Nhà tưởng niệm tướng tình báo Phạm Xuân Ẩn đặt tại Khu truyền thống cách mạng Cuộc tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, xã Tân Nhựt, TP HCM.
Công trình do Cục 12 – Tổng cục II (Bộ Quốc phòng) làm chủ đầu tư được khánh thành sáng 23/10. Đây là dự án trọng điểm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Ngành Tình báo Quốc phòng Việt Nam (1945-2025), nhằm tri ân những đóng góp đặc biệt của “nhà tình báo huyền thoại” Phạm Xuân Ẩn.
Nhà tưởng niệm có diện tích 246 m2, mái che rộng 464 m2, gồm bốn không gian trưng bày và khu khánh tiết 30 m2, giới thiệu cuộc đời, sự nghiệp hoạt động tình báo của Thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn. Ngoài khối nhà chính, công trình còn có sân đường nội bộ, cây xanh, cảnh quan, đảm bảo không gian tưởng niệm trang nghiêm, tổng vốn đầu tư hơn 11 tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa.
Không gian bên trong nhà tưởng niệm vị tướng “tình báo huyền thoại” Phạm Xuân Ẩn. Ảnh: An Phương
Trung tướng Nguyễn Đức Lợi, Chính ủy Tổng cục II, cho biết trong 80 năm hình thành và phát triển, ngành Tình báo Quốc phòng Việt Nam có hơn 1.100 liệt sĩ, 276 thương binh và gần 1.000 cán bộ, chiến sĩ từng bị địch giam giữ, tra tấn.
Theo ông Lợi, thế hệ Tình báo Quốc phòng hôm nay không bao giờ quên tấm gương sáng ngời của Thiếu tướng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Phạm Xuân Ẩn – người được nhân dân ta tôn vinh là “nhà tình báo huyền thoại”, còn bên kia chiến tuyến cũng phải thừa nhận là một điệp viên hoàn hảo.
Thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn (bí danh Trần Văn Trung, thường gọi Hai Trung), sinh năm 1927 tại Đồng Nai, mất năm 2006, hưởng thọ 79 tuổi. Ông tham gia cách mạng từ năm 1945, sau đó được tổ chức giao nhiệm vụ “luồn sâu, leo cao” trong bộ máy quân sự Pháp – Mỹ tại Sài Gòn.
Các kỷ vật được trung bày ở nhà tưởng niệm Thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn. Ảnh: An Phương
Những năm 1960-1970, ông là phóng viên, đặc phái viên của các hãng thông tấn lớn như Reuters, Times, New York Herald Tribune và The Christian Science Monitor, tận dụng vị trí để thu thập nhiều tài liệu chiến lược tuyệt mật, góp phần vào thắng lợi của cách mạng. Năm 1976, ông được phong danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
Cuộc đời và sự nghiệp của ông đã được tái hiện qua nhiều phim, sách, trong đó nổi bật là Phạm Xuân Ẩn – Tên người như cuộc đời (Nguyễn Thị Ngọc Hải) và Một người Việt Nam trầm lặng (Jean-Claude Pomonti, Pháp).
Lê Tuyết