Phó thủ tướng Trần Hồng Hà – Ảnh: VGP
Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho hay dự thảo tập trung ba nội dung. Đó là các nội dung sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 18 của Trung ương về “Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao”.
Ba nội dung lớn sửa đổi Luật Đất đai
Bao gồm: Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất; tài chính đất đai, giá đất; về hoàn thiện hệ thống thông tin quốc gia về đất đai, cơ sở dữ liệu đất đai.
Sửa đổi, bổ sung nhằm tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính, cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh; đồng bộ hệ thống pháp luật và tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thi hành luật. Các vấn đề liên quan đến phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền để thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp.
GS Hoàng Văn Cường, nguyên Phó hiệu trưởng Trường đại học Kinh tế quốc dân, đề nghị thu hẹp phạm vi Nhà nước thu hồi đất, chỉ áp dụng cho mục đích công cộng, quốc phòng, an ninh. Với các dự án thương mại, dịch vụ, nên để doanh nghiệp và người dân tự thỏa thuận, chỉ trong trường hợp đặc biệt khi đa số hộ dân (75-80%) đã đồng thuận mới tiến hành thu hồi bắt buộc.
Nhiều ý kiến cũng cho rằng cần phân định rõ giữa đấu giá và đấu thầu khi giao đất, cho thuê đất: đấu giá chỉ áp dụng với khu đất có hạ tầng, quy hoạch ổn định; còn đấu thầu nhằm chọn nhà đầu tư có năng lực và phương án phát triển tốt nhất, không chỉ dựa trên giá.
Về bảng giá đất, các đại biểu thống nhất giữ chu kỳ 5 năm, đồng thời bổ sung cơ chế điều chỉnh hằng năm bằng hệ số, hoặc xây dựng lại bảng giá mới nếu biến động lớn, nhằm phản ánh sát thực tế và giảm chồng chéo, tiết kiệm nguồn lực.
Đối với chính sách miễn, giảm tiền sử dụng đất, cần có cơ chế hỗ trợ phù hợp, đặc biệt với các hộ gia đình sử dụng đất hợp pháp nhưng chưa kịp cấp giấy chứng nhận, để tránh thiệt thòi khi áp dụng bảng giá mới.
Tháo gỡ vướng mắc chuyển đổi mục đích sử dụng đất, xác định giá đất
Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng – Ảnh: VGP
Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng cho biết bộ đang xây dựng dự thảo văn bản tháo gỡ vướng mắc về nghĩa vụ tài chính khi hộ gia đình, cá nhân chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở. Theo đó sẽ có quy định cụ thể cho từng trường hợp trong và ngoài hạn mức, số lần được hưởng ưu đãi.
Bộ Tài chính cũng đề xuất bổ sung quy định rõ ràng về miễn, giảm tiền sử dụng đất và tiền thuê đất cho doanh nghiệp, hoặc giao Chính phủ quyết định hằng năm và báo cáo Quốc hội, bảo đảm tính minh bạch, ổn định cho hoạt động sản xuất kinh doanh.
Kết luận, Phó thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu hoàn thiện dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Trong đó không lập quy hoạch sử dụng đất cấp xã. Bổ sung các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.
Đó là các dự án quốc phòng, an ninh, khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế thuộc thẩm quyền Thủ tướng và Nhà nước sẽ thu hồi, riêng những dự án hạ tầng xã hội như nhà ở xã hội, giáo dục, y tế…
Phân định rõ ràng giữa thu hồi đất để thực hiện dự án thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất. Cho phép tiếp tục theo cơ chế thỏa thuận giữa nhà đầu tư và người dân, thay vì bắt buộc Nhà nước phải đứng ra thu hồi.
Hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất cần gắn với quy hoạch chi tiết, không chỉ dừng ở quy hoạch phân khu, để bảo đảm minh bạch và khả thi. Về giá đất, cần duy trì bảng giá đất 5 năm một lần, kèm hệ số điều chỉnh theo biến động thị trường.
Hệ số này phải có phương pháp xác định rõ ràng, căn cứ pháp lý cụ thể và quy định ngưỡng biến động để điều chỉnh. Về lâu dài, cần tiến tới một giá đất thống nhất trên cơ sở dữ liệu đất đai, nhưng trước mắt vẫn phải áp dụng bảng giá và hệ số.
