Ba khu đất hơn 13.000 m2 tại vị trí đắc địa ở TP HCM, Hà Nội, Hải Phòng bị các cựu lãnh đạo Tổng công ty Chè sang tay, góp vốn trái phép được tòa kiến nghị bàn giao địa phương.
Sáng 22/4, sau 9 ngày xét xử và nghị án, TAND Hà Nội tuyên án với 8 cựu lãnh đạo, cán bộ Tổng công ty Chè Việt Nam trong vụ án sai phạm quản lý đất công, giai đoạn trước cổ phần hóa năm 2015.
Nhận hình phạt cao nhất là cựu Tổng giám đốc Tổng công ty Chè Việt Nam Nguyễn Thiện Toàn, án 12 năm về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí.
Ông Toàn bị cơ quan công tố xác định là chủ mưu tại cả 3 sai phạm: mảnh đất 446 m2 số 225 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, TP HCM; 1.500 m2 trên đường Trần Khát Chân, quận Hai Bà Trưng, TP Hà Nội và 11.635 m2 ở đường Chè Hương TP Hải Phòng, gây thiệt hại hơn 38 tỷ đồng.
Cựu Tổng giám đốc Nguyễn Thiện Toàn (hàng đầu bên trái). Ảnh: Danh Lam
Cùng tội danh, ông Đặng Văn Tới, cựu kế toán trưởng, án 8 năm 6 tháng tù; ông Bành Thương Trí, cựu Giám đốc Công ty Chè Sài Gòn, 7 năm tù và ông Vũ Ngọc Tự, cựu Chủ tịch HĐTV, 7 năm tù.
Ba cựu thành viên HĐTV gồm: bà Trần Thị Hoa bị tuyên 4 năm tù; ông Đặng Ngọc Cầm và ông Nguyễn Quốc Khánh mỗi người 3 năm 6 tháng.
Ông Trần Hồng Điệp bị tuyên 3 năm tù về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Về dân sự, tòa kiến nghị TP HCM, Hà Nội, Hải Phòng thu hồi các khu đất xảy ra sai phạm để giải quyết theo quy định của pháp luật. Với các tranh chấp về góp vốn, chuyển nhượng cổ phần giữa các công ty có giao dịch với Tổng Công ty chè trong giai đoạn sai phạm, HĐXX dành quyền khởi kiện cho họ trong vụ án dân sự khác.
Tòa án đánh giá hành vi của các bị cáo đặc biệt nghiêm trọng, sai phạm có tính hệ thống, gây thiệt hại đặc biệt lớn cho nhà nước. Các bị cáo là thành viên HĐTV, đại diện vốn nhà nước tại doanh nghiệp có vốn nhà nước nhưng không tuân thủ đúng pháp luật khi xác định giá trị doanh nghiệp trong lúc cổ phần hóa.
Bản án xác định, khu 446 m2 đất vàng tại 225 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, TP HCM được thành phố giao Giấy chứng nhận quyền sử dụng (sổ đỏ) cho Công ty Chè Sài Gòn với hình thức thuê đất, sử dụng đến hết 2020.
Năm 2013 Tổng công ty Chè lên phương án cổ phần hóa. Các khu đất vẫn là đất thuê trả tiền hàng năm, Công ty Chè Sài Gòn cổ phần tiếp tục được thuê đất và đứng tên sổ đỏ.
Khi đang cổ phần hóa, tháng 6/2015, ba ông Toàn, Khánh, Cầm ký nghị quyết thống nhất chuyển quyền sử dụng đất trong tương lai từ Công ty Chè Sài Gòn cho Công ty Sản xuất và kinh doanh GB TEA Việt Nam.
Ông Toàn ký tiếp các văn bản đề nghị TP HCM cho chuyển sang hình thức thuê đất thời hạn 50 năm trả tiền một lần và cho Công ty Chè Sài Gòn đứng tên trên sổ đỏ.
Tháng 11/2015, ông Toàn ký Giấy ủy quyền cho Bành Thương Trí, Giám đốc Công ty Chè Sài Gòn, ký hợp đồng vay tiền của Công ty GB TEA để nộp tiền thuê đất một lần cho cả 50 năm và cam kết chuyển quyền sử dụng đất này cho GB TEA. Một tháng sau, khu đất được Sở Tài nguyên Môi trường cấp đổi sổ đỏ sang cho Công ty Chè Sài Gòn.
Khu đất 225 Nam Kỳ Khởi Nghĩa giao với đường Lý Chính Thắng, quận 3 TP HCM hiện được trưng dụng làm quán nhậu. Ảnh: Thanh Tùng
Ba ông Toàn, Cầm, Khánh tiếp tục ký phê duyệt cấn trừ công nợ 28 tỷ đồng với Công ty GB TEA. Kết quả, Tổng công ty Chè và GB TEA không còn bất cứ quyền lợi và nghĩa vụ gì với nhau, kể cả với khu đất.
Giá trị quyền sử dụng khu đất thời điểm năm 2015 được xác định hơn 44 tỷ đồng, do đó thiệt hại từ sai phạm của các bị cáo là hơn 16 tỷ đồng, VKS xác định.
Hiện sổ đỏ khu đất vẫn được Văn phòng đăng ký đất đai TP HCM giữ; đang được trưng dụng làm quán nhậu.
>>Hình ảnh hiện trạng 3 khu đất vàng liên quan vụ án xem tại đây
Đại diện GB TEA Việt Nam trình bày tại tòa, sau khi Tổng công ty Chè góp vốn bằng quyền sử dụng khu đất, GB TEA đã chuyển nhượng cho Công ty Nam Thiên Phát. Do đó, họ mong muốn được tòa xem xét tính ngay tình của giao dịch giữa họ và Nam Thiên Phát, đề nghị tuyên khu đất thuộc sở hữu của Nam Thiên phát và giao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Với 1.500 m2 đất tại đường Trần Khát Chân, Hà Nội, VKS xác định, được Hà Nội cho Tổng công ty Chè thuê 30 năm từ 1995, giá thuê 238.500 USD. Tổng công ty Chè được sử dụng tiền thuê đất trong 30 năm để góp vốn với Công ty Mulpa Haute Counture SDN.BHD của Malaysia để thành lập và kinh doanh khách sạn Hotel Indochine Hà Nội, ghi nhận nợ và hoàn trả tiền thuê đất theo quy định của Bộ Tài chính.
Tháng 7/1997, Hà Nội cấp sổ đỏ cho công ty liên doanh để xây dựng khách sạn và trung tâm đấu giá chè, thời hạn sử dụng 30 năm, đến 2025.
Do khó khăn trong thực hiện dự án, Tổng công ty Chè được Bộ chủ quản đồng ý cho chuyển nhượng quyền đầu tư. Theo đó, Tổng công ty Chè bán, quản lý, sử dụng tiền bán quyền đầu tư trong liên doanh theo quy định. Theo thẩm định, giá trị quyền đầu tư hơn 8,5 tỷ đồng.
Tháng 11/2010, ông Vũ Ngọc Tự khi đó là Chủ tịch cùng bà Trần Thị Hoa (thành viên) và ông Toàn (Tổng giám đốc) phê duyệt giá chào chuyển nhượng quyền được đầu tư dự án, tối thiểu 8,5 tỷ đồng.
Khu đất 1.500 m2 đường Trần Khát Chân, Hà Nội (phần đất chữ nhật che bạt đen, xanh) hiện chưa có công trình xây dựng, xung quanh dựng rào tôn để làm chỗ trông xe và rửa xe ôtô. Ảnh: Phạm Chiểu
Bị cáo Toàn sau đó ký hợp đồng chuyển nhượng quyền đầu tư trong liên doanh (quyền sử dụng khu đất 30 năm) cho Công ty Sông Châu với giá 10 tỷ đồng không qua đấu giá. Việc này bị cáo buộc là vi phạm quy định về quản lý, sử dụng và bán đấu giá tài sản Nhà nước.
Hội đồng định giá xác định giá trị khu đất tháng 9/2011 là 31,5 tỷ đồng. Do đó, sai phạm của các bị cáo gây thiệt hại 21,5 tỷ đồng cho Nhà nước.
Khu đất hiện được quây tôn, rào dây thép gai, trở thành nơi trông giữ ôtô.
Tại phiên tòa, tương tự công ty GB TEA, đại diện Công ty Sông Châu xin tòa xem xét bối cảnh thời điểm xác lập giao dịch giữa đơn vị này và Tổng công ty Chè, sự ngay tình của Sông Châu trong giao dịch để tuyên cho họ và liên doanh tiếp tục thực hiện dự án, hạn chế thiệt hại phát sinh.
Khu đất 11.635 m2 tại Hải Phòng, được cấp sổ đỏ, giao cho Công ty Chè Hải Phòng thuộc Tổng công ty Chè từ năm 2006.
Tháng 4/2009, Tổng công ty Chè xin cơ cấu lại vốn, sử dụng một số tài sản, đất đai để góp vốn thành lập công ty cổ phần.
Khu đất ở đường Chè Hương (nay là đường Đoàn Xá, phường Đông Hải I, quận Hải An) Hải Phòng, tháng 4/2025. Ảnh: Lê Tân
Tháng 10/2009, Tổng công ty góp vốn thành lập Công ty Nam Cường. Trong đó, Tổng công ty Chè góp vốn bằng toàn bộ mặt bằng, quyền thuê 11.635 m2 đất và tài sản trên đất có trị giá 20,5 tỷ đồng.
Giá trị công trình xây dựng trên đất và quyền sử dụng đất được xác định tổng 8,6 tỷ đồng, thấp hơn giá trị thực 711 triệu đồng.
Tháng 6/2011, ông Tự, Toàn và bà Hoa ký thoái vốn 10,5 tỷ đồng tại Công ty Nam Cường, chuyển nhượng toàn bộ số cổ phần trên cho các cá nhân khác, tổng cộng 20,5 tỷ đồng không qua đấu giá.
Khu đất gồm nhiều nhà xưởng đã xuống cấp, hiện được nhiều công ty, đơn vị thuê làm kho bãi.
Thanh Lam