Người dân mong muốn sớm có các chính sách hỗ trợ và chủ trương rõ ràng về phát triển điện mặt trời mái nhà – Ảnh: QUANG ĐỊNH
Thông tin từ Cục Điện lực, Bộ Công Thương, cho biết đang hoàn thiện chính sách hỗ trợ phát triển điện mặt trời.
Theo đó, ngoài 42.000 tỉ đồng ngân sách hỗ trợ trực tiếp cho 14 triệu hộ gia đình lắp đặt, còn có chương trình hỗ trợ cho vay với các khoản vay ưu đãi nhằm giảm gánh nặng tài chính cho người dân, đồng thời hỗ trợ về mặt kỹ thuật để người dân sử dụng an toàn, hiệu quả.
“Hoa mắt” với ma trận thiết bị, giá cả
Trong suốt ba tháng hè vừa qua, tiền điện nhà chị Ngọc Thương (xã Cẩm Thủy, Thanh Hóa) liên tục tăng cao, lên tới 3 – 4 triệu đồng/tháng, gấp đôi so với mức 1,5 – 2 triệu đồng/tháng trước đó, do các con được nghỉ hè nên phần lớn thời gian ở nhà, tiêu thụ điện tăng cao vì sử dụng điều hòa nhiều.
Tuy nhiên theo chị Thương, việc hằng tháng phải thanh toán tới vài triệu tiền điện, gần như gấp đôi so với thông thường khiến chị “buốt ruột” nên đã tìm hiểu các thông tin về lắp đặt điện mặt trời mái nhà.
Tuy nhiên, trên thị trường rất đa dạng với nhiều thiết bị, mẫu mã và chi phí khác nhau khiến chị “hoa cả mắt”.
Đặc biệt khi tham gia vào các hội nhóm lắp đặt thiết bị này, chị như lạc vào ma trận khi có rất nhiều thông tin khác nhau từ nhu cầu lắp đặt, tấm pin, bộ trữ điện cho đến các thiết bị khác, lên tới cả trăm triệu đồng.
“Do đây là lĩnh vực kỹ thuật nên tôi cũng không biết được mức giá và chất lượng sản phẩm, hoàn toàn dựa vào các thông tin của nhà cung cấp”, chị Thương chia sẻ.
Tương tự, anh Đình Nam (xã Vĩnh Yên, tỉnh Phú Thọ) cũng “choáng váng” khi nhận được báo giá hệ thống điện mặt trời áp mái lắp đặt của một đơn vị “có tiếng”, với dự toán lên tới hơn 100 triệu đồng.
Các tấm pin năng lượng với công suất hơn 6kWp có giá hơn 20 triệu đồng, bộ lưu trữ điện là pin lithium và inverter lên tới gần 70 triệu đồng cùng các vật tư, phụ kiện khác đi kèm gần 20 triệu đồng.
Tìm hiểu các đơn vị khác, anh Nam nhận được báo giá thấp hơn với lời giới thiệu “thiết bị tương đương”, chính hãng nhưng giá mềm hơn. Thậm chí có đơn vị báo giá chỉ còn hơn một nửa tiền, khoảng 65 triệu đồng, khiến anh Nam như “lạc vào ma trận” giá.
Tuy nhiên, cũng có một số đơn vị tư vấn khẳng định “tiền nào của nấy”.
Lắp đặt chi phí cao hơn nhưng đảm bảo chất lượng, thiết bị chính hãng, đi kèm bảo hành trọn gói và không lo lắng khi thiết bị có hỏng hóc hay cần sửa chữa.
Theo anh Nam, do chi phí sử dụng điện ngày càng tăng, nhu cầu tiêu thụ điện cũng lớn, nên gia đình quyết định lắp đặt điện mặt trời mái nhà để vừa giảm chi phí, vừa làm mái chống nóng cho tầng thượng.
“Với chi phí đầu tư lớn, lên tới cả trăm triệu đồng, tôi phải cân nhắc kỹ lưỡng, đặc biệt khi việc bán điện lên lưới không còn nhiều ưu đãi như trước đây”, anh Nam nói và cho biết rất mong chính sách hỗ trợ cho người dân lắp đặt điện mặt trời mái nhà sớm được triển khai để “giảm được đồng nào hay đồng đó”, cũng như yên tâm hơn trong sử dụng.
Người dân lắp tự dùng, chờ chính sách hỗ trợ
Theo ông Vũ Sông – CEO ANCSolar (TP.HCM), nhu cầu lắp đặt điện mặt trời mái nhà của người dân ngày càng tăng, nhất là tại miền Bắc.
Đặc biệt là những hộ gia đình có lượng điện tiêu thụ với chi phí mỗi tháng từ hơn 2 triệu đồng/tháng trở lên, nhất là vào những tháng cao điểm hè, thường lắp đặt hệ thống công suất 6kWp với nhu cầu rất nhiều nên công ty gần như chạy “full” công suất.
“Chúng tôi tư vấn lắp đặt dựa vào tiền điện tiêu thụ hằng tháng với hệ thống khoảng 5 – 6kWp, sẽ giúp giảm tiền điện tới 80 – 90%.
Với mức giá thiết bị lắp đặt điện mặt trời mái nhà ngày càng giảm trong khi chi phí sử dụng điện ngày càng tăng, nhiều gia đình – nhất là những hộ tiêu thụ khoảng trên 500kWh/tháng với tiền điện trên dưới 2 triệu đồng/tháng – càng có nhu cầu lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà để giảm chi phí và tự chủ nguồn cung điện”, ông Sông cho hay.
Theo ông Sông, chi phí lắp đặt điện mặt trời mái nhà đang là rào cản lớn nhất với nhiều người dân. Trung bình với mỗi kWp điện mặt trời mái nhà gồm lưu trữ điện có giá từ 15 – 17 triệu đồng, nên các hộ có nhu cầu lắp đặt cũng phải cân đối nguồn tài chính, hoặc tìm các nguồn vay ưu đãi, trả góp.
Hơn nữa, mức bán điện lên lưới chỉ giới hạn 20% công suất lắp đặt nên hầu hết người dân chủ yếu lắp đặt đủ nhu cầu cho gia đình.
Một đại diện của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cũng xác nhận rằng kể từ sau khi Chính phủ ban hành nghị định 58/2025 về phát triển năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới, với các cơ chế thông thoáng hơn, số lượng người dân lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà cũng tăng lên.
Đến nay theo thống kê chưa đầy đủ, hệ thống điện mặt trời mái nhà lắp đặt thêm khoảng từ 1.000 – 1.300MW, song sản lượng bán lên lưới không đáng kể do người dân lắp đặt chủ yếu phục vụ cho nhu cầu tự dùng.
Theo vị này, hộ gia đình lắp điện mặt trời mái nhà chỉ cần có giấy thông báo tới đơn vị điện lực, thực hiện theo mẫu có sẵn mà không phải chờ cơ quan chức năng kiểm tra, xác nhận.
Riêng với hệ thống có đấu nối với hệ thống điện quốc gia, bán sản lượng điện dư lên lưới, cần phối hợp và thống nhất với đơn vị điện lực về các vấn đề kỹ thuật, thỏa thuận đo đếm và các thủ tục liên quan.
“Với những trường hợp bán điện lên lưới, EVN cũng đã công bố thông tin cụ thể về căn cứ tính giá điện để từng địa phương triển khai thực hiện khi ký hợp đồng mua bán điện với khách hàng”, vị này thông tin.
Cần thông báo để đảm bảo an toàn hệ thống
Theo đại diện EVN, nghị định 58 quy định các tổ chức cá nhân lắp đặt ĐMT mái nhà tự sản, tự tiêu phải thông báo tới các cơ quan chức năng và ngành điện. Trong đó, tùy vào đối tượng theo quy mô công suất đăng ký, bán điện lên lưới hay không mới phải thực hiện các thủ tục thông báo, đăng ký với cơ quan chức năng.
Việc thông báo nhằm giúp ngành điện có được thông tin phụ tải, công suất lắp đặt để phục vụ vận hành hệ thống điện và cân bằng cung – cầu.
Theo vị này, nghị định trước đây không có chế tài, nhưng số lượng người đăng ký lắp đặt không thông báo khá nhiều, khiến cho EVN phải thống kê, rà soát trong khi nguồn lực có hạn.
Do đó yêu cầu đăng ký, thông báo khi lắp đặt điện mặt trời mái nhà, có hình thức xử phạt nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý, người dân chủ động trong việc thực hiện trách nhiệm pháp lý khi lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà khi điện là mặt hàng tiêu dùng đặc biệt, liên quan tới an toàn, an ninh hệ thống.
42.000 tỉ đồng hỗ trợ cho 14 triệu hộ lắp ĐMT mái nhà
Trao đổi với Tuổi Trẻ, một lãnh đạo Cục Điện lực (Bộ Công Thương) cho biết đang hoàn thiện chính sách hỗ trợ phát triển điện mặt trời mái nhà, với các định hướng trọng tâm là hỗ trợ về tài chính và hỗ trợ kỹ thuật cho các hộ gia đình lắp đặt, thực thi theo đúng quy định của Luật Điện lực.
Trong đó mức khuyến khích hỗ trợ về tài chính sẽ hỗ trợ trực tiếp bằng nguồn tiền ngân sách cho các hộ gia đình lắp đặt, với tổng số tiền hỗ trợ dự kiến là 42.000 tỉ đồng cho 14 triệu hộ.
Tiếp đó hỗ trợ cho vay với các khoản vay ưu đãi từ ngân hàng để giảm gánh nặng tài chính cho người dân khi lắp đặt. Ngoài ra là hỗ trợ về mặt kỹ thuật để sau khi lắp đặt, người dân sử dụng an toàn, hiệu quả.
Theo vị này, các chính sách hỗ trợ mang tính động viên, khuyến khích cho người dân, nhưng quan trọng hơn là các chính sách ưu đãi cho vay vốn.
“Chúng tôi cũng đang làm việc với Ngân hàng Nhà nước và các đơn vị liên quan để bổ sung, điều chỉnh thêm các chính sách để triển khai các gói cho vay lắp đặt điện mặt trời mái nhà”, vị này nói.