California đóng cửa 5 nhà tù tiểu bang do số lượng tù nhân giảm từ 170.000 xuống 91.000, quyết định này được kỳ vọng tiết kiệm cho bang 1,5 tỷ USD mỗi năm.
Hôm 5/8, Sở Cải huấn California tiết lộ cái tên cuối cùng – Norco ở Quận Riverside, trong hệ thống 5 nhà tù sẽ đóng cửa để tối đa ngân sách. Đây từng là khách sạn theo phong cách art deco trước khi trở thành nhà tù tiểu bang.
Hội đồng thành phố Norco đánh giá cao kiến trúc nhà tù, và kỳ vọng “viên ngọc lịch sử” này sẽ sớm trở lại sứ mệnh trước đây như một khu nghỉ dưỡng và trở thành động lực kinh tế khu vực. Còn lợi ích tức thì, nó giúp California tiết kiệm 150 triệu USD mỗi năm.
Nhà tù tiểu bang California ở Norco. Ảnh: Cal Matters
4 nhà tù còn lại đã bị đóng cửa trước đó thuộc các thành phố Tracy, Blythe, Susanville và Vern. Việc đóng cửa 5 nhà tù được dự đoán sẽ giúp tiểu bang tiết kiệm 1,5 tỷ USD vào năm 2026 và 3,4 tỷ USD vào năm 2027.
Động thái này dựa trên thực tế số lượng phạm nhân đã giảm đáng kể. Vào thời kỳ đỉnh điểm năm 2006, California đã giam giữ khoảng 170.000 người trong 34 nhà tù tiểu bang. Ngày nay, sau một thập kỷ cải cách tư pháp và làn sóng tha tù trước hạn do dịch Covid-19, các nhà tù California đang giam giữ khoảng 91.000 người.
Hàng nghìn người lao động trong 5 cơ sở giam giữ này được chính quyền đảm bảo không mất việc, mà được chuyển sang đơn vị khác phù hợp về khoảng cách địa lý.
Các phạm nhân ở các nhà tù bị đóng cửa cũng sẽ được xem xét dồn về các cơ sở gần nhà. Nhà chức trách cho rằng, tình hình cải tạo sẽ được cải thiện khi tù nhân ở gần gia đình và các dịch vụ xã hội hơn. Điều này được cho là suy nghĩ cấp tiến so với chiến lược xây dựng nhà tù trong nhiều thập kỷ: nhốt họ ở nơi xa xôi.
“Trong một thời gian dài, vài thập kỷ, chúng tôi đã nghĩ rằng sẽ an toàn hơn nếu đưa tù nhân đến những vùng xa xôi nhất, tách họ khỏi cộng đồng. Nhưng thực ra hoàn toàn ngược lại”, Chủ tịch Ủy ban Ngân sách bang này đánh giá.
Quyết sách rất kinh tế này cũng đem lại những nỗi buồn cho người địa phương, nơi các nhà tù bị giải thể. Ví dụ ở Blythe, một thành phố 18.000 dân gần biên giới Mexico, không có gì ngoài cát. Các cô gái muốn tìm một tiệm trang điểm, làm tóc, phải lái xe khoảng một giờ.
Nhiều năm nay, Blythe đã sống dựa vào nhà tù Chuckawalla Valley với gần 1.000 việc làm lương cao, cùng với các phúc lợi khác của tiểu bang. Nhà tù vừa bị giải thể, khiến sinh kế của cả một vùng đất lung lay.
“Tiểu bang sẽ hỗ trợ cộng đồng địa phương và lực lượng lao động bị ảnh hưởng bằng một kế hoạch phục hồi kinh tế”, người phát ngôn của Sở cải huấn bang này trấn an.
Theo các tài liệu tài chính của tiểu bang, chi phí giam giữ một tù nhân ở California đã tăng hơn 90% trong thập kỷ qua, đạt mức kỷ lục 132.860 USD mỗi năm (3,5 tỷ đồng).
Con số này gấp đôi học phí tại trường đại học tư thục đắt nhất bang, Đại học Nam California, với học phí hằng năm khoảng 66.000 USD.
Lương trung bình của các quản giáo cũng tăng 43% từ năm 2010 đến 2019, từ 110.000 USD lên 158.000 USD, gấp 3 lần tỷ lệ lạm phát. Ngân sách hằng năm bang dành cho việc duy trì các nhà tù tăng từ 12,7 tỷ USD lên 18,5 tỷ USD, giai đoạn 2015-2024.
Hải Thư (Theo CalMatters)