Các sản phẩm trang sức thủ công được nhiều bạn trẻ ưa chuộng – Ảnh: TRƯƠNG LINH
Nhiều nghệ nhân và bạn trẻ yêu thủ công mỹ nghệ đã nhìn thấy cơ hội trong phân khúc ngách nhờ biến tính độc bản và câu chuyện sáng tạo trở thành lợi thế cạnh tranh trên thị trường.
Cạnh tranh bằng cảm xúc với trang sức ‘hàng Trung Quốc’
Không biển hiệu, không cửa hàng trưng bày sản phẩm, nhưng những sản phẩm trâm cài, mặt dây chuyền chạm khắc gỗ, trâm khảm trai và các sản phẩm trang sức làm từ sừng khác của anh Phan Nguyễn Minh (Nhà Bè, TP.HCM) lại được nhiều bạn trẻ yêu thích, đón nhận.
Anh Nguyễn Minh cho biết những sản phẩm trang sức dùng 100% những nguyên liệu truyền thống như trai, gỗ mun, sừng… nhưng được chế tác tỉ mỉ và đi kèm câu chuyện được kể một cách trẻ trung hơn, hợp thời dễ dàng thu hút nhóm khách trẻ.
“Mỗi sản phẩm thủ công mỹ nghệ đều có câu chuyện riêng từ thiết kế đến quá trình chế tác. Cách tiếp cận này cũng là cách thổi hồn vào mỗi món đồ và đây là điểm nhấn thu hút khách hàng”, anh Minh chia sẻ.
Trong bối cảnh thị trường trang sức phổ thông bị “phủ sóng” bởi hàng công nghiệp Trung Quốc, với mức giá chỉ 20.000 đến 30.000 đồng cho một chiếc trâm cài, việc đưa ra một sản phẩm thủ công có giá 150.000 thậm chí lên 600.000 đồng rõ ràng là một thách thức.
Theo anh Minh, mức chênh lệch giá này “không một người làm thủ công mỹ nghệ nào có thể cạnh tranh nổi”. Nhưng hiện nay các sản phẩm lại đang được đón nhận tích cực.
Chị Nguyễn Thị Hồng (28 tuổi, TP.HCM), một người sưu tầm trang sức thủ công, cho biết chị yêu thích những sản phẩm mang tính nghệ thuật và tính cá nhân cao.
“Trước tôi cũng từng dùng nhiều món trang sức rẻ tiền, nhưng nhanh hỏng và không giữ được cảm xúc lâu. Nay tôi sẵn sàng chi vài trăm nghìn để mua một món đồ thủ công thực sự đáng giá, có thể dùng lâu và không lỗi mốt”.
Chị Trương Hồng Minh (26 tuổi) cũng có cùng quan điểm. Với chị, trang sức thủ công là cách để thể hiện thẩm mỹ và hiểu biết văn hóa của bản thân. “Nếu món đồ ấy là duy nhất, không trùng lặp, tôi sẵn sàng chi 500.000 đồng hoặc hơn”, chị nói.
Dù chỉ chiếm tỉ trọng nhỏ trong toàn ngành trang sức, thị trường handmade lại đang chứng kiến sự hồi sinh đáng chú ý.
Trên các nền tảng thương mại điện tử, không khó để bắt gặp những gian hàng mang thương hiệu cá nhân, giới thiệu sản phẩm từ gỗ, khảm trai, đồng, vỏ ốc, ngọc trai, thậm chí là cuốn chỉ thủ công.
Nguyên liệu vỏ ốc, vỏ trai được sử dụng trong quá trình chế tác các sản phẩm trang sức thủ công- Ảnh: TRƯƠNG LINH
Cơ hội xuất khẩu “bản sắc” ra thế giới
Xu hướng cá nhân hóa trong tiêu dùng, đặc biệt là trong lĩnh vực phụ kiện và thời trang, đang tạo cơ hội cho những nghệ nhân độc lập và nhà sáng lập thương hiệu thủ công chiếm lĩnh thị trường ngách.
Các sản phẩm handmade thường được khách hàng chấp nhận mức giá cao hơn, thậm chí sẵn sàng chờ đợi vài tuần để nhận được món đồ “đo ni đóng giày” cho chính mình. Nhiều thương hiệu đã tận dụng xu hướng tiêu dùng cá nhân hóa để xây dựng một hệ sinh thái riêng với tệp khách hàng đa dạng, nhu cầu tương đối cao.
Thậm chí các video hay hình ảnh về sản phẩm trang sức thủ công cũng thường nhận được lượng tương tác cao và sự quan tâm của giới trẻ.
Anh Nguyễn Đức Anh (35 tuổi), chủ thương hiệu Tonkin Craft, cho biết với sản phẩm đặc thù là hàng thủ công, hãng tìm cách tiếp cận thị trường thông qua các trang mạng xã hội và sàn thương mại điện tử.
Những sản phẩm trang sức bằng đồng, vốn khó tiếp cận tới người trẻ, nhưng qua nền tảng xã hội tiếp cận tệp khách mới bằng hình ảnh trẻ hơn, gần gũi hơn.
“Bên cạnh đó là việc thay đổi và điều chỉnh sản phẩm để phù hợp với thị hiếu khách hàng. Nhờ cách thức này, số lượng đặt hàng đã tăng lên gấp 4, thậm chí gấp 5 lần so với doanh thu thông thường”, anh Đức Anh chia sẻ.
Không chỉ cửa hàng của anh Đức Anh, cửa hàng online Mun Artisan của chị Nguyễn Thị Minh Châu (23 tuổi) cũng lựa chọn tối ưu chi phí kinh doanh thông qua việc bán sản phẩm trang sức thủ công trên các trang mạng xã hội.
Trao đổi với báo Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Chánh Phương – phó chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM – cho biết giới trẻ hiện nay là thế hệ rất tiềm năng với hai nhóm sáng tạo và tiêu dùng. Trong đó, người sáng tạo hiểu rõ sản phẩm, lan tỏa sản phẩm đến tay người sử dụng và từ đó lại lan tỏa rộng ra nữa.
Với người làm nghề, trang sức thủ công không chỉ là biểu tượng của tay nghề và sự kiên nhẫn, mà còn là nhịp cầu kết nối truyền thống với hiện đại. Nếu phát triển đúng hướng, đây có thể trở thành là cơ hội ngành công nghiệp văn hóa bản sắc vươn ra quốc tế bằng chính bản sắc riêng biệt và dấu ấn sáng tạo của Việt Nam.
“Thành công của doanh nghiệp chế tác trang sức thủ công không còn đo bằng số container xuất khẩu, mà là bằng khả năng truyền tải giá trị, xuất khẩu bản sắc, truyền thống của Việt Nam đến với người trẻ khắp thế giới”, ông Phương nói.
Cần đi chậm mà chắc
Bà Phạm Thị Kim Hằng – nhà sáng lập thương hiệu Limloop, thương hiệu sản phẩm nhấn mạnh yếu tố tái chế, bền vững – cho biết có hai khó khăn lớn trong quá trình vận hành một thương hiệu kinh doanh những sản phẩm thủ công mang dấu ấn sáng tạo.
Đó là sự giới hạn về máy móc hỗ trợ nhằm tối ưu chi phí sản phẩm cũng như tiếp cận văn hóa và thói quen của người tiêu dùng.
Theo bà Hằng, việc phân chia giai đoạn cụ thể nhằm tập trung cho các chiến lược kinh doanh nhất định. Trong đó, giai đoạn đầu cần chấp nhận những bước đi chậm mà chắc để nghiên cứu sản phẩm và thăm dò thị trường, sau đó mới hướng tới việc mở rộng thị trường.
“Song song các giai đoạn, các doanh nghiệp cũng có thể cởi mở để các mô hình hợp danh, cùng cộng tác từ đó tận dụng các hệ sinh thái sẵn có của nhau để cùng nhau phát triển”, bà Hằng gợi ý thêm.