Việc xóa bỏ thuế khoán là bước chuẩn bị cần thiết để hộ kinh doanh phát triển lên thành doanh nghiệp, theo Phó cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn.
Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị yêu cầu xóa bỏ hình thức thuế khoán với hộ kinh doanh chậm nhất trong 2026. Đồng thời, nhà điều hành mở rộng cơ sở tính thuế qua việc sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.
Theo ông Mai Sơn, Phó cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính), đây sẽ là bước chuẩn bị cần thiết để hộ kinh doanh phát triển lên thành doanh nghiệp, qua đó có thể tiếp cận các chính sách hỗ trợ và nguồn lực để mở rộng sản xuất kinh doanh
Ông Sơn nói việc triển khai đồng bộ các giải pháp theo Nghị quyết 68, gồm xóa bỏ thuế khoán, sẽ tạo ra chuyển biến rất tích cực cho khu vực kinh tế tư nhân.
“Khi môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, hộ kinh doanh được hỗ trợ để lớn mạnh, họ sẽ có thêm nhiều cơ hội vươn lên thành doanh nghiệp, đóng góp nhiều hơn cho nền kinh tế”, ông Sơn nói. Nhờ vậy, khu vực kinh tế tư nhân sẽ ngày càng phát triển về quy mô và chất lượng, trở thành một trong những động lực quan trọng nhất góp phần vào tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm.
Ông Mai Sơn, Phó cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính). Ảnh: MOF
Cũng theo đại diện Bộ Tài chính, việc bỏ thuế khoán chuyển sang hình thức tự kê khai và nộp thuế theo doanh thu thực tế, giúp phản ánh đúng năng lực kinh doanh, đảm bảo nguyên tắc “người nộp thuế tự khai, tự nộp, tự chịu trách nhiệm”.
Xóa bỏ thuế khoán còn góp phần hiện đại hóa hệ thống thuế, nâng hiệu quả quản lý. Bởi khi các hộ kinh doanh tự kê khai trên nền tảng số, cơ quan thuế có thể hỗ trợ tối đa thông qua các ứng dụng điện tử đơn giản. Việc này cũng giúp chống gian lận, thất thu thuế, tạo cạnh tranh lành mạnh bởi mọi hộ kinh doanh đều phải tuân thủ trên cùng một phương thức minh bạch như nhau.
Việt Nam hiện có trên 5,2 triệu hộ kinh doanh, tạo ra 8-9 triệu việc làm, tương đương với khối công ty tư nhân. Thực tế, nhiều hộ kinh doanh quen với nộp thuế khoán nên chưa chú trọng ghi chép sổ sách, minh bạch doanh thu. Khi bỏ thuế khoán, họ buộc phải thực hiện chế độ sổ sách kế toán, hóa đơn chứng từ theo phương pháp kê khai hay doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ.
Năm sau mới bỏ hoàn toàn thuế khoán, song theo Nghị định 70, từ 1/6, các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng mỗi năm thuộc một số ngành nghề (ăn uống, khách sạn, bán lẻ, vận tải hành khách, thẩm mỹ, vui chơi giải trí…) sẽ phải chuyển đổi trước. Theo Phó cục trưởng Cục Thuế, đây là bước chuẩn bị để các hộ kinh doanh lớn dần làm quen với phương thức quản lý mới.
Để hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi đến 2026, ông Mai Sơn cho biết Bộ Tài chính đang hoàn thiện chính sách quản lý thuế theo hướng bãi bỏ hoàn toàn cơ chế thu thuế khoán. Đồng thời, Bộ cũng nghiên cứu sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân, giá trị gia tăng để điều chỉnh ngưỡng doanh thu hàng năm không chịu thuế.
“Điều chỉnh này nhằm bảo đảm hộ kinh doanh có doanh thu dưới một ngưỡng nhất định tiếp tục được miễn thuế, phù hợp với mức tăng của giảm trừ gia cảnh khi tính thuế thu nhập cá nhân, qua đó bớt gánh nặng thuế cho hộ nhỏ và siêu nhỏ”, ông nói.
Bộ Tài chính cũng chủ trương đơn giản hóa tối đa chế độ sổ sách kế toán, hóa đơn, chứng từ để các hộ kinh doanh dễ thực hiện. Nhà điều hành sẽ phối hợp với các nhà cung cấp giải pháp phần mềm kế toán, hóa đơn cung cấp miễn phí các công cụ, phần mềm kế toán dùng chung. Họ cũng tăng hỗ trợ, hướng dẫn về kế toán, thuế, pháp luật cho các hộ kinh doanh. Mục tiêu là giúp hộ kinh doanh quen dần với việc ghi sổ sách, xuất hóa đơn minh bạch nhưng không tạo ra quá nhiều thủ tục, chi phí.
Ngoài ra, cơ quan này đang cải cách thủ tục và ứng dụng công nghệ trong quản lý thuế, giúp các hộ kinh doanh và doanh nghiệp nhỏ dễ dàng tuân thủ các quy định về thuế và kế toán, giảm thiểu sai sót và thời gian thực hiện nghĩa vụ thuế.
Song song đó, chính quyền địa phương cũng được khuyến khích có phương án hỗ trợ về tài chính cho những hộ kinh doanh gặp khó khăn (hộ nghèo, vùng sâu vùng xa chưa có điều kiện thiết bị) để giúp họ sớm áp dụng giải pháp này.
Mặt khác, cơ quan thuế sẽ tăng kết nối, tích hợp và chia sẻ dữ liệu với các bộ ngành và đơn vị liên quan để giám sát chặt hoạt động của hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán. Qua đó, họ cũng kịp thời phát hiện, nhận diện các trường hợp có rủi ro về thuế hoặc vi phạm pháp luật.
Tức là, dựa trên hệ thống dữ liệu tập trung, cơ quan thuế có thể đối chiếu doanh thu hộ kinh doanh khai báo với dòng tiền thanh toán, dữ liệu hóa đơn điện tử, hoặc thông tin từ ngân hàng, cơ quan quản lý thị trường… Từ đó, cơ quan thuế nhận diện những hộ kinh doanh có dấu hiệu trốn thuế, gian lận hóa đơn để kiểm tra, xử lý.
Phương Dung