Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đánh giá công tác phòng chống tham nhũng còn bất cập, thậm chí có vụ việc xảy ra ngay trong cơ quan phòng chống tham nhũng.
Sáng 5/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến các báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, thi hành án, phòng, chống tham nhũng năm 2025.
Theo báo cáo của Chính phủ năm 2025, công tác điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng cơ bản được thực hiện theo đúng pháp luật. Nhiều vụ án tham nhũng lớn, gây hậu quả nghiêm trọng được phát hiện. Nhiều cán bộ, công chức, trong đó có cả lãnh đạo thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý đã bị xử lý. Công tác thu hồi tài sản tham nhũng trong giai đoạn điều tra đạt kết quả rất tích cực.
Tuy nhiên, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đánh giá tình trạng vi phạm về thực hiện công khai, minh bạch; công tác tự kiểm tra phát hiện tham nhũng trong nội bộ chưa có chuyển biến tích cực. Chất lượng, tiến độ giải quyết một số vụ việc, vụ án tham nhũng chưa đạt yêu cầu. Giá trị tài sản tham nhũng phải thu hồi vẫn tồn đọng lớn. “Tình trạng tham nhũng ngay trong các cơ quan có nhiệm vụ phòng chống tham nhũng; tiêu cực trong khu vực hành chính, dịch vụ công chưa được khắc phục”, cơ quan thẩm tra chỉ ra.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội
Cơ quan này đề nghị Chính phủ phân tích rõ “nguy cơ” của tham nhũng, lãng phí đối với sự tồn vong của chế độ đến nay đã được đẩy lùi đến đâu để dự báo đúng tình hình. Đồng thời, Chính phủ cần tổng kết, đánh giá đầy đủ các hạn chế, nguyên nhân, nhận diện rõ các khó khăn, thách thức mới trong công tác phòng chống tham nhũng.
Việc chuyển trọng tâm sang phòng ngừa, chủ động nhận diện, cảnh báo vi phạm từ sớm, từ xa; tập trung thanh tra, kiểm tra các lĩnh vực dễ phát sinh tham nhũng và nâng cao chất lượng điều tra, xử lý các vụ án tham nhũng lớn cũng được Uỷ ban Pháp luật và Tư pháp đặt ra.
Phó chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga cho rằng các biện pháp phòng ngừa tham nhũng được quan tâm nhưng vẫn còn một số hạn chế. Một số biện pháp phòng ngừa chưa thực sự hiệu quả, mang tính hình thức. Thực trạng này đã nêu trong nhiều năm nay nhưng chưa được khắc phục triệt để.
“Kết quả phát hiện, xử lý tội phạm về tham nhũng cho thấy có sự câu kết móc nối giữa cán bộ thoái hóa biến chất với doanh nghiệp, tổ chức trục lợi”, bà nói.
Bà cho rằng cần sớm thể chế hóa như quy định về bảo vệ người đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí. Một số văn bản liên quan trực tiếp công tác phòng chống tham nhũng, lãng phí chậm được sửa đổi như: Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, Luật Phòng chống tham nhũng. “Đề nghị Chính phủ báo cáo, đánh giá thêm về nguyên nhân của chậm hoàn thiện thể chế”, bà nêu.
Thông qua hoạt động giám sát của các cơ quan Quốc hội và ý kiến của cử tri, Phó chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát cho rằng một bộ phận cán bộ, công chức nảy sinh tư tưởng “làm nhiều sai nhiều” nên làm việc cầm chừng. Bà đề nghị Chính phủ đánh giá và có giải pháp về thực trạng làm việc cầm chừng, đùn đẩy, né tránh, sợ sai, không dám làm.
Tổng thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong đồng tình công tác xây dựng hoàn thành thể chế phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực còn bất cập. Trong thời gian tới, Chính phủ, Thủ tướng sẽ tăng cường chỉ đạo các bộ ngành tháo gỡ những điểm nghẽn, nút thắt về thể chế để khơi thông nguồn lực.
Thanh tra Chính phủ đang tham mưu giúp Chính phủ trình Quốc hội luật sửa đổi bổ sung một số điều Luật Phòng chống tham nhũng nhằm nâng cao hiệu quả các biện pháp phòng ngừa như về công khai minh bạch, ứng dụng khoa học chuyển đổi số trong quản lý và kiểm soát tài sản thu nhập.
Sơn Hà