Người dân nộp phạt – Ảnh minh họa
Bộ Tư pháp đã công bố hồ sơ xây dựng dự Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính.
Góp phần đơn giản hóa thủ tục xử phạt
Đáng chú ý tại dự thảo mới, Bộ Tư pháp đề xuất sửa đổi, bổ sung đối với các trường hợp vi phạm hành chính không lập biên bản.
Theo đó, điều 56 của dự luật quy định xử phạt vi phạm hành chính không lập biên bản được áp dụng trong trường hợp người có thẩm quyền xử phạt ra quyết định xử phạt hành chính tại chỗ đối với các trường hợp sau đây:
Phạt cảnh cáo. Phạt tiền đối với hành vi có mức tối đa của khung tiền đến 2,5 triệu đồng đối với cá nhân, 5 triệu đồng đối với tổ chức.
Trường hợp vi phạm hành chính được phát hiện bằng sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật, nghiệp vụ thì phải lập biên bản.
Còn Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 (sửa đổi, bổ sung năm 2020) hiện hành quy định xử phạt vi phạm hành chính không lập biên bản được áp dụng trong trường hợp xử phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền đến 250.000 đồng đối với cá nhân, 500.000 đồng đối với tổ chức và người có thẩm quyền xử phạt phải ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính tại chỗ.
Trường hợp vi phạm hành chính được phát hiện nhờ sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật, nghiệp vụ thì phải lập biên bản.
Đồng thời theo quy định hiện nay, quyết định xử phạt vi phạm hành chính tại chỗ phải ghi rõ ngày, tháng, năm ra quyết định; họ, tên, địa chỉ của cá nhân vi phạm hoặc tên, địa chỉ của tổ chức vi phạm.
Hành vi vi phạm; địa điểm xảy ra vi phạm; chứng cứ và tình tiết liên quan đến việc giải quyết vi phạm; họ, tên, chức vụ của người ra quyết định xử phạt; điều, khoản của văn bản pháp luật được áp dụng.
Trường hợp phạt tiền thì trong quyết định phải ghi rõ mức tiền phạt.
Tuy nhiên dự thảo mới đã bỏ quy định này.
Lý giải việc đề xuất sửa đổi, bổ sung này, cơ quan soạn thảo cho rằng sửa đổi, bổ sung khoản 1 của điều 56 quy định theo hướng thay đổi tiêu chí làm cơ sở để xác định vi phạm hành chính không cần lập biên bản từ mức phạt tiền thành mức tối đa của khung phạt tiền.
Đồng thời quy định mức tối đa của khung phạt tiền làm cơ sở xác định vi phạm hành chính không lập biên bản theo hướng tăng so với trước đây.
Cơ quan soạn thảo giải thích hiện nay các hành vi vi phạm hành chính trong từng lĩnh vực quản lý nhà nước đang được quy định theo hướng tăng khung tiền phạt, đồng thời dự thảo luật đang dự kiến quy định tăng mức tiền phạt tối thiểu trong xử phạt vi phạm hành chính.
Bên cạnh đó, việc tăng mức tiền phạt làm cơ sở để xác định xử phạt vi phạm hành chính không cần lập biên bản góp phần đơn giản hóa thủ tục xử phạt, giảm thiểu tối đa các trường hợp phải lập biên bản vi phạm hành chính, tiết kiệm thời gian và nguồn lực.
Cùng với đó, dự luật cũng sửa đổi theo hướng bãi bỏ nội dung có trong quyết định xử phạt vi phạm hành chính tại chỗ.
Lý do, theo cơ quan soạn thảo, các nội dung này sẽ được quy định tại nghị định quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật này.
Có biên bản giúp việc xử phạt minh bạch hơn?
Góp ý vào nội dung này, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề xuất không nên tăng mức xử phạt vi phạm hành chính không lập biên bản lên 2,5 triệu đồng đối với cá nhân và 5 triệu đồng đối với tổ chức.
Mức phạt tiền theo quy định tại dự thảo cao gấp 10 lần so với quy định hiện hành.
VCCI cho rằng biên bản xử phạt vi phạm hành chính là tài liệu chính thức ghi nhận chi tiết về hành vi vi phạm, các tình tiết liên quan và là cơ sở pháp lý cho việc xử phạt, bảo vệ quyền lợi cho các bên liên quan.
Biên bản là căn cứ để các đối tượng bị xử phạt có thể khiếu nại nếu họ cảm thấy quyết định xử phạt không công bằng.
Đồng thời làm minh bạch hóa quá trình xử phạt vi phạm và tăng niềm tin của người dân, doanh nghiệp vào tính công bằng của pháp luật.
Vì thế cần hạn chế các trường hợp xử phạt không lập biên bản.
Theo VCCI, luật hiện hành đang tiếp cận ở hướng các hành vi xử phạt không cần lập biên bản có mức phạt tiền rất thấp, thường là các hành vi ít nghiêm trọng.
Ở mức phạt này, cá nhân, tổ chức bị xử phạt cũng ít có động lực để khiếu nại và có ý kiến về trình tự, thủ tục.
Nếu dự thảo đề xuất không lập biên bản xử phạt đối với hành vi có mức xử phạt tăng gấp 10 lần quy định hiện hành, có thể dẫn tới các nguy cơ ảnh hưởng đến quyền lợi của đối tượng vi phạm và tác động đến tính minh bạch của quy trình xử lý.
Do đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo hoặc giữ nguyên như quy định tại luật hiện hành về các trường hợp không lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính, hoặc lấy khung xử phạt với mức phạt tiền thấp nhất để áp dụng cho trường hợp này.