Khoa học – công nghệ: Điểm sáng mới của hợp tác Việt – Hàn

Ngày 11-8, tại Seoul, lễ đón cấp nhà nước Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân đã diễn ra trọng thể dưới sự chủ trì của Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung và Phu nhân, với 21 loạt đại bác được bắn.

Trụ cột, điểm sáng mới

Cách đây gần ba năm, vào tháng 12-2022, Việt Nam và Hàn Quốc chính thức nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện, là nước thứ tư có tầm mức quan hệ này với Việt Nam.

Sự kiện đó đã mở đầu cho những cột mốc nâng cấp quan hệ của Việt Nam với các nước khác. Câu hỏi đặt ra là: Khi đã ở mức quan hệ cao nhất như vậy, hai nước có thể làm thêm điều gì nữa?

Rõ ràng kinh tế, thương mại và đầu tư là những lĩnh vực nổi bật trong hợp tác giữa hai nước. Trong cuộc hội đàm giữa Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Lee Jae Myung ngày 11-8, hai nhà lãnh đạo đã chia sẻ quan điểm chung về việc cùng định hình và triển khai tầm nhìn chiến lược mới, đưa liên kết kinh tế Việt Nam – Hàn Quốc lên tầm cao mới trong bối cảnh hiện nay.

Trong đó, hai bên sẽ chuyển từ hợp tác dựa trên thị trường sang hợp tác cùng phát triển chuỗi sản xuất, phát triển nhân lực chất lượng cao; từ phát triển theo chiều rộng sang theo chiều sâu, ưu tiên chất lượng, hiệu quả, bền vững, nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo và lợi ích phát triển bền vững dài hạn.

Hai bên nhất trí tiếp tục tạo thuận lợi thương mại, hỗ trợ nâng cao năng lực cho các doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu của các doanh nghiệp Hàn Quốc, qua đó sớm đạt mục tiêu kim ngạch thương mại song phương 150 tỉ USD.

Đặc biệt với khoa học – công nghệ, Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Lee Jae Myung nhất trí nâng tầm hợp tác, đưa lĩnh vực này trở thành trụ cột, điểm sáng mới trong quan hệ song phương để Việt Nam hướng tới trở thành đối tác kiến tạo giá trị cùng Hàn Quốc trong khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Tổng Bí thư khẳng định Việt Nam sẵn sàng tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp lớn Hàn Quốc mở rộng quy mô đầu tư vào Việt Nam.

Trong đó ưu tiên các lĩnh vực mà Hàn Quốc có thế mạnh và phù hợp với định hướng phát triển mới của Việt Nam như phát triển cơ sở hạ tầng, sản xuất thiết bị điện tử công nghệ cao, chất bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), năng lượng tái tạo, đô thị thông minh.

Theo thông tin từ Bộ Ngoại giao, tại hội đàm, hai nhà lãnh đạo cũng đã nhất trí tăng cường hợp tác văn hóa, giáo dục và giao lưu nhân dân, trong đó có du lịch và công nghiệp văn hóa.

Tổng thống Lee Jae Myung cam kết tiếp tục mở rộng hơn nữa quy mô hỗ trợ ODA cho các lĩnh vực Việt Nam quan tâm như cơ sở hạ tầng, nghiên cứu và phát triển, ứng phó với biến đổi khí hậu.

Ông mong muốn Việt Nam quan tâm và hỗ trợ để các doanh nghiệp Hàn Quốc mở rộng, nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh, đầu tư lâu dài và được tham gia các dự án trọng điểm của Việt Nam.

Công nghệ là trọng tâm và mở rộng hợp tác

Sau hội đàm, Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Lee Jae Myung đã cùng chứng kiến lễ ký kết và trao 10 văn kiện hợp tác giữa bộ, ngành hai nước.

Số lượng văn kiện được dự báo sẽ còn tăng khi các hoạt động của doanh nghiệp hai nước diễn ra.

Tờ Thời báo Kinh tế châu Á của Hàn Quốc đã dùng từ “xếp hàng” để nói về sự trông chờ của các doanh nghiệp xứ kim chi để được tham gia các hoạt động của Tổng Bí thư Tô Lâm.

“Các văn kiện nhìn chung khá đa dạng, từ cấp bộ đến tập đoàn và cấp địa phương. Điều này phản ánh hai quốc gia đang xem công nghệ là trọng tâm nhưng vẫn nỗ lực mở rộng phạm vi hợp tác. Các bản ghi nhớ và thỏa thuận là cơ sở để tăng cường các tương tác nhằm tạo điều kiện cho các thỏa thuận chi tiết và thực chất hơn trong tương lai”, TS Huỳnh Tâm Sáng, thành viên Chương trình Lãnh đạo trẻ của Pacific Forum (Mỹ), nói với Tuổi Trẻ.

Với việc lãnh đạo hai nước đã xác định khoa học – công nghệ là trụ cột mới trong quan hệ, TS Sáng cho rằng hoàn toàn có khả năng hai nước thiết lập một sáng kiến về hợp tác khoa học – công nghệ trong kỷ nguyên mới, qua đó tạo động lực cho quan hệ song phương.

Tuy nhiên sáng kiến này cũng có thể mang tính đa phương, khi Hàn Quốc và Việt Nam hoàn toàn có lợi ích khi kêu gọi sự tham gia của các quốc gia có chung tầm nhìn về hợp tác khoa học – công nghệ.

“Các cơ chế đa phương lấy trục chính là quan hệ Việt – Hàn sẽ có tính bổ sung, chẳng hạn như cung cấp lao động tay nghề chuyên môn cao, tăng cường trao đổi ở các hội nghị khu vực và quốc tế, tăng cường nguồn lực từ đầu tư tư nhân và khuyến khích trao đổi sinh viên thuộc khối ngành STEM”.

Bên cạnh đó, theo ông Sáng, Việt Nam có thể cung ứng lực lượng lao động về AI cho Hàn Quốc, nhất là trên cơ sở được đào tạo và hướng dẫn bởi các chuyên gia Hàn Quốc.

Các trung tâm công nghệ ở TP.HCM và Hà Nội nên đi đầu trong việc thu hút các chuyên gia và lực lượng tay nghề cao từ đối tác Đông Bắc Á.

“Việc chia sẻ các thành tựu về công nghệ và phối hợp cùng thực hiện các dự án lớn có thể tạo đà cho hợp tác Việt – Hàn trong các lĩnh vực công nghệ”, ông Sáng nói thêm.

Với TS Kwak Sung Il thuộc Viện Chính sách kinh tế quốc tế Hàn Quốc, không có sự hợp tác kinh tế nào giữa Hàn Quốc với các nước Đông Nam Á khác có thể so sánh được hợp tác giữa Hàn Quốc với Việt Nam nhờ nhiều lợi thế, đặc biệt là sự ổn định chính trị của mảnh đất hình chữ S.

Khi nền kinh tế phát triển, nhu cầu về các chuyên gia lành nghề chắc chắn tăng lên, do đó việc bồi dưỡng nhân tài chất lượng cao là rất quan trọng để chuyển đổi cơ cấu kinh tế từ phụ thuộc vào lao động giản đơn, lương thấp sang sản xuất các sản phẩm tiên tiến, có giá trị gia tăng cao như khoa học – công nghệ.

“Nếu nguồn nhân lực được phát triển thông qua hợp tác với Hàn Quốc, một vành đai hợp tác bán dẫn giữa Hàn Quốc và Việt Nam có thể được hình thành.

Điều này có khả năng dẫn đến việc thiết lập một mạng lưới sản xuất chất bán dẫn mới trải dài khắp Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam và các nước Đông Nam Á lân cận”, ông khẳng định.