Nông dân Mỹ thêm khó khăn tài chính khi bị chậm thanh toán vì chính phủ đóng cửa, trong bối cảnh giá nông sản thấp và căng thẳng thương mại.
Ngày 1/10, chính phủ Mỹ đóng cửa một phần, sau khi đảng Cộng hòa và Dân chủ không thể thống nhất dự luật ngân sách. Hiện tại, Mỹ chỉ duy trì những chức năng thiết yếu như hành pháp và an ninh quốc gia.
Giới phân tích cho rằng đây là đòn giáng mới lên ngành nông nghiệp Mỹ. Một số khoản vay và thanh toán cho nông dân sẽ không được giải ngân, trong bối cảnh ngành này vốn lao đao vì giá nông sản thấp, khối nợ cao kỷ lục và căng thẳng thương mại đúng cao điểm vụ thu hoạch.
Đến nay, chính phủ Mỹ chưa có dấu hiệu sớm mở cửa trở lại. Việc gián đoạn thanh toán dù trong ngắn hạn cũng có thể làm trầm trọng thêm khó khăn kinh tế của người nông dân. “Vận hành máy gặt đập khá tốn tiền”, Chad Hart – nhà kinh tế học nông nghiệp tại Đại học Iowa cho biết.
Ngô đang được thu hoạch trong một trang trại ở Iowa (Mỹ). Ảnh: Reuters
Trong thời gian chính phủ đóng cửa, lượng lớn nhân viên liên bang phải nghỉ việc tạm thời. Nhiều hoạt động vì thế bị đình trệ. Bộ Nông nghiệp Mỹ phải cho tạm nghỉ một nửa nhân lực, theo thông báo trên website.
Kế hoạch phản ứng của bộ này cho thấy họ chỉ duy trì một số hoạt động được coi là thiết yếu, như quản lý các chương trình dinh dưỡng và thanh tra thực phẩm. Hầu hết hoạt động như xử lý các khoản nông nghiệp, thanh toán cho nông dân… phải dừng lại.
Trong đó, có hàng tỷ USD tiền hỗ trợ thiên tai trong dự luật thuế và chi tiêu của Tổng thống Donald Trump.
Tim Wells – một nông dân nuôi cừu tại Paragould, Arkansas dự định tháng này nộp đơn xin trợ cấp vì thiệt hại do thời tiết. Tuy nhiên, đơn đăng ký mới không được chấp thuận trong thời gian chính phủ đóng cửa. Wells cũng lo lắng việc Bộ Nông nghiệp chậm thanh toán cho một dự án mà anh tham gia làm nhà thầu.
“Nhìn tình hình kinh tế ngành nông nghiệp hiện tại, không ai muốn chờ cả, vì chi phí vận hành quá lớn”, Wells nói.
Chính quyền Trump và Bộ Nông nghiệp đổ lỗi cho đảng Dân chủ về việc chính phủ đóng cửa. Bộ trưởng Nông nghiệp Brooke Rollins đăng trên mạng xã hội rằng: “Hàng tỷ USD hỗ trợ thiên tai đã bị chặn lại, không đến được tay nông dân”. Phe Dân chủ thì cho rằng trách nhiệm thuộc về đảng Cộng hòa vì họ kiểm soát cả lưỡng viện và Nhà Trắng.
Nông dân Mỹ năm nay đối mặt với các thách thức kinh tế nghiêm trọng. Căng thẳng thương mại với Mỹ khiến Trung Quốc gần đây chuyển sang mua đậu tương của Brazil. Trung Quốc hiện là nước nhập khẩu đậu tương lớn nhất thế giới.
Năm ngoái, Mỹ xuất khẩu gần 24,5 tỷ USD đậu tương. Trong đó, Trung Quốc mua tới 12,5 tỷ USD. Kế tiếp là Liên minh châu Âu (EU) với 2,45 tỷ USD. Năm nay, Trung Quốc đã không mua hàng Mỹ từ tháng 5.
Vụ thu hoạch ngô cho sản lượng kỷ lục cũng được dự báo kéo giá năm nay xuống. Trong khi đó, chi phí cho các đầu vào cần thiết như hạt giống hay phân bón lại đang tăng vọt.
Bộ Nông nghiệp Mỹ phải dừng thanh toán các khoản hỗ trợ thiên tai, ngừng tiếp nhận và xử lý đơn xin vay vốn mới, ngừng cung cấp hỗ trợ kỹ thuật. Cơ quan này cũng không xử lý các khoản thanh toán hàng năm cho hàng hóa và hoạt động bảo tồn đất đai, thường được cấp trong tháng 9 hoặc 10.
Một số nông dân cho biết đã nhận các khoản chi trả này từ tối 30/9. Dù khá nhỏ, số tiền cũng hỗ trợ họ phần nào trong thời gian chính phủ đóng cửa.
Hart cho biết thời điểm đóng cửa lần này gây gián đoạn lớn. Vì nông dân thường phụ thuộc vào các khoản vay của Bộ Nông nghiệp để chi trả máy móc, phân bón và chi phí khác trong mùa thu hoạch.
Những nông dân lên kế hoạch cho mùa vụ năm tới cũng có thể gặp trở ngại, Zach Ducheneaux – cựu quan chức Bộ Nông nghiệp Mỹ thời Tổng thống Joe Biden cho biết. “Nếu bạn dự định mua đất bằng khoản vay của Cơ quan dịch vụ Nông trại (FSA), cơ hội đó có thể biến mất”, Ducheneaux nói.
Hà Thu (theo Reuters)