, ông Hồ Đức Phớc thông tin 9 tháng đã đạt 96,7% dự toán và ước cả năm hơn 2,38 triệu tỷ đồng. Con số này tăng 16,9% so với thực hiện năm ngoái và cao hơn 21,5% so với dự toán. Chính phủ sẽ tiếp tục phấn đấu thực hiện vượt 25% dự toán.
Sau 9 tháng chi ngân sách đạt 63,1% và ước đạt dự toán cả năm. Khoảng 116.000 tỷ đồng đã được bổ sung để thực các chế độ, chính sách cho người nghỉ việc do sắp xếp tổ chức bộ máy. Bội chi ngân sách nhà nước ước cả năm khoảng 3,6% – thấp hơn dự toán (3,8% GDP).
Sang năm 2026, Chính phủ dự kiến thu ngân sách khoảng 2,52 triệu tỷ đồng. Trong đó, thu nội địa từ sản xuất, kinh doanh tăng 11,1% và thu từ hoạt động xuất nhập khẩu tăng 6%, đều cao hơn các năm gần đây. Chi ngân sách có thể gần 3,16 triệu tỷ đồng.
Giai đoạn 2026-2030, thu ngân sách dự kiến khoảng 16,1 triệu tỷ, gấp 1,7 lần giai đoạn 5 năm vừa qua. Chi ngân sách khoảng 20,9 triệu tỷ, gấp 1,9 lần, trong đó chi cho đầu tư phát triển 8,51 triệu tỷ. Ngân sách Trung ương sẽ tập trung bố trí cho các dự án hạ tầng chiến lược, có tính chất xoay chuyển tình thế, chuyển đổi trạng thái. Với các dự án dự kiến khởi công mới như đường bộ cao tốc, đường sắt cao tốc, đường sắt đô thị, các dự án có tính chất đột phá về phát triển khoa học công nghệ sẽ được ưu tiên bố trí nguồn vốn.
Chính phủ đề xuất Quốc hội giao thực hiện việc đánh giá hàng năm và giữa kỳ kế hoạch tài chính quốc gia giai đoạn 2026-2030 để kịp thời điều chỉnh mục tiêu khi có biến động lớn. Đồng thời, Chính phủ cũng đề xuất giao 15.000 tỷ đồng ngân sách trung ương chưa phân bổ năm 2026 để chủ động điều hành khi diễn biến kinh tế – xã hội không thuận lợi, đảm bảo cân đối tài chính, ổn định vĩ mô.
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nói rằng cơ bản nhất trí trình Quốc hội xem xét, quyết định với các kiến nghị của Chính phủ.
Ông Mãi lưu ý về mục tiêu thu ngân sách tăng trưởng tích cực, nhưng Chính phủ cần có giải pháp đồng bộ, quyết liệu ngay từ đầu năm của kế hoạch tài chính 5 năm. Theo đó, Chính phủ cần sửa đổi các quy định về thuế theo hướng mở rộng hơn cơ sở thu, tăng nguồn bền vững, cũng như các giải pháp chống thất thu, đẩy mạnh việc chuyển đổi các tài sản công dôi dư sau sắp xếp…
Chủ nhiệm Uỷ ban cũng đề nghị Chính phủ cần có giải pháp quyết liệt để nâng cao hiệu quả đầu tư công. Một trong những yếu tố quan trọng là đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, giải quyết kịp thời các khó khăn vướng mắc, nhất là thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư. “Không để tình trạng vốn chờ dự án, hạn chế tối đa việc chuyển nguồn, kéo dài thời gian thực hiện, giải ngân nguồn vốn”, ông Mãi nói.
Anh Tú