OpenAI và Nvidia đang là hai công ty xuất hiện trong hầu hết các khoản đầu tư tỉ USD vào AI – Ảnh: Reuters
Thế giới vẫn chưa quên cuộc khủng hoảng tài chính do “bong bóng dot-com” hồi đầu năm 2000 gây ra. Lo ngại về một sự kiện tương tự trong ngành công nghệ ngày càng lên cao khi “bong bóng AI” bị thổi phồng không ngừng.
Chỉ trong hơn hai năm, số tiền đổ vào AI đã vượt xa thời kỳ “bong bóng dot-com” tích lũy suốt những năm 1990. Bloomberg nhận định: “Chưa bao giờ có nhiều tiền được chi tiêu nhanh đến vậy cho một công nghệ dù có tiềm năng nhưng chưa chứng minh được khả năng sinh lời”.
Vòng tròn của dòng tiền
Theo Bloomberg, năm 2025 chứng kiến một loạt thỏa thuận tỉ “đô” giữa những “người chơi” lớn trong giới AI như OpenAI, Nvidia, Oracle. Đáng chú ý, các thỏa thuận này tạo thành một “vòng tròn” khép kín, nơi dòng tiền qua tay các bên mà không sinh ra giá trị mới.
Ngày 22-9, Bloomberg thông báo Nvidia đạt thỏa thuận đầu tư 100 tỉ USD vào OpenAI để hỗ trợ xây dựng loạt trung tâm dữ liệu và cơ sở hạ tầng AI. Điểm đặc biệt: OpenAI cam kết dùng khoản tiền này để mua hàng triệu chip GPU từ chính… Nvidia.
Chỉ ít ngày sau, OpenAI công bố thỏa thuận dài hạn mua chip GPU từ AMD, đối thủ lớn nhất của Nvidia. Lãnh đạo hai bên không nêu rõ quy mô cụ thể, chỉ cho biết AMD có thể nhận hàng chục tỉ USD.
Một điểm gây chú ý là OpenAI sẽ có quyền mua 160 triệu cổ phiếu AMD với giá chỉ 1 cent, tương đương 10% cổ phần đang lưu hành. Nhờ đó, OpenAI có thể trở thành một trong những cổ đông lớn nhất của AMD.
Song song đó, OpenAI cũng công bố thỏa thuận trị giá 300 tỉ USD với “ông lớn thầm lặng” Oracle nhằm xây dựng trung tâm dữ liệu tại Mỹ. Một lần nữa, cái tên Nvidia xuất hiện khi Oracle tuyên bố sẽ chi hàng tỉ USD trong khoản tiền trên để mua chip từ hãng này.
Đây chỉ là một vài ví dụ trong loạt thỏa thuận khủng mà ngành công nghệ chứng kiến thời gian qua. Hầu hết đều có mặt một trong hai cái tên Nvidia hoặc OpenAI, trong đó có nhiều thương vụ tiền từ ví Nvidia lại quay về đúng ví Nvidia.
Điều này dấy lên lo ngại: con số trong sổ sách tuy tăng phi mã nhưng giá trị thực lại giậm chân tại chỗ. Lo ngại càng nghiêm trọng khi hàng trăm tỉ USD được “đốt” vào một ngành mà đến nay chưa có doanh nghiệp nào tạo ra lợi nhuận. Dù thay đổi căn bản đời sống và liên tục báo tăng trưởng doanh thu cấp số nhân, OpenAI vẫn không kỳ vọng có dòng tiền dương cho đến tận năm 2029.
Tín hiệu cảnh báo xuất hiện
Nhà nghiên cứu cấp cao tại Trường Chính sách công Kennedy (ĐH Harvard) Paulo Carvao nhận xét: “Vào cuối những năm 1990, các thỏa thuận vòng tròn thường tập trung vào quảng cáo và bán chéo giữa các công ty khởi nghiệp, nơi họ mua dịch vụ của nhau để thổi phồng tăng trưởng. Các công ty AI ngày nay có sản phẩm và khách hàng hữu hình, nhưng chi tiêu vẫn đang vượt xa khả năng sinh lợi nhuận”.
Các tín hiệu cảnh báo đang xuất hiện khắp nơi. Ngày 8-10, giá vàng thế giới phá vỡ mốc kỷ lục mọi thời đại 4.000 USD/ounce, phản ánh tâm lý đổ xô vào tài sản trú ẩn an toàn tăng mạnh. AFP khẳng định một trong những nguyên nhân chính là lo ngại rằng AI đã đẩy giá trị thị trường lên quá cao và bong bóng có thể vỡ bất kỳ lúc nào.
Báo cáo tài chính vừa công bố của Oracle càng tăng thêm lo ngại. Theo Information, biên lợi nhuận gộp từ hoạt động cho thuê máy chủ Nvidia của Oracle đang thấp hơn nhiều so với kỳ vọng giới phân tích, chỉ đạt 14 cent trong mỗi 1 USD doanh thu trong quý gần nhất. Tin tức này lập tức kéo cổ phiếu Oracle lao dốc và ảnh hưởng đến toàn thị trường.
Bà Stacy Rasgon, nhà phân tích của Bernstein Research, đưa ra cảnh báo mạnh mẽ về CEO OpenAI Sam Altman: “Ông ta nắm quyền lực là để hoặc kéo sập nền kinh tế toàn cầu trong một thập kỷ, hoặc đưa tất cả chúng ta đến vùng đất hứa. Ngay bây giờ chúng ta không biết điều nào sẽ xảy ra”.
Cơ quan quản lý cũng lo ngại
Đến nay, Chính phủ Mỹ dường như vẫn khá ung dung trước những chuyển động trong ngành AI. Ông David Sacks, quan chức được mệnh danh “Sa hoàng AI và tiền điện tử” của Nhà Trắng, chia sẻ với Bloomberg: “Đó là việc của họ. Chúng tôi muốn các công ty Mỹ thành công”.
Tuy nhiên ngày 3-10, Giám đốc đầu tư của Quỹ Đầu tư quốc gia Singapore (GIC) Bryan Yeo công khai cảnh báo về rủi ro từ “bong bóng AI”. Phát biểu tại một sự kiện hàng đầu châu Á về chính sách, ông cho biết ngành công nghiệp AI đang trong giai đoạn đầu tư mạo hiểm ban đầu, khi bất kỳ công ty khởi nghiệp nào gắn mác AI cũng được định giá cực kỳ cao và thường không tương xứng với doanh thu nhỏ bé.
Ông Yeo chỉ ra trong bối cảnh kinh tế vĩ mô hiện tại, mức định giá cao này sẽ tiếp tục tăng. Ông cảnh báo: “Nếu công nghệ không bắt kịp và không đáp ứng được những kỳ vọng cao mà thị trường đang phản ánh vào giá, chúng ta sẽ phải đối mặt với một bong bóng nghiêm trọng”.
