Thành phố đang lấy ý kiến sửa đổi nghị quyết vùng phát thải thấp, trong đó đưa ra lộ trình thực hiện sớm hơn, diện cấm, hạn chế phương tiện rộng hơn so với trước.
Ngày 28/8, UBND TP Hà Nội bắt đầu lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Quy định thực hiện vùng phát thải thấp trên địa bàn, thực hiện theo Điều 28 Luật Thủ đô.
Vùng phát thải thấp (LEZ) là khu vực giới hạn trong thành phố, nơi có mức độ ô nhiễm không khí cao. Phương tiện giao thông hoạt động ở vùng này phải đáp ứng tiêu chuẩn phát thải nghiêm ngặt. Phương tiện không đạt tiêu chuẩn sẽ bị hạn chế hoặc phải trả phí.
Phương tiện lưu thông trên vành đai 2, đoạn Ngã Tư Sở. Ảnh: Giang Huy
Dự thảo cơ bản giữ nguyên nội dung như Nghị quyết 47/2024 của HĐND thành phố về việc thực hiện vùng phát thải thấp trên địa bàn, chỉ điều chỉnh lộ trình, phạm vi thực hiện cho phù hợp với Chỉ thị số 20 của Thủ tướng về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường.
Cụ thể theo Nghị quyết 47, từ năm 2025 đến 2030 Hà Nội thí điểm lập vùng phát thải thấp ở một số khu vực thuộc quận Hoàn Kiếm, Ba Đình cũ và từ năm 2031 trở đi mở rộng tới các khu vực đáp ứng tiêu chí vùng phát thải thấp.
Dự thảo mới đưa ra lộ trình sớm hơn 5 năm, phạm vi rộng hơn. Cụ thể từ ngày 1/7/2026, Hà Nội thực hiện vùng phát thải thấp trong vành đai 1; từ ngày 1/1/2028 mở rộng tới vành đai 2 và từ ngày 1/1/2030 mở rộng tới vành đai 3 và khuyến khích các xã phường khác lập vùng phát thải thấp.
Khu vực cấm xe máy chạy xăng dầu từ ngày 1/7/2026. Đồ họa: Hoàng Khánh
Từ năm 2031 trở đi, các khu vực trên địa bàn có một trong các tiêu chí quy định tại Điều 4 Nghị quyết phải thực hiện vùng phát thải thấp. Điều 4 đưa ra ba tiêu chí xác định vùng phát thải thấp.
Thứ nhất là thuộc vùng bảo vệ nghiêm ngặt và vùng hạn chế phát thải được xác định tại Quy hoạch Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đó là các khu dân cư tập trung tại 12 quận cũ: Ba Đình, Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Thanh Xuân, Cầu Giấy, Hoàng Mai, Tây Hồ, Long Biên, Bắc Từ Liêm, Nam Từ Liêm, Hà Đông.
Thứ hai là khu vực thường xuyên xảy ra ùn tắc giao thông từ mức độ D đến F theo TCVN 13592:2022 đường đô thị – yêu cầu thiết kế. Theo tiêu chuẩn này, mức phục vụ (LOS) là thước đo về chất lượng vận hành của dòng giao thông mà người điều khiển phương tiện và hành khách nhận biết được. Mức phục vụ được chia làm 6, theo thứ tự từ cao xuống thấp, được ký hiệu là A, B, C, D, E, F. Mức A là phương tiện giao thông lưu thông tốt, mức B có lượng xe lưu thông trên đường cao hơn, mức E phương tiện bắt đầu ùn ứ và mức F là tắc đường.
Thứ ba là chất lượng không khí trung bình năm đánh giá tối thiểu một năm gần nhất không đạt Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng không khí hiện hành với các thông số chính: SO2, NO2, tổng bụi lơ lửng (TSP), bụi PM10, bụi PM2.5.
| Các văn bản | Thời gian | Loại phương tiện cấm/hạn chế | Phạm vi áp dụng |
| Nghị quyết 47/2024 của Hà Nội | 2025-2030 | Cấm xe tải hạng nặng chạy bằng dầu diesel; hạn chế hoặc cấm ôtô không đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 4 và xe môtô, xe gắn máy không đáp ứng tiêu chuẩn mức 2 đi vào vùng LEZ theo thời điểm hoặc khu vực | Vùng LEZ tại một số khu vực của quận Hoàn Kiếm, Ba Đình cũ |
| 2031 trở đi | Mở rộng sang khác khu vực với một số điều kiện cụ thể | ||
| Chỉ thị 20/2025 của Thủ tướng | 1/7/2026 | Cấm xe môtô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch (xăng, dầu) | Trong vành đai 1 |
| 1/1/2028 | Cấm xe môtô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch; hạn chế ôtô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch
|
Trong vành đai 1 và 2 | |
| Từ 2030 trở đi | Trong vành 1, 2, 3 | ||
| Dự thảo nghị quyết của Hà Nội | Từ 1/7/2026 | Cấm xe tải hạng nặng chạy bằng dầu diesel; cấm xe môtô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch; không khuyến khích, hạn chế hoặc cấm ôtô không đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 4 lưu thông vào vùng LEZ theo khung giờ, thời điểm hoặc khu vực. | Trong vành đai 1 |
| Từ 1/1/2028 | Trong vành đai 1, 2 | ||
| Từ 1/1/2030 | Trong vành đai 1, 2, 3 và khuyến khích khu vực khác |
Những khu vực thuộc vùng LEZ sẽ cấm lưu thông xe tải hạng nặng chạy bằng dầu diesel; cấm xe môtô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch; không khuyến khích, hạn chế hoặc cấm ôtô không đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 4 lưu thông vào vùng phát thải thấp theo khung giờ, thời điểm hoặc khu vực.
UBND TP Hà Nội sẽ đề xuất ban hành các loại phí và lệ phí đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ có phát thải, hoặc phương tiện giao thông không khuyến khích lưu thông trong vùng phát thải thấp.
Thành phố sẽ nghiên cứu chính sách hỗ trợ người sinh sống và làm việc trong vùng phát thải thấp, các tổ chức, doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang sử dụng năng lượng sạch, phương tiện giao thông không phát thải.
Dự thảo nghị quyết dự kiến được trình HĐND thành phố xem xét thông qua tại kỳ họp cuối năm 2025 và có hiệu lực từ năm 2026.
Ba vành đai của Hà Nội. Đồ họa: Hoàng Khánh
Hà Nội đang đối mặt với ô nhiễm không khí. Theo Báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia 2016-2020, nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm tại thành phố vượt gần hai lần quy chuẩn kỹ thuật quốc gia. Nồng độ bụi PM10 trung bình năm vượt quá giới hạn quy chuẩn Việt Nam từ 1,3 đến 1,6 lần.
Thành phố xác định nguồn gây ô nhiễm không khí chủ yếu là phát thải từ phương tiện giao thông đường bộ, chiếm 58-74% tùy từng thời điểm (phương tiện phát thải chính là xe máy, tiếp đến là xe tải và taxi) và nguồn bụi đường.
Thống kê của Sở Giao thông Vận tải (nay là Sở Xây dựng), đến hết năm 2024 Hà Nội có trên 9,2 triệu phương tiện đang hoạt động, chưa bao gồm xe của cơ quan trung ương. Trong đó thành phố đang quản lý 1,1 triệu ôtô, hơn 6,9 triệu xe máy. Ngoài ra, còn khoảng 1,2 triệu ôtô, xe máy cá nhân từ các tỉnh, thành phố khác lưu thông trên địa bàn.
Võ Hải