Suốt 13 giờ bão Bualoi quần thảo đất liền, người dân Nghệ An, Hà Tĩnh thức trắng đêm canh nhà, không rời mắt khỏi radar để cập nhật từng biến động.
Chiều 28/9, căn nhà cấp bốn rộng hơn 300 m2 xây từ năm 2003 của vợ chồng ông Phạm Trường Toàn và bà Phạm Thị Bồng, ở xã Tiên Điền, trước đây thuộc huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh, bắt đầu rung lắc theo từng đợt gió.
Hơn 60 tuổi, sống ở vùng bão lũ, quá quen với những cơn bão, song lần này hai ông bà cứ thấp thỏm. Đài báo và loa phát thanh thôn xã liên tục cảnh báo bão Bualoi đổ bộ Quảng Trị – Nghệ An, gây gió mạnh, mưa lớn. Trải qua bão Kajiki cuối tháng 8, bà Bồng chưa kịp ổn định cuộc sống thì bão dữ dội hơn ập đến.
Đối phó với bão, bà Bồng chuẩn bị gạo, cá khô, dùng dây thép chằng cửa sổ, kiểm tra mái ngói. Việc duy nhất chưa kịp làm là chặt hai cây xoan và thị trước sân phòng gió quật ngã. Ngôi nhà mái bằng của con trai nằm kế bên được chọn làm nơi trú bão cho 5 người. Vợ chồng con đi làm xa, ông bà chăm ba cháu nội từ lớp 1 đến lớp 10.
Bà Bồng mô tả cảnh luôn bịt tai lại mỗi khi nghe tiếng gió rít. Ảnh: Đức Hùng
15h ngày 28/9, gió bắt đầu nổi lên, mưa từng đợt 5-10 phút. Bà Bồng nấu cơm sớm, ông Toàn buộc thêm dây ở khung cửa chính, cửa bếp đề phòng mất điện. Sau bữa tối lúc 16h, gió rít mạnh, cây cối va đập vào nhau, ba đứa cháu sợ hãi chạy sang nhà bố mẹ, chui trong chăn kín mít. Những lúc mưa ngớt, hai ông bà đi quanh vườn, kiểm tra mái ngói, tường vách xem còn chỗ nào chưa gia cố.
Đến 20h, điện thoại bà Bồng liên tục đổ chuông, con cái và họ hàng gọi hỏi thăm liên tục, song lúc này tiếng gió ken két át cả lời nói, thỉnh thoảng xen tiếng loảng xoảng của tấm tôn bị cuốn va vào nhau. Điện mất, cả xóm chìm trong bóng tối. Bà Bồng lo căn nhà cấp bốn sẽ tốc mái hay đổ sập. Tháng trước bão Kajiki đã đánh bay mái ngói, vợ chồng phải vét 10 triệu đồng tích cóp để sửa.
Rạng sáng 29/9, cửa gỗ ngôi nhà mái bằng rung bần bật, ông Toàn phải lấy bàn chặn lại. Bên trong, bà Bồng cùng ba cháu bịt tai mỗi khi gió rít. Cả nhà thức trắng, thỉnh thoảng ông Toàn ngó sang ngôi nhà cũ xem có bị tác động gì không.
Ông Toàn bên căn nhà bị bão Bualoi làm hư hỏng. Ảnh: Đức Hùng
4h, sau tiếng rầm mạnh, ngói rơi loảng xoảng, ông Toàn thở dài: “Thôi xong rồi bà ơi”. Bà Bồng hỏi lại: “Xong cái gì, nhà sập à?”, ông Toàn thất thần chỉ gật đầu. Bà Bồng xót của, định đội mưa chạy sang nhưng bị chồng giữ lại.
Năm 1982, bà Bồng thấy gió nhấc mái tranh nhà ngoại nhưng so với lần này “không dữ bằng”. “Ngày xưa mái nhẹ, nhà không chắc nên dễ hư hại, còn giờ kiên cố hơn nhiều mà tường vẫn bị xô đổ, rất đáng sợ”, bà Bồng so sánh.
Hơn 5h, gió dịu dần, vợ chồng bà ra kiểm tra thì căn nhà cấp bốn đã đổ sập, đồ đạc ướt sũng. Cả hai đang dọn dẹp đống đổ nát, tính vay mượn dựng lại nhà. Lần này bà Bồng bảo sẽ nghe chồng, bởi cuối tháng 8 khi nhà tốc mái, ông định lợp tôn, bắn đinh chắc chắn, nhưng bà nằng nặc khuyên lợp ngói cho mát.
Bà Trịnh Thị Mừng bật khóc khi nhà tốc mái, tài sản ướt hết. Ảnh: Đắc Thành
Cách Tiên Điền hơn 100 km, ở xã Phú Trạch, tỉnh Quảng Trị, bà Trịnh Thị Mừng, 71 tuổi, cũng trải qua một đêm mất ngủ. Ngôi nhà cấp bốn xây 10 năm trước, mái ngói kiểu Thái từng giúp bà yên tâm qua nhiều mùa bão. Nhưng tối 28/9, mưa xối xả, gió quật liên hồi, tường nhà rung bần bật.
Từ 17h, bà Mừng ăn vội chén cơm với ít cá khô. Chưa kịp ăn bát thứ hai, cụ bà phải bỏ dở để lấy chậu hứng nước, vì mái của gian bếp bắt đầu bị hở, nước chảy vào. Đến 21h, thấy cây ngoài vườn gãy răng rắc, bà chạy sang nhà con trai cách vài mét tránh trú, chưa kịp che chắn tài sản.
Ít phút sau, bão quật dữ dội, từng mảng ngói rơi lộp độp, bồn nước 500 lít bị hất khỏi mái. Xót của, bà Mừng định chờ ngớt mưa quay lại, nhưng thấy tôn bay vèo vèo nên nghĩ “mất của còn hơn mất mạng, lỡ có mệnh hệ gì con cháu càng khổ”.
Suốt đêm 28 đến rạng sáng 29/9, bà Mừng không thể chợp mắt. Đôi lúc thấy mái tôn nhà con trai bị gió giật ầm ầm, cụ bà lại nóng ruột. Sáng ra, thấy mái ngói tốc gần hết, nền nhà loang nước, bà ngồi bệt xuống hiên, ôm mặt thẫn thờ: “Thiệt hại lớn quá, không biết lấy đâu mà khắc phục”.
Ở tuổi 71, sống một mình, bà Mừng nói chỉ còn biết trông vào sự đùm bọc của con cháu và hàng xóm để dựng lại nhà.
Mái nhà của bà Mừng bị bay gió giật bay ngói. Ảnh: Đắc Thành
Tại trụ sở Đài khí tượng thủy văn Hà Tĩnh, tối 28/9, phòng trực sáng đèn suốt đêm. Ông Lê Ngọc Quyết, Phó giám đốc, gần như không rời mắt khỏi màn hình radar, vệ tinh. Từ 19h, ông liên tục rà số liệu, 30 phút cập nhật tâm bão một lần.
Khi Bualoi vượt Đèo Ngang lúc 1h ngày 29/9, quét vào các phường trung tâm của tỉnh Hà Tĩnh, sức gió đạt cấp 11, ông Quyết chia sẻ rất căng thẳng vì cường độ bão không hề giảm.
“Với gió mạnh như vậy, khi đổ bộ vào khu dân cư sẽ gây thiệt hại rất lớn, người dân lại phải đối mặt nhiều khó khăn”, ông Quyết nói và cho hay bão Bualoi được đánh giá mạnh hơn Kajiki hồi cuối tháng 8, ngang với bão Doksuri tháng 9/2017.
Ở Ban chỉ huy phòng chống thiên tai tỉnh, ông Trần Đức Thịnh – Chánh văn phòng – cũng có một đêm trắng. Sau khi bão Bualoi đổ bộ rạng sáng, điện thoại trong phòng đổ chuông liên hồi, đầu dây là các báo cáo thiệt hại từ xã, phường.
Ông Thịnh cũng cho rằng Bualoi mạnh hơn Kajiki và Doksuri, phạm vi tác động rộng toàn tỉnh, lan sang khu vực khác, trong khi hai cơn trước chỉ ảnh hưởng vùng ven biển. “Chính quyền sẽ phối hợp với các ngành khắc phục sớm nhất, ưu tiên trường học để học sinh sớm trở lại lớp”, ông nói.
13 giờ bão Bualoi càn quét đất liền. Video: Nhóm phóng viên
Bão Bualoi làm 19 người chết, 13 người mất tích, hơn 104.000 ngôi nhà tốc mái, hư hỏng, gần 9.400 ha lúa hoa màu và 1.700 ha thủy sản ở Nghệ An, Hà Tĩnh bị thiệt hại, theo Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai tối 29/9.
Đức Hùng – Đắc Thành