Tài khoản giao thông: Chờ cơ chế ‘một tài khoản – nhiều xe’

Theo cơ quan quản lý, quyết định này nhằm giảm nguy cơ ùn tắc tại các trạm thu phí không dừng, đồng thời có thêm thời gian để hoàn thiện giải pháp thanh toán không dùng tiền mặt cho khối doanh nghiệp vốn phức tạp hơn so với cá nhân.

Cá nhân chỉ mất vài phút để định danh

Trước đó yêu cầu từ 1-10, toàn bộ ô tô cá nhân phải chuyển đổi từ tài khoản Công ty TNHH thu phí tự động VETC (VETC) sang “tài khoản giao thông” liên kết với ngân hàng hoặc ví điện tử. 

Với doanh nghiệp vận tải, hạn chót cũng từng được ấn định cùng ngày, khiến không ít đơn vị loay hoay chưa kịp chuẩn bị.

Ghi nhận của Tuổi Trẻ, ngày 1-10, tại trạm thu phí Long Phước (cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây), cho thấy hàng trăm xe ùn ứ từ 8h30 sáng. Nhiều tài xế khi tới trạm mới biết tài khoản VETC của mình chưa định danh sang tài khoản giao thông nên không qua được.

Anh Nguyễn Tần Tài, tài xế ô tô cá nhân, kể khi đến trạm, nhân viên báo tài khoản chưa định danh nên không đi qua. “Sau đó chỉ mất 1 – 2 phút nhân viên hỗ trợ chuyển đổi, tôi mới tiếp tục lộ trình”, anh Tài nói.

Trưa 1-10, trao đổi với Tuổi Trẻ, đại diện đội tuần tra kiểm soát giao thông đường bộ cao tốc số 6 (đội 6) thuộc Phòng 6 Cục Cảnh sát giao thông, cho biết nguyên nhân dẫn đến tình trạng ùn ứ kéo dài trước trạm thu phí Long Phước và trên cầu Long Thành sáng nay (1-10) một phần là do sự cố hai xe chết máy trên cầu, hướng TP.HCM đi Đồng Nai.

Theo đó, khoảng 7h30 sáng cùng ngày, lực lượng đội 6 tiếp nhận thông tin có xe khách bị sự cố trên cầu Long Thành nên nhanh chóng phối hợp các đơn vị liên quan dùng xe cẩu đưa các phương tiện này di chuyển khỏi hiện trường.

Trong quá trình thực hiện, dòng xe từ trạm thu phí Long Phước đi về tỉnh Đồng Nai càng tăng, dẫn đến ùn ứ. Tình trạng một số ô tô cá nhân chưa định danh tài khoản cũng làm ảnh hưởng của dòng phương tiện.

Đại diện VETC cho hay các trạm đã bố trí điểm chuyển đổi ngay tại khu vực thu phí để hỗ trợ. Dù vậy, tình trạng ùn ứ kéo dài sáng cùng ngày còn do hai xe chết máy trên cầu Long Thành, cộng thêm nhiều phương tiện chưa kịp chuyển đổi.

Các ô tô cá nhân bắt buộc phải dùng tài khoản giao thông định danh. Trường hợp chưa chuyển đổi, tài xế sẽ được nhân viên yêu cầu dừng tại khu vực hỗ trợ và làm thủ tục ngay, mất khoảng 1 – 2 phút. VETC cho biết đã bố trí 1.500 điểm hỗ trợ và nhân sự trực 24/7 để giải quyết vướng mắc.

Doanh nghiệp lo khó quản lý, đội chi phí

Trái với sự đơn giản của cá nhân, khối doanh nghiệp vận tải lại tỏ ra lo ngại. Trao đổi với Tuổi Trẻ ngày 1-10, ông N.K.T., Giám đốc một công ty vận tải tại TP.HCM có gần 30 xe container, cho biết cảm thấy nhẹ nhõm khi cơ quan chức năng lùi thời gian áp dụng tài khoản giao thông.

Dù công ty có chuẩn bị thay đổi nhưng với đội xe 30 chiếc, mỗi tài khoản khác nhau khiến doanh nghiệp lúng túng. “Nếu mỗi xe phải mở một tài khoản riêng, kế toán công ty phải kiểm soát hàng chục tài khoản cùng lúc, chi phí quản lý sẽ đội lên rất nhiều. Chúng tôi mong muốn có cơ chế một tài khoản chung cho cả doanh nghiệp để dễ kiểm soát, nhưng hiện chưa được phép”, ông T. nói.

Tương tự, ông Lâm Đại Vinh, Giám đốc Công ty vận tải Lâm Vinh, cũng chia sẻ đã nhiều lần liên hệ tổng đài VETC để hỏi. Ban đầu, doanh nghiệp này được trả lời là tài khoản doanh nghiệp vẫn dùng bình thường, chưa cần đổi.

“Nhưng sau đó, chúng tôi lại được thông báo hạn chót 1-10 áp dụng cả với doanh nghiệp. Chúng tôi thật sự không hiểu tài khoản giao thông khác gì so với tài khoản thu phí trước đây. Muốn chủ động cũng không biết làm thế nào vì chưa có hướng dẫn rõ ràng”, ông Vinh nói.

Cũng theo ông Vinh, các thành viên khác trong Hiệp hội Vận tải hàng hóa TP.HCM cũng lúng túng về quy định mới. Do đó, việc lùi thời gian điều chỉnh phù hợp với doanh nghiệp là cần thiết. Tuy nhiên, dồn về cuối năm lại càng áp lực giao thông, nếu xem xét dời sáng quý 2-2026 là phù hợp.

Theo Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam (VATA), quy định “chủ tài khoản giao thông phải trùng với tên đăng ký xe” đang gây nhiều phiền toái. Ví dụ, xe đứng tên vợ thì tài khoản ngân hàng liên kết cũng phải của vợ, chồng không thể thay thế. Với doanh nghiệp có hàng chục, hàng trăm xe, việc gắn từng tài khoản ngân hàng vào từng xe khiến công tác quản lý càng thêm phức tạp.

Khác với trước đây, khi chủ xe chỉ cần chuyển khoản trực tiếp vào số tài khoản VETC, cách nạp tiền mới bị giới hạn bởi danh sách ngân hàng liên kết. Ngoài ra, tên tài khoản ngân hàng phải trùng khớp với tên chủ xe trong đăng ký, khiến nhiều trường hợp không thể nạp tiền hộ.

“Một bất cập khác là với doanh nghiệp có đội xe lớn, chủ xe buộc phải duy trì số dư rất cao để đảm bảo qua trạm. Ví dụ, với 10 xe container, mỗi lượt qua cao tốc tốn 600.000 – 700.000 đồng, mỗi ngày cần sẵn 6 – 7 triệu đồng trong tài khoản”, lãnh đạo một doanh nghiệp vận tải nói.

Chờ cơ chế “một tài khoản – nhiều xe”

Theo VETC, trở ngại lớn nhất là hệ thống chưa thể trừ phí trực tiếp từ tài khoản ngân hàng của doanh nghiệp do quy trình thanh toán phải qua ủy nhiệm chi, không đáp ứng tốc độ xử lý 0,2 giây tại trạm ETC. Tỉ lệ kết nối với ngân hàng mới đạt khoảng 50%, chưa bảo đảm kỹ thuật.

Chính vì vậy, nhiều doanh nghiệp kiến nghị sớm cho phép cơ chế “một tài khoản quản lý nhiều phương tiện”, có hạn mức riêng cho từng xe, đi kèm công cụ đối soát minh bạch. Đây được xem là giải pháp tối ưu, vừa đáp ứng quy định, vừa giảm áp lực quản lý và chi phí vận hành.

Ông Lê Quang Hưng, Giám đốc kinh doanh VETC, thừa nhận “đúng là doanh nghiệp gặp khó, vẫn phải chờ một cơ chế tổng thể. Chúng tôi đang làm việc với Ngân hàng Nhà nước để tháo gỡ vướng mắc về phí và giải pháp kết nối”.

Tính đến ngày 30-9, trong tổng số 5,8 triệu tài khoản giao thông, mới có hơn 3 triệu tài khoản kết nối thành công với phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt. Khoảng 2,8 triệu tài khoản chưa thực hiện, trong đó gần 170.000 tài khoản thuộc về doanh nghiệp vận tải.

Theo Cục Đường bộ Việt Nam, trong ba tháng tới sẽ phối hợp với Ngân hàng Nhà nước và các tổ chức trung gian để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Các giải pháp đang được tính tới gồm: mở rộng ví điện tử dành cho doanh nghiệp, giảm phí kết nối thẻ tín dụng và thử nghiệm cơ chế “một tài khoản – nhiều xe”.

Các nhà đầu tư BOT và đơn vị cung cấp dịch vụ cũng được yêu cầu tăng cường nhân sự tại trạm thu phí, xây dựng kịch bản ứng phó sự cố, bảo đảm lưu thông thông suốt. Việc kết nối phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt với tài khoản giao thông của doanh nghiệp vẫn gặp nhiều vướng mắc, nhất là phải chịu phí cao (1 – 2%) khi kết nối, gây tốn kém. 

Vì vậy, Cục Đường bộ Việt Nam yêu cầu tiếp tục cho phép doanh nghiệp và cá nhân người nước ngoài sử dụng tài khoản thu phí hiện hành đến hết ngày 31-12, nhằm có thời gian hoàn thiện giải pháp kỹ thuật để chính thức chuyển đổi.