Vấn nạn ‘bạo lực hẹn hò’

Ít nhất 14 phụ nữ Hàn Quốc bị sát hại trong ba năm qua dẫu được cảnh sát bảo vệ, hầu hết thủ phạm là người yêu cũ. Các nạn nhân trước đó đều đã báo cáo về các mối đe dọa và bạo lực, nhận được sự hỗ trợ từ cảnh sát bằng các biện pháp dành cho người có nguy cơ bị tấn công trả thù như: tuần tra đặc biệt, đồng hồ thông minh có thể gửi tín hiệu khẩn cấp đến cảnh sát, lệnh bảo vệ tạm thời. Tuy nhiên, do không có thẩm quyền pháp lý để cách ly những kẻ tấn công, cảnh sát thường không thể can thiệp hiệu quả.

Hàn Quốc có luật cụ thể về bạo lực gia đình và rình rập, nhưng lại không có khuôn khổ pháp lý riêng biệt nào nhắm vào bạo lực hẹn hò, khiến việc thực thi pháp luật trở nên khó khăn.

Theo Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ, “bạo lực hẹn hò” là hành vi bạo lực thể chất, tình dục, tinh thần hoặc lời nói từ người yêu hoặc bạn tình với các dấu hiệu như: ép quan hệ tình dục, ghen tuông quá mức, kiểm soát quá mức, cố tình hạ thấp và cô lập, bạo lực thể xác…

Kẽ hở pháp lý khiến phụ nữ dễ bị tổn thương

Theo dữ liệu của Cơ quan Cảnh sát Quốc gia Hàn Quốc, 14 phụ nữ được cảnh sát bảo vệ đã tử vong trong khoảng thời gian từ năm 2022 đến tháng 7/2025, tính riêng nửa đầu năm nay là bốn nạn nhân.

Trong số thủ phạm, sáu người là bạn trai cũ, ba người là chồng hợp pháp, hai người tình chung sống như vợ chồng, hai chồng cũ và một đồng nghiệp cũ.

Các nạn nhân đặc biệt dễ bị tổn thương vì thủ phạm quen thuộc với thói quen sinh hoạt và nơi ở của họ.

Cảnh sát có thể yêu cầu tòa án ra lệnh tạm thời chia tách một cặp đôi hoặc tạm giữ một người trong trường hợp rình rập hoặc bạo lực trong hôn nhân hợp pháp hay hôn nhân theo thông luật (chưa đăng ký kết hôn nhưng chung sống như vợ chồng nhiều năm). Tuy nhiên, họ không thể làm vậy đối với các cặp chưa kết hôn, trừ khi có thể chứng minh được hành vi rình rập. Điều này có nghĩa là ngay cả khi một người phụ nữ được xác định là đang gặp nguy hiểm, chính quyền vẫn bị hạn chế hành động nếu kẻ bị cáo buộc bạo hành không phải là chồng cô ấy.

“Bạo lực hẹn hò thường không đáp ứng định nghĩa về rình rập hoặc bạo hành gia đình theo pháp luật. Chúng tôi thường không thể ban hành lệnh khẩn cấp hoặc bắt giữ thủ phạm trừ khi có một cách thức phạm tội phù hợp với các tiêu chí hạn hẹp. Sự chậm trễ đó có thể gây thiệt mạng”, một quan chức cảnh sát cấp cao cho biết.

Các cuộc gọi liên tục bị bỏ qua

Nạn nhân bị bạo lực hẹn hò thường ngần ngại tố cáo do lệ thuộc tình cảm, vướng mắc tài chính hoặc sợ bị trả thù. Điều này dẫn đến những lời kêu gọi chính quyền can thiệp mạnh mẽ hơn thông qua luật pháp, bất kể ý kiến của nạn nhân, đặc biệt là trong các trường hợp rủi ro cao.

Cuối tháng 7, cảnh sát đã báo cáo bốn vụ việc liên quan đến rình rập trong vòng sáu ngày. Ba vụ liên quan đến bạo lực hẹn hò, hai trong số đó kết thúc bằng án mạng.

Tất cả nạn nhân đều đã trình báo kẻ bạo hành, chỉ có một trường hợp cảnh sát tìm cách bắt nghi phạm theo luật chống rình rập, nhưng bị các công tố viên bác bỏ.

Tại Daejeon, một phụ nữ đã nộp bốn đơn tố cáo bạn trai cũ trong một năm, nhưng anh ta chỉ bị buộc tội hành hung và đột nhập trái phép. Vài ngày trước khi bị sát hại, cô lại gọi cảnh sát để báo cáo, nhưng cảnh sát đã khép lại vụ án sau khi cô nói rằng tình huống “đã được giải quyết”.

Một nghiên cứu năm 2024 do Viện Tội phạm học và Tư pháp Hàn Quốc công bố cho thấy 80% vụ tấn công người tình tái diễn trong vòng một tháng kể từ lần phạm tội đầu tiên, và khoảng cách thời gian giữa các vụ tấn công giảm dần.

Điều khoản “không truy tố nếu nạn nhân không đồng ý” từng gây tranh cãi đã bị loại bỏ khỏi luật chống rình rập năm 2023, nhưng điều khoản này không áp dụng cho bạo lực hẹn hò trừ khi hành vi đó đáp ứng định nghĩa về rình rập. Do đó, nghi phạm không thể bị giam giữ theo luật trừ khi hành vi của họ đáp ứng các điều khoản cụ thể.

Nỗ lực cải cách

Chín dự luật liên quan đến bạo lực hẹn hò đang chờ Quốc hội thông qua, đề xuất một đạo luật phòng chống bạo lực hẹn hò mới hoặc sửa đổi luật chống bạo hành gia đình hay luật chống rình rập hiện hành để bao gồm cả các mối quan hệ hẹn hò. Tuy nhiên, cuộc tranh luận đã bị đình trệ, một phần do bất đồng về cách định nghĩa “mối quan hệ hẹn hò” theo thuật ngữ pháp lý.

Ngược lại, các quốc gia như Mỹ, Anh, Nhật Bản và Australia thường đưa các mối quan hệ hẹn hò vào khuôn khổ bạo lực gia đình, công nhận mối nguy hiểm đặc biệt đến từ những kẻ bạo hành có sự gần gũi và kiểm soát tình cảm đối với nạn nhân.

“Không có dữ liệu chính thức về bạo lực hẹn hò. Chúng tôi đang thống kê thủ công các vụ việc từ báo chí. Nếu không hiểu rõ phạm vi, chúng tôi không thể hoạch định chính sách hiệu quả hay phân bổ nguồn lực”, một quan chức của Đường dây nóng Phụ nữ Hàn Quốc cho biết.

Trước tình hình này, cảnh sát đang thúc đẩy cải cách. Một lộ trình được công bố hôm 5/8 đề xuất cho phép cảnh sát bỏ qua công tố viên, trực tiếp yêu cầu tòa án ban hành lệnh bảo vệ trong các trường hợp rình rập hoặc bạo lực gia đình. Hiện tại, nếu công tố viên từ chối yêu cầu, sẽ không có biện pháp cách ly nào được áp dụng.

Yêu cầu cải cách này diễn ra sau làn sóng phẫn nộ lan rộng khi một nạn nhân bị rình rập ở Uijeongbu, tỉnh Gyeonggi, bị sát hại chỉ vài ngày sau khi các công tố viên bác bỏ yêu cầu của cảnh sát về lệnh cấm tiếp xúc tạm thời.

Tuệ Anh (theo Korea Herald)