Dịch vụ Trợ giúp pháp lý gồm những gì?
Pháp luật trong xã hội ngày nay đóng vai trò là nền tảng điều chỉnh các mối quan hệ trong cộng đồng, đảm bảo công bằng và trật tự. Tuy nhiên, không phải ai cũng có điều kiện tiếp cận với hệ thống pháp luật hoặc có đủ hiểu biết để tự bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Chính vì thế, Trợ giúp pháp lý ra đời như một công cụ hỗ trợ hiệu quả, góp phần xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.
Theo quy định tại Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017: Trợ giúp pháp lý là việc cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí cho người được trợ giúp pháp lý theo quy định của pháp luật, nhằm bảo đảm quyền tiếp cận công lý và bình đẳng trước pháp luật. Đây là một chính sách nhân đạo, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với những người yếu thế trong xã hội.
Dịch vụ Trợ giúp pháp lý có thể bao gồm: Tư vấn pháp luật; đại diện ngoài tố tụng; tham gia tố tụng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người được trợ giúp. Các vụ việc Trợ giúp pháp lý có thể liên quan đến nhiều lĩnh vực như dân sự, hình sự, hôn nhân gia đình, lao động, đất đai, bảo hiểm xã hội,…
Cơ quan thực hiện Trợ giúp pháp lý là các Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Ngoài ra, còn có các tổ chức tham gia trợ giúp pháp lý như các tổ chức xã hội, tổ chức hành nghề luật sư, tư vấn pháp luật… được cấp giấy đăng ký hoạt động.
Trợ giúp pháp lý không chỉ là công cụ giúp người dân bảo vệ quyền lợi hợp pháp mà còn góp phần nâng cao ý thức pháp luật trong cộng đồng. Đây là bước đi quan trọng trong quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
Những đối tượng được trợ giúp pháp lý
Theo Luật Trợ giúp pháp lý, người được Trợ giúp pháp lý miễn phí là công dân Việt Nam thuộc một trong các nhóm đối tượng đặc biệt, thường có hoàn cảnh khó khăn hoặc dễ bị tổn thương trong xã hội.
Cụ thể, các đối tượng, gồm: Người có công với cách mạng như thương binh, bệnh binh, người hưởng chính sách như thương binh, thân nhân liệt sĩ…; người nghèo và người thuộc hộ cận nghèo theo chuẩn nghèo của Chính phủ; trẻ em (dưới 18 tuổi) có nhu cầu trợ giúp pháp lý, đặc biệt trong các vụ việc liên quan đến quyền được học tập, bảo vệ khỏi bạo lực gia đình, xâm hại; người dân tộc thiểu số cư trú ở vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn;
Người bị buộc tội thuộc diện được Trợ giúp pháp lý theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự mà không có khả năng thuê luật sư bào chữa; người già neo đơn, người khuyết tật, phụ nữ đơn thân nuôi con nhỏ thuộc diện khó khăn, dễ bị tổn thương về mặt pháp lý và xã hội; một số trường hợp khác theo quyết định của Nhà nước (ví dụ: người nhiễm HIV/AIDS, người bị bạo lực gia đình, nạn nhân của mua bán người, nạn nhân của bạo lực trên cơ sở giới),…
Việc xác định đúng đối tượng được Trợ giúp pháp lý không chỉ giúp chính sách đi vào thực tiễn mà còn bảo đảm quyền lợi hợp pháp của những người yếu thế.
Như vậy, Trợ giúp pháp lý không đơn thuần là hỗ trợ pháp luật miễn phí, mà còn là biểu hiện sinh động của công bằng xã hội và lòng nhân ái. Việc mở rộng tiếp cận Trợ giúp pháp lý là điều cần thiết trong bối cảnh phát triển hiện nay, nhằm bảo đảm mọi công dân đều được bảo vệ trước pháp luật, không ai bị bỏ lại phía sau.
