Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan khẳng định toàn bộ thuốc sử dụng trong bệnh viện công lập đều phải qua đấu thầu, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng nên không thể để lọt hàng giả.
Giải trình tại phiên thảo luận kinh tế xã hội sáng 18/6, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết tình trạng thuốc giả, thực phẩm giả không chỉ là vấn đề của Việt Nam mà còn là mối lo toàn cầu. Theo thống kê của Mỹ, mỗi năm thế giới thiệt hại khoảng 600 tỷ USD do thuốc và thực phẩm chức năng giả.
Bà cho hay Việt Nam đã tích cực phòng, chống vấn nạn này. Luật Hình sự hiện quy định mức án cao nhất đối với hành vi sản xuất thuốc giả là tử hình. “Quan điểm của chúng tôi là phải xử lý ở mức nghiêm khắc nhất với các hành vi liên quan đến thuốc và thực phẩm giả bởi đây là vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân”, bà Lan nhấn mạnh.
Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng thừa nhận công tác phòng, chống thuốc giả thời gian qua còn nhiều vấn đề cần chấn chỉnh, bao gồm cả hệ thống pháp luật lẫn đội ngũ thực thi. Bộ Y tế đã tham mưu Chính phủ ban hành nhiều văn bản nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý, đồng thời siết chặt phối hợp giữa các lực lượng chức năng.
Trước ý kiến đại biểu phản ánh tình trạng thuốc giả lọt vào bệnh viện, bà Lan khẳng định tất cả thuốc trong bệnh viện công lập đều phải thông qua đấu thầu, có kiểm soát nguồn gốc xuất xứ chặt chẽ. “Thuốc giả có thể tồn tại trên thị trường, nhưng không có trong bệnh viện công”, bà khẳng định
Thời gian tới, Bộ Y tế tiếp tục phối hợp với Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Bộ Công an, Bộ Văn hóa Thể thao Du lịch và các bộ ngành liên quan để kiểm soát chặt thị trường thuốc, thực phẩm chức năng, cả trong quảng cáo và phân phối.
Theo bà Lan, nhiều vụ việc lớn gần đây như thuốc giả tại Thanh Hóa, mỹ phẩm giả tại Đồng Nai, vụ kẹo Kera của Nguyễn Thị Thái Hằng (Hằng Du Mục)… đều được Bộ Y tế phát hiện và phối hợp với Bộ Công an điều tra, xử lý. “Đây là minh chứng cho quyết tâm của ngành y tế trong cuộc chiến chống thuốc giả, thực phẩm giả”, bà khẳng định.
Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan. Ảnh: Hoàng Phong
Tại phiên thảo luận hôm qua, nhiều đại biểu băn khoăn vì sao hàng trăm tấn thuốc, thực phẩm giả vẫn lọt vào trường học, bệnh viện dù đã có hệ thống pháp luật và bộ máy quản lý dày đặc. Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Tô Văn Tám dẫn chứng số liệu cho thấy năm 2023, lực lượng quản lý thị trường đã phát hiện và xử lý hơn 52.000 vụ vi phạm về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Năm 2024, con số này là 47.000 và trong 4 tháng đầu năm 2025 đã phát hiện hơn 34.000 vụ, trong đó 1.450 vụ bị khởi tố hình sự với 2.100 người liên quan.
“Tình hình vi phạm hầu như không giảm, thậm chí có chiều hướng phức tạp hơn, bất chấp sự nỗ lực của các cơ quan chức năng”, ông Tám nhận định và lo ngại các mặt hàng như thực phẩm giả, thuốc giả, mỹ phẩm giả với thủ đoạn ngày càng tinh vi đã lưu hành nhiều năm qua.
Đại biểu Lê Hữu Trí (Phó đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa) nêu câu hỏi: Với cả một hệ thống pháp luật quản lý bao quát gần như toàn diện, cùng nhiều lực lượng giám sát từ biên giới, cửa khẩu đến nội địa, khu dân cư, vì sao hàng trăm tấn thuốc giả, thực phẩm chức năng giả, đồ ăn thức uống giả vẫn được sản xuất, lưu hành, bày bán công khai trong các nhà thuốc, cửa hàng hợp pháp – thậm chí có mặt trong bệnh viện, bếp ăn, trường học?
“Cần có hành lang pháp lý để trừng phạt nghiêm minh tội phạm. Phải có các cuộc thanh lọc, phát hiện và xử lý cán bộ thực thi pháp luật đã bao che, dung túng cho các hành vi tội phạm”, ông nói.
Giảm tải tuyến trên, nâng chất lượng tuyến dưới
Bộ trưởng cũng cho biết tình trạng quá tải tại các bệnh viện tuyến trung ương vẫn tiếp diễn, nguyên nhân chính là do sự chênh lệch về năng lực chuyên môn, chất lượng dịch vụ giữa các vùng miền, giữa tuyến trên và tuyến dưới.
Thời gian qua, ngành y tế đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm khắc phục tình trạng này. Trong đó, ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số được đẩy mạnh để rút ngắn thời gian chờ, tăng hiệu quả quản lý; mô hình khám chữa bệnh từ xa được triển khai rộng rãi với sự hỗ trợ chuyên môn từ các bác sĩ, giáo sư đầu ngành của bệnh viện trung ương cho các cơ sở tuyến dưới.
Bộ trưởng dẫn chứng việc đưa vào sử dụng đồng bộ cả ba cơ sở của Bệnh viện K Trung ương với tổng vốn đầu tư khoảng 1.500 tỷ đồng từ nhiều nguồn, là một trong những nỗ lực lớn để giảm tải. Bệnh viện Bạch Mai cũng đang triển khai nhiều gói thầu mua sắm thiết bị để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh.
Bên cạnh đó, hai cơ sở mới của Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức tại Hà Nam đang được gấp rút hoàn thiện, dự kiến đưa vào vận hành cuối năm 2025, góp phần chia tải cho các bệnh viện tại Hà Nội.
Song song với các giải pháp cho tuyến trên, Bộ Y tế cũng chú trọng đầu tư toàn diện cho hệ thống y tế cơ sở, bao gồm nhân lực, trang thiết bị, và chất lượng phục vụ. “Những giải pháp này hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng khám chữa bệnh trên toàn hệ thống, từ trung ương đến địa phương”, bà nói, cho biết trong năm nay, Bộ sẽ tính toán để triển khai cơ chế “tính đúng, tính đủ” giá dịch vụ y tế nhằm đảm bảo công bằng và bền vững cho hệ thống y tế công lập.
Cần bảo vệ nhân viên y tế như người thi hành công vụ
Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan bày tỏ trăn trở về hành lang pháp lý bảo vệ đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế trước các hành vi bạo hành, xúc phạm. “Đây là vấn đề rất nhức nhối”, bà nói.
Khi xây dựng dự thảo Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi), Bộ Y tế đã đề xuất quy định bảo vệ nhân viên y tế bị xâm hại tương tự người thi hành công vụ. Luật hiện hành cũng đã nghiêm cấm các hành vi xâm hại cán bộ y tế khi đang làm nhiệm vụ. Tuy nhiên, trên thực tế vẫn xảy ra nhiều vụ việc đáng tiếc, trong đó không ít trường hợp các bên đi đến thỏa thuận dân sự, không xử lý hình sự.
“Với các hành vi xâm hại cán bộ y tế, cần xử lý đúng mức để đảm bảo tính răn đe, bởi đội ngũ y bác sĩ cần được bảo vệ trong mọi tình huống”, bà Lan nhấn mạnh.
Vũ Tuân