Chiều 20/8, Bộ Tư pháp công bố dự thảo Nghị định quy định về tổ chức và hoạt động của Thanh tra Công an nhân dân (thay thế Nghị định 164/2024) đang được thẩm định theo trình tự rút gọn.
Theo Bộ Công an (cơ quan soạn thảo) cho biết, trong dự thảo Nghị định đề xuất cơ quan thanh tra Công an nhân dân, gồm: Thanh tra Bộ Công an; Thanh tra Công an tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Thanh tra Cục Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng; Thanh tra Cục Cảnh sát PCCC và Cứu nạn, cứu hộ.
Tại công an các đơn vị, địa phương có quân số từ 200 cán bộ, chiến sĩ trở lên được bố trí cán bộ thanh tra chuyên trách; quân số dưới 200 người thì bố trí cán bộ thanh tra kiêm nhiệm. Số lượng cán bộ thanh tra chuyên trách, kiêm nhiệm do thủ trưởng công an đơn vị, địa phương quyết định.
Nhìn chung, để phù hợp với quy định tại luật Thanh tra năm 2025 cũng như mô hình tổ chức mới của CAND, tại dự thảo, Bộ Công an đề xuất bỏ quy định về thanh tra tại công an huyện. Các nội dung khác cơ bản giữ nguyên.
Với Cục Cảnh sát PCCC và Cứu nạn, cứu hộ, Bộ Công an lý giải đây là lĩnh vực có tính kỹ thuật chuyên sâu, đòi hỏi phải có cán bộ thanh tra được đào tạo bài bản, có kiến thức. Hoạt động thanh tra của Cục Cảnh sát PCCC và Cứu nạn, cứu hộ thời gian qua đã góp phần tích cực trong phát hiện, xử lý và kiến nghị khắc phục những tồn tại, thiếu sót của các tập đoàn, tổng công ty, cơ sở sản xuất, kinh doanh lớn, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra cháy nổ cao trên phạm vi toàn quốc.

Trong khi đó, Cục Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng, được thành lập trên cơ sở thu gọn đầu mối từ 7 Cục của Tổng cục Cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp trước đây. Tổ chức bộ máy của Thanh tra Tổng cục được giữ nguyên và đổi tên thành Thanh tra Cục như hiện nay.
Theo Bộ Công an, quân số của Cục Cảnh sát quản lý trại giam là 25.500 cán bộ, chiến sĩ với 74 đầu mối cấp phòng và tương đương, quản lý khoảng 191.000 phạm nhân ở các trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng. Địa bàn đóng quân trên cả nước, phạm vi quản lý rộng, tính chất phức tạp, là lực lượng đặc thù, thực hiện nhiệm vụ trong môi trường khép kín, dễ phát sinh sai phạm, tiêu cực. Hoạt động giam giữ, giáo dục cải tạo và thực hiện chế độ, chính sách đối với phạm nhân là lĩnh vực nhạy cảm, liên quan đến quyền con người, quyền công dân, luôn được các tổ chức của Liên Hợp quốc quan tâm giám sát, đánh giá.
Do đó, việc kế thừa và giữ nguyên quy định về tổ chức Thanh tra Cục Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng, để giúp thủ trưởng đơn vị giải quyết các mặt công tác thanh tra thuộc thẩm quyền là cần thiết, theo Bộ Công an.
Ở địa phương, Bộ Công an cho rằng, việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã, cấp tỉnh dẫn đến mở rộng phạm vi quản lý, tăng cường thêm quân số. Chính vì thế phải có cán bộ thanh tra được đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ để tham mưu giải quyết các công việc liên quan đến công tác thanh tra thuộc thẩm quyền của thủ trưởng đơn vị.
Thực tiễn bố trí cán bộ thanh tra chuyên trách, kiêm nhiệm tại công an các đơn vị, địa phương từ năm 2014 đến nay đã phát huy tốt hiệu quả, giúp giải quyết tốt các mặt công tác thanh tra ngay từ cơ sở, giảm thiểu tình trạng khiếu tố vượt cấp.
Thanh tra Bộ Công an có trách nhiệm giúp Bộ trưởng Bộ Công an quản lý nhà nước về công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong Công an nhân dân.
Thanh tra Bộ Công an còn thực hiện nhiệm vụ thanh tra đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc thẩm quyền và phạm vi quản lý nhà nước về bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội của Bộ Công an…
Việc bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm, cách chức, điều động, luân chuyển, biệt phái Chánh Thanh tra Bộ Công an thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều 12 Luật Thanh tra.
Bộ trưởng Bộ Công an bổ nhiệm sĩ quan Công an nhân dân vào các ngạch thanh tra viên. Việc xem xét, bổ nhiệm các ngạch thanh tra viên Công an nhân dân phải đảm bảo các điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định”, Dự thảo nêu.