Công ty đại chúng không còn được quyết định tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa, theo Nghị định mới của Chính phủ.
Chính phủ vừa ban hành Nghị định 245 sửa đổi, bổ sung một số quy định thực hiện Luật Chứng khoán. Theo đó, quy định trước đây về công ty đại chúng tự quyết định tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa đã được bãi bỏ. Việc này nhằm tạo điều kiện tiếp cận thị trường với nhà đầu tư nước ngoài.
Nhiều năm qua, quy định về “room” ngoại tại các công ty đại chúng là một trong những rào cản lớn nhất khiến thị trường chứng khoán Việt Nam khó nâng hạng. Tổ chức xếp hạng như MSCI hay Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC) cũng từng nêu rõ vấn đề trên. Bất cập này tạo ra khó khăn trong việc tiếp cận của các nhà đầu tư nước ngoài, ảnh hưởng đến tính thanh khoản và quy mô của thị trường chứng khoán.
Thực tế, nhiều doanh nghiệp liên tục rơi vào tình trạng kín “room” ngoại do quy định pháp luật, và một số tận dụng quyền tự quyết để đặt tỷ lệ sở hữu này thấp hơn mức tối đa, có công ty chỉ 5-10%. Họ tìm cách “né” vốn ngoại nhằm đề phòng bị thâu tóm nhưng cũng có thể để “giữ chỗ” cho các nhà đầu tư chiến lược tiềm năng, hay bảo vệ lợi ích của một nhóm cổ đông kiểm soát.
Theo quy định và cam kết quốc tế, tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa tại Việt Nam không cố định, phụ thuộc vào ngành nghề kinh doanh, có thể là 50% hoặc 100%.
Như vậy với quy định mới, chỉ những công ty đại chúng đã thông báo “room” ngoại trước đó được tiếp tục giữ nguyên hoặc thay đổi. Họ phải công bố tỷ lệ sở hữu này trên trang thông tin điện tử của doanh nghiệp, sở giao dịch chứng khoán và hoàn thành thủ tục thông báo trong vòng 12 tháng. Tổng công ty Lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSDC) cập nhật và công bố trên website tỷ lệ sở hữu tối đa, hiện hữu của nhà đầu tư ngoại tại từng công ty đại chúng.
Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, các quy định trên nhằm đảm bảo quyền của cổ đông ngoại trong giao dịch cổ phiếu, mở rộng thị trường và giảm rủi ro cho họ.
Nhà đầu tư đang theo dõi bảng điện tử tại phòng giao dịch của một công ty chứng khoán ở TP HCM. Ảnh: Quỳnh Trần
Cũng theo nghị định, thủ tục cấp mã số giao dịch cho nhà đầu tư nước ngoài được đơn giản hóa. Chẳng hạn, họ không còn phải nộp hồ sơ giấy để VSDC cấp giấy chứng nhận đăng ký mã số giao dịch. Thay vào đó, nhà đầu tư sẽ được cấp mã giao dịch trực tuyến (ESTC) và thực hiện mua bán sau khi có mã này.
Ngoài ra, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán nước ngoài sẽ được cấp hai mã số giao dịch chứng khoán cho giao dịch của chính họ và khách hàng. Điều này giúp tối ưu hóa quy trình quản lý và theo dõi tách bạch nội bộ theo từng loại hình hoạt động (tự doanh, quản lý giao dịch của khách hàng) của công ty quản lý quỹ nước ngoài. Đây cũng là cơ sở để triển khai mô hình giao dịch tổng (OTA – Omnibus Trading Account) theo thông lệ quốc tế.
Thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ được tổ chức FTSE xem xét nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi trong kỳ rà soát chỉ số thường niên vào 7/10. FTSE Russell là một trong ba công ty cung cấp chỉ số hàng đầu thế giới gồm MSCI, FTSE Russell và S&P Dow Jones Indices, tạo cơ sở tham chiếu cho các nhà đầu tư quốc tế.
Theo kịch bản của HSBC, hơn 10 tỷ USD vốn ngoại có thể đổ vào nếu thị trường chứng khoán được nâng hạng.
Tất Đạt