Quốc hội bấm nút thông qua dự án một luật sửa tám luật – Ảnh: Quốc hội
Sáng 25-6, với 432/434 đại biểu có mặt tán thành, Quốc hội đã thông qua dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu; Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; Luật Hải quan; Luật Thuế giá trị gia tăng; Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.
Mở rộng việc lựa chọn nhà thầu, chỉ định thầu
Theo đó với Luật Đấu thầu sẽ sửa đổi quy định về việc lựa chọn nhà thầu của cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng vốn ngân sách nhà nước. Cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp được tự quyết định việc mua sắm trên cơ sở bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả và trách nhiệm giải trình trong trường hợp cụ thể.
Bao gồm: Việc lựa chọn nhà thầu của doanh nghiệp nhà nước không sử dụng vốn ngân sách nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư, đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên không sử dụng ngân sách nhà nước; lựa chọn nhà thầu để thực hiện các gói thầu thuộc dự án đầu tư kinh doanh…
Trường hợp chỉ định thầu sẽ phải đáp ứng các yêu cầu. Đơn cử như trường hợp cấp bách, khẩn cấp, có yêu cầu bảo vệ bí mật nhà nước; dự án đầu tư công đặc biệt; khẩn cấp; yêu cầu đặc thù về chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ thuật; có duy nhất một nhà thầu, nhà sản xuất; lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt.
Đối với Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP), luật sửa đổi các quy định liên quan việc đầu tư theo phương thức PPP, điều kiện, trình tự chuẩn bị dự án PPP, lựa chọn nhà đầu tư trong và ngoài nước, trong trường hợp đặc biệt; xử lý dự án BOT trong lĩnh vực đường bộ được ký kết trước ngày 1-1-2021…
Báo cáo tiếp thu giải trình trước khi Quốc hội bấm nút, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho hay tiếp thu các ý kiến đại biểu khi quy định trao quyền cho doanh nghiệp nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập tự quyết với hoạt động mua sắm, đấu thầu không sử dụng vốn ngân sách, luật đã bổ sung quy định bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả và trách nhiệm giải trình, tăng kiểm tra, giám sát.
Về hình thức lựa chọn nhà thầu được nhằm mở rộng quyền tự chủ của chủ đầu tư, tạo cơ chế linh hoạt, chủ động.
Do đó việc trao quyền cho chủ đầu tư trên cơ sở ưu tiên áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu có quy trình, thủ tục đơn giản, thuận lợi nhất. Tiếp tục mở rộng trường hợp được áp dụng hình thức chỉ định thầu, lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt, đấu thầu hạn chế, đặt hàng…
Đối với xử lý các dự án BOT ký kết trước ngày 1-1-2021, ông Thắng cho hay luật bổ sung quy định nhà nước chia sẻ phần giảm doanh thu với nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án PPP theo tỉ lệ phần chênh lệch giữa doanh thu trong phương án tài chính và doanh thu thực tế nhằm xử lý các vướng mắc phát sinh trong thực tiễn.
Song Chính phủ sẽ ban hành nghị định chi tiết nhằm đảm bảo nguyên tắc “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”.
Phân cấp thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư
Với Luật Đầu tư, luật đã phân cấp mạnh mẽ thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Thủ tướng Chính phủ cho UBND cấp tỉnh đối với 7 nhóm dự án đầu tư. Bao gồm việc xây mới cảng hàng không, sân bay, đường cất hạ cánh sân bay, nhà ga hành khách và hàng hóa của sân bay công suất 1 triệu tấn một năm trở lên.
Tỉnh cũng được chấp thuận chủ trương dự án đầu tư kinh doanh vận chuyển hành khách bằng đường hàng không; bến cảng, khu cảng biển thuộc cảng đặc biệt hoặc quy mô 2.300 tỉ đồng trở lên; dự án đầu tư chế biến dầu khí.
Dự án xây nhà ở (thuê, thuê mua, bán), khu đô thị quy mô 50ha trở lên, hoặc dưới 50ha nhưng dân số 15.000 người trở lên; dự án sử dụng dất từ 100ha trở lên hoặc quy mô dưới 100ha nhưng dân số từ 10.000 người trở lên… cũng thuộc quyền chấp thuận chủ trương của địa phương.
Gắn với đó là các quy định tăng cường cơ chế kiểm tra, giám sát, rà soát đối tượng được hưởng ưu đãi đầu tư, danh mục ngành, nghề kinh doanh có điều kiện cho phù hợp với một số luật.
Về Luật Đầu tư công, Chính phủ tiếp thu theo hướng không quy định nội dung về nhiệm vụ chuẩn bị giải phóng mặt bằng. Cùng đó nghiên cứu, đề xuất các chính sách sửa đổi Luật Đất đai và pháp luật có liên quan khác nhằm đẩy nhanh việc thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với dự án đầu tư công.
Chính phủ được điều chỉnh kế hoạch đầu tư công hằng năm vốn ngân sách trung ương trong trường hợp không vượt tổng chi ngân sách trung ương của cả nước đã được Quốc hội quyết định, đồng thời phân cấp thẩm quyền điều chỉnh kế hoạch hằng năm từ HĐND các cấp cho UBND các cấp để đảm bảo đồng bộ quy định.